بخشی از مقاله
چكيده
تغييرات سريع در دنياي امروز، سازمانها را با چالشهاي فراواني روبه رو كرده است، اما در اين راه سازمانهايي موفق هستند كه به كمك ابزارهاي مديريتي و فناوريهاي نوين از فرصتهاي ايجادشده به نفع خود استفاده كنند .مديريت دانش يكي از اين ابزارهاست در همين راستا، هدف اين مقاله، بررسي تاثير پياده سازي مديريت دانش بر مشاركت زنجيره تامين در شركت صنايع پتروشيمي استان كرمانشاه است.
جامعه آماري پژوهش شامل كليه كاركنان و خبرگان شركت صنايع پتروشيمي استان كرمانشاه مي باشد، كه در زمستان سال ١٣٩٥ و بهار ١٣٩٦ تعداد ٢٥٠ نفر در اين شركت مشغول به كار بوده اند. از اين تعداد به روش نمونه گيري تصادفي ساده با استفاده از فرمول كوكران ١٥٠ نفر به عنوان نمونه آماري تعيين شدند. بدين منظور چهار فرضيه براي بررسي اين موضوع تدوين گرديد روش پژوهش توصيفي-پيمايشي و از نظر هدف كاربردي و از لحاظ رويداد، پس رويدادي و از نظر زمان، مقطعي است. براي آزمون فرضيهها از روش تحليل معادلات ساختاري با استفاده از نرم افزارهاي SPSS 22 و AMOS 22 استفاده شده است. نتايج پژوهش حاكي از وجود تأثير مثبت و معنيدار مديريت زنجيره دانش بر مشاركت زنجيره تامين است.
١. مقدمه
تغييرات سريع در محيط امروزي، شركت ها را به اكتساب و به روزرساني دانش به منظور كسب مزيت رقابتي ملزم كرده است - آله و همكاران١، ٢٠١٦ - . ازاين رو، شركت هاي موفق دنيا، مديريت دانش سازماني را به مثابه نياز ضروري و برنامه ي اولويت دار براي پيشگامي در عرصه رقابت پذيري، در كانون توجه قرار داده اند
دانش به سازمان ها امكان مي دهد به پيش بيني ماهيت و پتانسيل تجاري بالقوه تغييرات بپردازند. توانايي اكتساب، سازمان دهي و انتشار دانش، به سازمان ها در كيفيت تصميم گيري، كارايي هزينه ها، رضايت مشتريان و كنترل هزينه ها كمك مي كند - لين و همكاران٣، ٢٠١٤ - . با وجود اين، مديريت دانش فرايندي بسيار دشوار و چالش انگيز است زيرا شناخت ارزش واقعي آن دشوار است و دشوار تر از آن، پذيرش و به كارگيري مطلوب مديريت دانش به نحوي است كه به ايجاد مزيت رقابتي منجر شود.
بر اساس نتايج نامطلوب اين گونه سرمايه گذاري ها، بسياري از مديران مسئله مديريت دانش را به جاي راهبرد كلان سازماني، به شكلي زودگذر در نظر مي گيرند. مطالعات نشان داده است ٨٠ درصد از ابتكار هاي پياده سازي سيستم هاي مديريت دانش، به دليل برآورده نشدن قابليت هاي مدنظر ذي نفعان با شكست مواجه شده است
در اين رابطه دانش به عنوان مهم ترين منبع جهت اتخاذ تصميمات مديريتي و دستيابي به مزيت رقابتي براي سازمان هايي كه پروژه هاي متعددي را اجرا مي كنند به حساب مي آيد - كاريلو١، ٢٠١٦ - . تغييرات سريع در دنياي امروز، سازمان ها را با چالش هاي مختلفي روبه رو كرده است، اما در اين سازمان هايي موفق هستند كه به كمك ابزارهاي مديريتي و فناوري هاي نوين از فرصت هاي ايجاد شده به نفع خود استفاده كنند .مديريت دانش يكي از اين ابزارهاست.
فرهنگ اصطلاحات مديريت دانش مديريت دانش را فرايند سامانمند جستجو، انتخاب، سازمان دهي، پالايش و نمايش اطلاعات مي داند به طريقي كه درك كاركنان در زمينه ي خاص بهبود يابد و اصلاح شود و سازمان بصيرت و درك بهتري از تجربيات خود كسب كند. مديريت دانش به سازمان ها كمك مي كند تا اطلاعات و تخصص هاي مهمي كه قسمتي از حافظه سازمان هستند و معمولاً به يك حالت بدون ساختار در سازمان وجود دارند را شناسايي، انتخاب، سازمان دهي، توزيع و منتقل نمايند
براي محيط هاي هميشه در حال تغيير اين دوران، مشاركت زنجيره تأمين عاملي است حياتي كه بر رقاب پذيري سازمان ها اثر گذار است. مشاركت زنجيره تامين يكي از متداولترين شكلهاي تاييد شده اتحاد بين شركتي مشترك است اين مسئله عمدتا به دليل ويژگيهايي است كه باعث انعطافپذيري در رابطه ميشوند مثل توافقهاي قراردادي بين شركا - اگر يكي وجود داشته باشد - كه به ندرت داراي توافقهاي قانوني و مستحكمي براي قراردادهاي شايع در شكلهاي ديگر روابط بين شركتي است مثل سرمايهگذاريهاي مشترك، مشاركت تحقيق و توسعه و صدور مجوز متقابل
زنجيره تأمين به عنوان پارادايم تأمين در قرن بيست و يكم مطرح شده است و به عنوان استراتژي برد شركت هايي كه به دنبال رهبري بازار در سطح ملي و بين المللي هستند، در نظر گرفته مي شود. رويكردهاي موجود در رابطه با چابكي زنجيره تأمين، معمولاً چگونگي ابقا ويژگي هاي چابكي داخلي بنگاه با استفاده از عرضه و تقاضاي انتهاي شبكه را مورد بررسي قرار مي دهد
شفيعي نيك آبادي - ١٣٩٢ - در پژوهشي با عنوان چارچوبي براي فرآيندهاي مديريت دانش در زنجيره تامين كه در دو شركت خودروسازي - سايپا و ايران خودرو - انجام شد در چارچوب معرفي شده براي مديريت دانش در زنجيره تامين، چهار فرآيند اصلي و يك فرآيند مكمل تعريف شده است. سپس، از طريق فن تحليل عاملي، فرآيندها و شاخصهاي موجود در چارچوب، مورد تحليل قرار گرفته اند. يافتهها نشان داد كه وجود تمامي اين فرآيندها براي زنجيره تامين الزامي است و از نظر اهميت به ترتيب عبارتاند از : ١ - انتقال، اشتراك و توزيع ٢ - استفاده، كاربرد و بهره برداري ٣ - كسب، خلق و توليد دانش ٤ - سازماندهي، نگهداري و انبار و ٥ - ارزيابي و بازخورد.
كاكاوند - ١٣٨٩ - در پژوهش خود با عنوان بررسي سناريوي هاي مختلف اشتراك اطلاعات در زنجيره تامين، سناريوهاي مختلف اشتراك اطلاعات را مطالعه نمود تا عملكرد زنجيره تامين را از طريق يك مدل شبيه سازي تجزيه وتحليل كند نتايج نشان داد كه اشتراك اطلاعات دو طرفه بسيار كاراتر از ساير سناريوهاي تعريف شده است و همچنين اشتراك اطلاعات تقاضا از اشتراك اطلاعات تامين باارزش تر مي باشد. در پايان نيز با استفاده از طراحي آزمايش عاملي/ تاثير پارامترهاي فرآيند تقاضا بر روي سود حاصل از اشتراك اطلاعات بررسي شد كه نشان داد ضريب همبستگي بين تقاضا در اين دوره و دوره قبل بيشترين تاثير مثبت و پراكنش جمله خطا بيشترين تاثير منفي را روي سود دارد.
هي و همكاران - ٢٠١٣ - در پژوهش خود با عنوان كسب دانش در مشاركت زنجيره تامين كه در صنعت فولاد چين به انجام رسيده بود براي ارزيابي قدرت واقعي و تحقق يافته به ترتيب از دو متغير مفهومي مستقل »–موجودبودنگزينههاي جايگزين« و »محدوديت در از استفاده از قدرت« استفاده شده است. با كنترل احتمالات، دريافتيم هنگامي كه عوامل زنجيره تامين جايگزينهاي محدودي دارد و هنگامي كه عامل قدرتمندتر از قدرت كمتري استفاده ميكند، جريان دانش افزايش مييابد. علاوه بر آن، رابطه مثبتي بين كسب دانش و عملكرد زنجيره تامين پيدا كرديم. اين مقاله با تعميم تجربي درك ما از چگونگي تاثير قدرت روي كسب دانش و عملكرد، منبعي غني ايجاد ميكند.
در اين پژوهش ما به بررسي تاثير پياده سازي مديريت دانش بر مشاركت زنجيره تامين مي پردازيم.
٢. روش تحقيق
پژوهش حاضر از ديد هدف كاربردي، از لحاظ نحوه اجرا توصيفي، از نظر زماني مقطعي، و از نظر روش گردآوري داده ها جزء پژوهش هاي ميداني ميباشد. جامعهي آماري پژوهش حاضر، حاضر را خبرگان و كاركنان شركت صنايع پتروشيمي استان كرمانشاه تشكيل ميدهند كه از بين آنان با استفاده از فرمول كوكران ١٥٠ نفر بعنوان نمونه آماري انتخاب شدند در اين پژوهش زنجيره تامين شركت صنايع پتروشيمي استان كرمانشاه مورد بررسي قرار ميگيرد.
پرسشنامه مديريت زنجيره تامين
پرسشنامه مديريت زنجيره تامين شامل پرسشنامه تصحيح شده مديريت زنجيره تامين سيدمحمد مقيمي - ١٣٩٠ - شامل ٣٣ سوال با پاسخ هاي ٥ گزينه اي طيف ليكرت١ كه بر اساس عنوان و فرضيه هاي پژوهش حاضر گويه هاي آن تصحيح مي شود استفاده خواهد شد. پايايي اين ابعاد در مطالعه ناصري - ١٣٩٢ - براي عنصر كيفيت، انعطاف پذيري، هزينه و سرعت به ترتيب ٧٩/٠، ٨٣/٠، ٨٩/٠ و ٩٢/٠ مي باشد. .
پرسشنامه مديريت دانش نيومن
اين پرسشنامه داراي ٢١ سوال براساس طيف ٥ درجه اي ليكرت مي باشد و شامل چهار بعد حفظ و نگهداري دانش، انتقال دانش، ايجاد دانش و كاربرد دانش مي باشد. پايايي اين ابعاد در مطالعه نيومن و كنراد - ٢٠٠٠ - براي حفظ و نگهداري دانش، انتقال دانش، ايجاد دانش و كاربرد دانش به ترتيب ٨٢,٠، ٨٩,٠، ٩٢,٠ و ٨٢,٠ مي باشد.
در اين پژوهش حاضر براي تجزيه و تحليل با توجه به ماهيت دادهها و نيز اهداف و فرضيات پژوهش، از دو شيوه آمار توصيفي و آمار استنباطي استفاده ميشود. در اين پژوهش به منظور تجزيه و تحليل اطلاعات جمعآوري شده از روش همبستگي پيرسون و نرم افزار SPSS و Amos استفاده شده است.
