بخشی از مقاله
چکیده
امروزه کارآفرینی به عنوان یکی از موتورهای محرک اقتصادی کشورها محسوب می شود. شواهد محکمی مبنی بر وجود رابطه ی علّی بین کارآفرینی، رشد اقتصادی وکاهش فقروجود دارد. تغییر و تحولات سریع علم و فنآوری در سالهای اخیر، کشورهای جهان به خصوص کشورهای کمتر توسعه یافته را با چالشهای جدیدی روبرو ساخته است که گذر از آنها نیازمند بکار گرفتن رویکردها و روشهای خلاقانه است.
در این میان نقش کارآفرینی و وجود افراد کارآفرین می تواند تعیین کننده باشد و به همین دلیل است که اقتصاددانان کارآفرینی را موتور رشد اقتصادی تعبیر کرده اند.کارآفرین، مالک یا مدیر سازمان کسب و کار است که از طریق ریسک و ابتکار عمل درآمدزایی می کند." کارآفرینی اینترنتی"1 توانایی اجرای کسب و کار بر روی بستر اینترنت می باشد که تنها نیازمند " اتصال" است.
کارآفرین اینترنتی2، تا زمانی که دارای سرویسی است که بازار به آن سرویس نیاز دارد، میتواند کسب و کار مناسب با "سرمایه های فکری" خود به عنوان ورودی اصلی و "زیرساخت های ارتباطی" به عنوان تنها ورودیهای فیزیکی را راه اندازی کند. اینترنت شاید بزرگترین انقلاب در علم و فن آوری است که نسل ما می تواند تصور کند. اینترنت مزایای زیادی را برای جامعه، فرهنگ، اقتصاد و سیاست به ارمغان آورده است. کارآفرین اینترنتی عضو مفیدی در جامعه میباشد که خدماتی مانند اشتغالزایی را برای جامعه فراهم میکند.
مقدمه
امروزه در کشورهای مختلف توجه خاصی در دانش مدیریت و اقتصاد به کارآفرینی اقتصاد مدار و کارآفرینان میشود. تقویت کارآفرینی و ایجاد بستر مناسب برای توسعهی اقتصادی از ابزار پیشرفت اقتصادی کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه است. بر اساس بیانیهی جهانی کارآفرینی، یک هم بستگی قوی میان رشد اقتصاد ملی و سطح فعالیت کارآفرینانهی ملی و سازمانی وجود دارد. کارآفرینی مقولهی بسیار مهمی میباشد که بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه توجه جدی به آن دارند. این در حالی است که در اقتصاد مدرن، تخصص های انسانی و ایده های آنها ارزش افزوده بیشتری تولید میکند.
از طرف دیگر هیچ عاملی را در اقتصاد، مهمتر از نرخ رشد اقتصادی نمی توان یافت که دلالت مستقیم بر افزایش رفاه اقتصادی بلند مدت یک ملت داشته باشد. رشد بالای اقتصادی و توسعهی بهتر اقتصادی از جمله اهدافی است که همهی اقتصادها به دنبال آن هستند و علت آن وجود منافع و مزایایی می باشد که رشد اقتصادی به ارمغان می آورد که مهمترین آنها را می توان سطح بالاتر رفاه جامعه نام برد و این هدف نهایی سیاست گذاران هر کشوری است.
در مطالعات مختلفی به بررسی عوامل اثرگذار بر رشد اقتصادی در کشورهای مختلف و از جمله ایران پرداخته شده است. در این میان و از نظر بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی، کارآفرینی می تواند در زمینهی پیشرفت جامعه و رشد اقتصادی به عنوان معیاری از آن مثمر ثمر بوده و گسترش آن به افزایش تولید و در نتیجه بالاتر رفتن سطح درآمد سرانه در جامعه بیانجامد. کارآفرینی به عنوان شناسایی، ارزیابی و بهره برداری از فرصت ها در قالب راهاندازی و مدیریت کسب و کارهای جدید با هدف ارایهی کالا و خدمات جدید نقش بسزایی در رشد اقتصاد ملی ایفا می کند.
نقش کارآفرینی در افزایش رشد اقتصادی باعث شده تا نوآوری از اهمیت برجستهای برخوردار باشد. کارآفرین در این بین با داشتن دو نقش انجام نوآوری و افزایش رقابت به رشد اقتصادی کمک میکند.
کارآفرینی پدیدهای است که از اهمیت اجتماعی فوق العادهای برخوردار است، این پدیده کاملا برای عصرجهانی شدن مناسب میباشد. فرآیندهای اطلاعات و ارتباطات داخلی و خارجی در سازمانها تقریبا در سراسر بخش های صنعتی، به طور فزاینده توسط فنآوری اطلاعات الکترونیکی پشتیبانی میشوند.
مزایای اساسی چنین فناوری هایی حصول اطمینان از این مساله است که این روند در آینده ادامه خواهد یافت. توسعه پایدار فناوری در اقتصاد شبکه ای تاثیر قابل توجهی بر فرصت های مختلف برای توسعه مفاهیم کسب و کار خلاقانه بر اساس اطلاعات الکترونیکی و شبکه های ارتباطی و تحقق آنها از طریق ایجاد شرکتهای جدید - سرمایه گذاری الکترونیکی - دارد.
با این پس زمینه، اصطلاح " کارآفرینی الکترونیکی"، راه اندازی شرکت های جدید را خصوصا در اقتصاد شبکه ای توصیف می کند . کاملا آشکار است که ما در عصر دانش زندگی می کنیم و کسانی که خواهان تبدیل شدن به کارآفرین الکترونیکی هستند باید تمارین بسیاری را پیش از ورود به کسب و کار آنلاین انجام دهند. از آنجا که، کسب و کار آنلاین نیاز به مطالعه سیستماتیک و عمیق دارد در نتیجه کارآفرینان باید شرکتهای خود را در مکان های مجازی مختلف ، با مشتریان، تامین کنندگان و رقبای مختلف اداره کنند.
فرایندهای ارتباطی و اطلاعاتی در داخل و خارج کسب و کارها به طور فزاینده ای در اکثر بخش های صنعتی، تحت پوشش فناوریهای اطلاعات الکترونیکی قرار گرفته است. مزایای عمده این گونه فناوریها، ادامه این روند را در آینده تضمین میکند. توسعه سریع و پیوسته فناوری به همراه اقتصاد شبکهای به طور قطع تاثیر قابل ملاحظهای در انواع امکانات برای گسترش مفاهیم کسب و کار خلاقانهای که بر پایه شبکه های اطلاعات و ارتباطات الکترونیکی ایجاد گردیده، دارند و به واسطه تاسیس یک شرکت جدید قابل درک میباشند. بالطبع، عمل تاسیس شرکت های جدید خصوصا در اقتصاد شبکهای را توصیف می نماید.
کارآفرینی
واژه کارآفرینی برگرفته از کلمه فرانسوی Entreprendre به معنای متعهد شدن میباشد. بنابر تعریف واژه نامه دانشگاهی وبستر کارآفرین کسی است که متعهد میشود مخاطره های یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی، اداره و تقبل کند. در تعریفی دیگر کارآفرین را فرد یا افراد صاحب کسب و کار تعریف می کنند که از طریق ایجاد یا توسعه فعالیت های اقتصادی یا اجتماعی توسط شناسایی و ارزیابی و بهره برداری از محصولات، خدمات و بازارهای جدید، در جستجوی ایجاد ارزش هستند.
با توجه به [6] کارآفرینی فرایند ایجاد چیز جدید با ارزشی به وسیله اختصاص زمان و تلاش لازم، با در نظر گرفتن ریسک های مالی، روانی و اجتماعی و نتایج به دست آمده از رضایت پولی، شخصی و استقلال تعریف می شود.
با توجه به [2]کارآفرین حداقل به چهار صورت زیر دیده می شود:
- 1 - به عنوان هماهنگ کننده سایر منابع تولید- زمین، نیروی کار و سرمایه
- 2 - به عنوان تصمیم گیرنده در شرایط عدم اطمینان
- 3 - به عنوان مبتکر - 4 - به عنوان پرکننده شکاف و کامل کننده ورودی.
شواهد محکمی مبنی بر وجود رابطه یعلّی بین کارآفرینی، رشد اقتصادی و کاهش فقر وجود دارد.
تغییر و تحولات سریع علم و فناوری در سالهای اخیر، کشورهای جهان به خصوص کشورهای کمتر توسعه یافته را با چالشهای جدیدی روبرو ساخته است که گذر از آنها نیازمند بکار گرفتن رویکردها و روشهای خلاقانه است. در این میان نقش کارآفرینی و وجود افراد کارآفرین میتواند تعیین کننده باشد. به همین دلیل است که اقتصاددانان کارآفرینی را موتور رشد اقتصادی تعبیر کرده اند. کارآفرینی از طریق کشف فرصتها و بهره برداری مناسب از آنها،
ایجاد فرصتهای اشتغال، تغییر در محیط زندگی و غیره میتواند به توسعه اقتصادی جامعه کمک کند.
کارآفرینی حایز اهمیت است زیرا جامعه را به سمت تغییرات تکنیکی و مبتکرانه سوق داده باعث رشد اقتصادی و همچنین منجر به تبدیل دانش جدید به خدمات و محصولات جدید می شود.
کارآفرین
کارآفرین، مالک یا مدیر سازمان کسب و کار است که از طریق ریسک و ابتکار عمل درآمدزایی میکند. کارآفرین در انگلیسی به فردی اطلاق میشود که مایل است به منظور راه اندازی یک سرمایه گذاری یا سازمان جدید و پذیرش مسئولیت کامل نتایج آن کمک کند.
با توجه به [11] یک الگو رایج از کارآفرین بر ویژگی هایی زیر دلالت دارد:
1. توجه به نیاز به منظور موفقیت،
2. تمایل به مواجه با ریسک و اعتماد به نفس بالا.
در چهار ویژگی کارآفرین به صورت زیر مشخص شده است:
1. توانایی شناسایی پتانسیل فرصت های سرمایه گذاری بهتر بسیاری از افراد.
2. احساس فوریتی که آنها را عمل گرا می کند.
3. دانش دقیق از کلیدهای موفقیت در صنعت و استقامت جسمی برای ساختن کار و زندگی خود.
4. دسترسی به کمک خارجی برای تکمیل مهارت ها، دانش و تواناییهای خود
فعالیت های کارآفرین
سیزده فعالیت کارآفرینی را شناسایی نموده است:
- معامله
1. مشاهده فرصت های بازار
2. به دست آوردن تسلط بر منابع
3. بازاریابی محصول و پاسخ به رقابت
4. خرید ورودی ها.
مدیریت سیاسی
5. مواجه با امتیازات بوروکراسی عمومی - امتیازات، مجوز، مالیات و غیره -
6. مدیریت روابط انسانی در شرکت.
7. مدیریت روابط مشتری و تامین کننده.
کنترل مدیریت
8. مدیریت مالی
9. مدیریت تولید
فنی
.10 کارگزاری و نظارت بر کارخانه مونتاژ.
.11 به حداقل رساندن ورودی با فرایند تولید- مهندسی صنایع؛
.12 ارتقا فرآیندها و کیفیت محصول؛
.13 معرفی تکنیک های تولید و محصولات جدید
ضرورت و اهمیت موضوع کارآفرینی
نظر به اهمیت موضوع و نقش کارآفرینی در اقتصاد ملی و جهانی، تولید ثروت و ایجاد اشتغال به تدریج نه تنها اقتصاددانان بلکه صاحبنظران سایر رشته ها از جمله روانشناسان، جامعه شناسان و حتی تاریخ دانان، از زوایای مختلف موضوع را بررسی و به ارائه تعاریفی از کارآفرینی پرداختند. اما با تمام تفاوت ها در تعاریفتقریباً همگی بر نوآور بودن، تصمیم گیر بودن، متعهد بودن و مخاطره پذیر بودن کارآفرین اتفاق نظر دارند.
کارآفرین، نوآور و خلاق، مخاطره پذیر و مسئولیت پذیر است. او هدف گرا، واقع گرا و رشدگراست. کارآفرین دارای عزم و اراده، اعتماد به نفس و استقلال طلب است. قدرت تخیل، دوراندیشی، خودجوشی، بصیرت، تفکر مثبت، توانمندی در ایجاد ارتباط از دیگر ویژگی های کارآفرینان است. جاذبه اصلی کارآفرینی چه در بعد فردی و چه در بعد سازمانی آن بی حد بودن نوآوری است. کارآفرینان با ویژگی خلاقیت، براساس فرصت ها در زمان های مناسب قادرند محصولی جدید یا خدماتی نو به بازار ارائه نمایند. نوآوری فرایندی است پایان ناپذیر، زیرا نمی توان برای تولید علم حد و مرزی قائل گردید. در اقتصاد مبتنی بر دانش، نوآوران و صاحبان فکر سرمایه های اصلی شرکت های تولیدی و کارآفرین هستند.
امروزه 17 تا 11 درصد سود در شرکت های نرم افزاری و دارویی از طریق سرمایه های عقلانی کارکنان حاصل می گردد .در کشورهای جنوب شرقی آسیا % 31 کل بنگاه های اقتصادی و صنعتی کشورها را - SME - ها تشکیل داده و به عنوان رکن اساسی در اقتصاد و اشتغال کشورها تاثیر گذارند. در کشور ما مراکز حمایت از کارآفرینان بسیار محدود و کارآفرین با تمام مشکلات ضمن تلاش جهت تبدیل ایده به محصول باید تمام خطر سرمایه گذاری را خود عهده دار باشد.
همانطور که در سطور پیشین گفته شد، دستیابی به آرمانهای چشم انداز بیست ساله که جایگاه شایسته ای را برای کشور فراهم می کند و همچنین حل مشکلات فعلی جامعه نیز تنها از طریق اجرای استراتژی توسعه کارآفرینی و به تعبیری جایگزینی اقتصاد کارآفرینی بجای اقتصادی نفتی امکانپذیر است. بدون توجه به نقش کارآفرینی در توسعه کشور، تحقق هدفها امکانپذیر نیست و تلاش های در حال انجام را ناکام میگذارد و با ادامه وضع موجود، همچنان منابع را به هدر می دهد و حجم و پیچیدگی مشکلات را اضافه می کند. بنابراین توجه جدی به موضوع کارآفرینی و تدوین و اجرای برنامه ملی توسعه کارآفرینی برای کشور بسیار حیاتی است. لذا کارآفرینی بعنوان یکی از مهمترین محورهای اصلی رشد و توسعه اقتصادی و پایدار به دلایل زیر دارای اهمیت است:[14]
· عامل افزایش سرمایه گذاری و به تبع آن افزایش سود و سرمایه سرمایه گذاران می شود.
· سبب ایجاد فرصت های تازه در بازار کار و راهکار موثری در ایجاد اشتغال مولد و پایدار در کشور است.· موجب دگرگونی ارزشها و تحول ماهیت آنها می شود و ارزشهای تازه ای بوجود می آورد.
· موجب آسان شدن روند رشد و توسعه کشور می شود.
· محیط و شرایط لازم را برای تولید کالاها، محصولات و بازاریابی آنها فراهم می سازد.
· کارآفرینی سبب پیدایش محصولات، خدمات، روش ها، سیاست ها، افکار و راهکارهای نو برای حل مشکلات جامعه می شود.
· عامل تقویت و تکامل صنایع داخلی است و زمینه رقابت صنایع داخلی با صنایع خارجی رافراهم می آورد و منجر به افزایش صادرات و دریافت ارز برای کشور می شود.
· باعث رقابت، تقویت و تکامل صنایع مشابه داخلی با یکدیگر و سرانجام موجب بهبود و افزایش سطح کیفیت کالاها می شود.
· عامل توسعه اقتصادی، رفاه و تأمین اجتماعی جامعه است؟
انواع کارآفرینی
تاریخچه کارآفرینی میان تعدادی از انواع مختلف کارآفرینی تمایز قایل است[4] به عنوان مثال:
کارآفرین اجتماعی
کارآفرین اجتماعی با میل به کمک، بهبود و تغییر شرایط اجتماعی، زیست محیطی، آموزشی و اقتصادی برانگیخته می شود. صفات و ویژگیهای کلیدی بسیار موثر کارآفرینان اجتماعی عبارتند از بلندپروازی و عدم پذیرش وضع موجود. کارآفرین اجتماعی توسط تمایل عاطفی برای رسیدگی به برخی از شرایط اجتماعی و اقتصادی بزرگ در جهان پیشرانی می شود، به عنوان مثال، فقر و محرومیت از تحصیل، به جای تمایل برای سود. کارآفرینان اجتماعی به دنبال راه حل های نوآورانه برای مشکلات جهانی هستند.
کارآفرینان اجتماعی در بازار با هدف ایجاد ارزش اجتماعی از طریق بهبود محصولات و خدمات ارائه شده به جامعه عمل می کنند. هدف اصلی آنها کمک به ارائه خدمات بهتر بهبود دهنده جامعه و عمدتا طرح های غیر انتفاعی را اجرا می کنند. کارآفرینان اجتماعی سهم قابل توجهی و متنوعی را به جوامع خود ارایه می دهند و مدل های کسب و کار را برای ارائه راه حل های خلاق برای مشکلات اجتماعی پیچیده و مداوم اتخاذ می کنند.
کارآفرین زنجیره ای
کارآفرین زنجیره ای کسی است که به طور مداوم دارای ایده های جدید است و کسب و کارهای جدید را شروع می کند. در رسانه ها، کارآفرین زنجیره ای به داشتن تمایل بالاتر برای ریسک، نوآوری و دستاوردها معرفی می شود
