بخشی از مقاله
چکیده
هندوانه تخمه آجیلی بر خلاف هندوانه های اصلاح شده، در مناطق وسیعی از شهرستان های استان خراسان رضوی به صورت آبی و دیم، جهت مصرف بذر آن به عنوان آجیل کشت می شود و تحت عنوان تخمه ژاپنی معروف می باشد که مقاومت بیشتری در مقابل شوری آب و کم آبی دارد. اثرات براسینواستروئیدها در سطح گیاه کامل شامل تقویت رشد، افزایش باروری، افزایش تعداد، اندازه و کیفیت میوه، افزایش محصول و بذر، افزایش مقاومت به تنش های زیستی و غیر زیستی می باشد
بُر یکی از عناصر کم مصرف می باشد که در متابولیسم گیاهان نقش اساسی داردبُر. در جوانه زنی، رشد لوله گرده، تقسیم میوزی، تولید دانه، تشکیل میوه، بهبود کیفیت میوه و انتقال مواد فتوسنتزی به محل مصرف نقش اساسی دارد. با توجه به اینکه هدف اصلی از کشت هندوانه آجیلی، تولید بذر می باشد در این مطالعه تأثیر براسینواستروئید وبُر در افزایش پارامترهای رشد و عملکرد میوه و بخصوص عملکرد بذر بررسی می گردد.
این طرح به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار و در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه باهنر کرمان در سال 1394 انجام گرفت. تیمارها به صورت محلول پاشی، براسینواستروئید 0 - ، 0/5 و 1 پی پی ام - در یک مرحله، قبل از گلدهی و بوراکس - 0، 1 و 2 در هزار - با شروع گلدهی در دو مرحله، با فاصله 10 روز از یکدیگر، اعمال شدند. نتایج نشان داد که اثر متقابل براسینواستروئید وبُر بر میانگین تعداد شاخه فرعی در سطح 0/05، میانگین های وزن تر اندام های هوایی، تعداد میوه، حجم و وزن میوه ، وزن بذر خشک و تعداد بذر در بوته، در سطح 0/01 معنی دار شد. بالاترین میزان عملکرد بذر، با 72 درصد افزایش نسبت به شاهد در تیمار محلولپاشی براسینواستروئید وبُر مشاهده شد.
مقدمه:
هندوانه water melon با نام علمی citrullus vulgaris scharad گیاهی است از خانواده cucurbitaceae یک پایه و یک ساله با ساقه های خزنده و گلهای زردرنگ که دارای میوه ای با پوست سبز و رنگ ساده یا راه راه بوده و شکلی گرد یا دراز دارد تخم هندوانه سرشار از مواد معدنی بوده و دارای 20 تا 40 درصد روغن می باشد و این روغن از نظر خواص شیمیایی به روغن بادام شباهت دارد
هندوانه تخمه آجیلی بر خلاف هندوانه های اصلاح شده جهت مصرف بذر آن به عنوان آجیل در مناطق وسیعی از شهرستان های استان خراسان رضوی به صورت آبی و دیم کشت می شود و تحت عنوان تخمه ژاپنی معروف می باشد. هندوانه تخمه ژاپنی مقاومت زیادی در مقابل شوری آب و کم آبی دارد تغذیه گیاه می تواند کمیت ، کیفیت وطول مدت انبارداری محصولات را تحت تاثیر قرار دهد
براسینواستروئیدها گروهی از هورمون های گیاهی می باشند که در تنظیم فرایندهای فیزیولوژیکی و رشد و تکامل طبیعی سلول ها و گیاه کامل مورد نیاز هستند. اثرات فیزیولوژیک براسینواستروئیدها را می توان به دو بخش تقسیم نمود. اثرات در سطح سلول که شامل تقویت رشد طولی و تقسیم سلولی، اثر بر تعادل سایر هورمون های گیاهی، اثر بر فعالیت آنزیم ها، تحریک سنتز پروتئین، افزایش فتوسنتز و انتقال مواد است.
اثرات براسینواستروئیدها در سطح گیاه کامل شامل تقویت رشد، افزایش باروری، افزایش تعداد، اندازه و کیفیت میوه، افزایش محصول و بذر، افزایش مقاومت به تنش های زیستی و غیز زیستی می باشد
یکی از اثرات مهم براسینواستروئیدها توانایی تحریک رشد گیاه، گیاهچه، قطعات جدا شده از گیاه و... می باشد. تحریک رشد به وسیله براسینواستروئیدها با افزایش رشد طول سلول و تقسیم سلولی، تغییرات در ساختمان و نفوذپذیری غشا پلاسمایی، افزایش پمپ پروتون، تقویت سنتز پر وتئین و اسید نوکلئیک، افزایش جذب آب، افزایش فعالیت آنزیم های انتی اکسیدان و افزایش فتوسنتز رشد را بهبود می دهند. کاربرد -24اپی براسینواستروئید نقش مهمی در رشد اولیه میوه خیار داشت
بُر یکی ار عناصر کم مصرف می باشد که در متابولیسم گیاهان نقش اساسی دارد. در دیواره های سلولی، تکامل آوند چوبی، متابولیسم - RNA - ، ایندول استیک اسید، پایداری غشا، ساخت و انتقال سیتوکینین،گلدهی و تشکیل میوه نقش مهمی دارد - Nyomara et al., 1997 - بُر. در جوانه زنی، رشد لوله گرده، تقسیم میوزی، تولید دانه، تشکیل میوه، بهبود کیفیت میوه و انتقال مواد فتوسنتزی به محل مصرف نقش اساسی دارد.
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد، کمبود بُر سبب پایین آمدن کارایی دانه گرده، جوانه زنی ضعیف و کاهش رشد لوله گرده می شود. بُر یکی از عناصر سمی نیز به حساب می آید، به طوری که در غلظت های بالا باعث کاهش رشد ریشه و اختلال در فتوسنتز می شود
وجودبُر برای رشد لوله گرده ضروری است. در برخی موارد جوانه زنی دانه گرده تنها بستگی به وجود مقادیر کافیبُر در کلاله داردبُر. میزان شهد گل را افزایش داده، طول جام گل را کاهش و بدین ترتیب زنبورها بهتر جذب گل می شوند. کمبودبُر در گیاهان سبب کندی رشد و تاخیر در گلدهی می شود. پرچم ها در شرایط کمبودبُر دارای ظرفیت پذیرش دانه کمتری هستند و اندازه دانه گرده و رشد آن تحت تاثیر قرار می گیرد. صرف نظر از مرحله رشد، دانه های گرده در گیاهان دارای کمبود، دارای فعالیت پایین اسید فسفاتاز و فعالیت بالای آمیلاز و ریبونوکلئاز نسبت به گیاهان بدون کمبودبُر است
رشد لوله گرده به طور قابل توجه ازبُر تاثیر می پذیرد، گزارش شده است زمانی که محیط دارای 90 میلی گرم در لیتر اسیدبوریک باشد، 82 درصد دانه های گرده گندم در لوله گرده قادر به رشد می گردند . پژوهش های انجام شده در مورد توسعه بساک و رشد دانه گرده، نشان می دهد که همبستگی نزدیکی بین طول بساک و مرحله رشد دانه گرده وجود دارد. در شرایط کمبودبُر، ظرفیت متابولیسم های ساکارز کاهش یافته و قابلیت زنده ماندن دانه گرده کم می شود. زمانیکه هنوز نقش اولیهبُر در گیاه مشخص نشده بود یکی از اثراتبُر ، فعالیت صحیح و منظم غشا بیرونی ستوپلاسم - پلاسمالما - سلول های ریشه بود.
اکنون توجه خاصی به فعالیت های آنزیمیبُر با پلاسمالما می شود. به طور مثال سنتز گلوکان برای رشد سلول های دیواره لوله گرده ضروری است و وجودبُر در این مرحله مهم است - معزاردلان و ثوابقی فیروزآبادی، . - 1376 محلول پاشیبُر در انگور باعث افزایش عملکرد و کیفیت میوه می شود
نتایج نشان داده است که مقدار بحرانی کمبودبُر برای توت فرنگی بسیار پایین است و در اغلب رقم ها کمبود در کمتر از 18 پی پی امبُر در برگ ظاهر می شود
Nyomara همکاران - - 1977 اظهار داشتند که تغذیه برگی بابُر غلظت بر را در برگها، جوانه های گل، گل ها و پوشش میوه افزایش داده است. آنان معتقدند که بُراز طریق برگ جذب شده و احتمالاً به صورت کمپلکس بر- سوربیتول به جوانه های گل و گل های منتقل می گردد و در نتیجه درصد تشکیل میوه و عملکرد را افزایش می دهد. کمبودبُر در توت فرنگی سبب کاهش جوانه زنی دانه گرده و رشد لوله گرده و نمو میوه می شود و در گیاهان با کمبودبُر دانه های گرده می ترکند و رشد لوله گرده کاهش می یابد و گاهی سوختگی نوک برگ نیز اتفاق می افتد
اثربُر در گرده افشانی، تلقیح گل ها و رشد میوه ممکن است به علت تاثیر این عنصر در جذب و انتقال یون ها و کربوهیدرات ها باشد که در مرحله بحرانی رشد، این مواد غذایی را فراهم می گرداند
مواد و روش ها:
این آزمایش در سال زراعی 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کرمان انجام گرفت. در این آزمایش از بذر هندوانه آجیلی تهیه شده از توده ژاپنی شهرستان تربت حیدریه استفاده شد. در بهار 1394 زمین محل اجرای آزمایش شخم زده شد و پس از انجام آزمایش خاک، عناصر مورد نیاز اولیه گیاه شامل کودهای ازته، فسفره و پتاسه به زمین داده شد و پس از آن به صورت پشته هایی به طول 23 و عرض 2.5 متر درآمد. کف جوی مالچ پلاستیک پوشانده شده و آبیاری انجام گرفت. بذرهایی که به مدت 24 ساعت در آب مقطر خیسانده شده بودند در دو طرف جوی ها در فواصل 50 سانتی متری کشت شدند.
در طی مرحله رشد علاوه بر آبیاری با فواصل یک هفته، کود اوره به صورت سرک و کودهای بیومین و آکادین نیز به صورت محلول پاشی به گیاه داده شد. بعد از تشکیل ساقه های فرعی و قبل از گلدهی، تیمارهای براسینواستروئید - 0، 0.5 و 1 پی پی ام - اعمال شدند و پس از تشکیل اولین گل های نر در بوته ها، تیمارهایبُر 0 - ، 1 و 2 در هزار - ، در دو مرحله با فاصله 10 روز از یکدیگر اعمال شدند. در پایان پارامترهای تعداد شاخه فرعی، وزن تر گیاه، تعداد میوه، وزن و حجم میوه ، وزن بذر خشک و تعداد بذر اندازه گیری شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و داده های حاصل از اندازه گیری به صورت فاکتوریل با آزمون Duncan مورد تجزیه آماری قرار گرفت. تجزیه آماری و مقایسه میانگین ها با نرم افزار SAS و MSTATC انجام شد.
