بخشی از مقاله
چکیده :
روستاها به منزله فضای حیاطی تعداد بسیاری از انسانها به ویژ ه د ر جوامع در حال توسعه که با انبوهی از مشکلات، محدودیتها و کمبود منابع و سرمایه روبه رو هستند، به منظور جواب گویی به تامین نیازها و همچنین ارتقای سطح وکیفیت زندگی، اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی -اجتماعی ساکنان این سکونتگاه ها در گذر زمان نیازمند رشد و توسعه هستند .
از آنجا که فقیرترین روستانشینان را افراد بدون زمین کشاورزی یا با زمین اندک، تشکیل میدهند میتوان با تنوع بخشی به فعالیتهای غیرکشاورزی در این سکونتگاه های انسانی موجبات اشتغال زایی، کاهش فقر و ایجاد رفاه اجتماعی نسبی را در این کانون های کوچک جمعیتی فراهم آورد .
از این رو، برنامه ریزان برای رسیدن به توسعه پایدار روستاها، تدابیر و راهکارهای گوناگونی اندیشیده اند که در این بین می توان از بسط و توسعه صنعت گردشگری در روستاها به عنوان فعالیتی انسانی- اقتصادی که ضمن ایجاد اشتغال و درآمدزایی در سبب تعامل دوسویه و سازنده روستائیان با دیگر افراد و فرهنگها میشود، یاد کرد .روش کار در این مطالعه توصیفی -تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی است .
در روش میدانی ، برای پی بردن به این مهم که ورود گردشگر تا چه حد تاثیرات اقتصادی بر زندگی مردم داشته است ، پرسشنامه ای شامل 17 سوال تهیه و بین 40 نفر از سرپرستان خانوارهای روستای افراتخته توزیع و اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شد.
با توجه به گسترده بودن و نیز پیمایشی بودن تحقیق ، از نمونه گیری استفاده ونتایج حاصل به جامعه آماری تعمیم داده شد . نتایج مربوط که به وسیله آزمون اسپیرمن مورد ارزیابی قرار گرفته اند، نشان می دهد، افزایش ورود گردشگر - رشد گردشگری - تاثیرات زیادی بر اقتصاد روستای افراتخته داشته است .در پایان به ارائه پیشنهادهای گوناگون برای اجرایی شدن طرح های گردشگری و توسعه این فعالیت در این روستا برای زمینه سازی به منظور توسعه همه جانبه اقدام شده است.
-1مقدمه و بیان مسئله
قرآن مجید برای ارتقای بینش و افزایش آگاهی ، مردم را به سیر و سیاحت فرمان می دهد. لذا گردشگری علاوه بر این که نیازهای فطری انسان هاست دستور شرع مقدس اسلام نیز است. سفر مردم در گذشته های دور به مناطقی که دارای آب و هوایی مناسب تر بود ، به خاطر بدست آوردن غذا و دوری از خطر و... صورت می پذیرفت که به تدریج انگیزه های تجارت و تبادل کالا به علل فوق اضافه گردید و با گسترش قلمرو امپراطوری های باستان ، مسافرت های رسمی دولتی نیز شروع شد
گردشگری روستایی ، یکی از اجزای مهم صنعت گردشگری است و نیروی اصلی در زمینه بهبود و رشد اقتصادی روستاها محسوب می شود.افزایش جمعیت و کاهش فعالیت های مربوط به کشاورزی سبب بیکاری تعداد زیادی از روستاییان به ویژه جوانان شده است
این موضوع به همراه چگونگی تأمین نیازها و احتیاجات نواحی روستایی، موجب بروز نگرانی هایی شده است که در سال های اخیر افزایش یافته و سبب ارائه برنامه های مختلف توسعه روستایی شده اند. این نگرانی ها جهانی نیستند، ولی به اشکال مختلف احساس می شوند، بخشی از این نگرانی ها ، نگرانی های اقتصادی که از کاهش توانایی فعالیت های زمین گسترده ناشی می شود،بویژه کشاورزی،جنگلداری،کشف و استخراج معدن و دیگر صنایع روستایی مرتبط با آنها که امنیت اشتغال و درآمد کافی را برای مردم درگیر این مشاغل مهیا می کنند
یکی از مهم ترین مشکلات در کشورهای در حال توسعه مسائل و چالش های توسعه روستایی است چرا که راهبردها و اهداف گذشته در زمینه توسعه روستایی موفقیت آمیز نبوده و نتوانسته است تا عمده مسائل روستاها را در حوزه معیشت پایدار و بهبود زندگی روستاییان تأمین کند.
این مسأله باعث شده است که گردشگری روستایی به عنوان سیاستی برای کاهش مشکلات مورد توجه قرار گیرد به طور مثال می تواند مشاغل گسترده ای را ایجاد و یا مشاغل موجود را تقویت نماید همچنین فرصت های رشد مناسبی را در محورهای گوناگون تجاری برای این مناطق فراهم می نماید.
گردشگری در مناطق روستایی به عنوان یک کارکرد فراساختاری می تواند از طریق مشارکت و وابستگی به سایر بخش های اقتصادی و فرهنگی جامعه گسترش و تداوم یابد و به نوبه ی خود در رشد و تعالی روستا و بالطبع گره خوردن آن با توسعه ملی نقش مهمی در فرآیند توسعه ایفا کند.بافت هر روستا از لحاظ معماری ، مصالح تشکیل دهنده مساکن ، الگوهای سکونت و... با روستاهای دیگر متفاوت است.معیشت روستاییان، فرهنگ و سنت و آداب و رسوم ، شرایط متفاوتی را بوجود می آورند. همه این عوامل دست به دست هم می دهند تا محیط روستاها ، برای گردشگری جذاب باشد و آنها فارغ از مسائل شهری،از موهبت هاو ویژگی های روستا بهره مند شوند و اوقات فراغت خود را سپری کنند
امروزه ساکنان نواحی شهری برای فرار از انواع آلودگی های زیست محیطی که آنها را تهدید می کند ، می کوشند تا پاره ای از وقت خود را در نواحی آرام و بکر و دست نخورده طبیعی سپری کنند.امروزه تحولات اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جهان بویژه در زمینه افزایش جمعیت ، گسترش شهرنشینی ، توسعه راه های ارتباطی و وسایل حمل ونقل ، افزایش اوقات فراغت و بهبود رفاه اجتماعی منجر به توسعه گردشگری در نواحی روستایی یا گردشگری روستایی شده است
ایران سرزمینی چهار فصل و با تمدنی چند هزار ساله است که از جاذبه های متنوع و منحصر به فرد تاریخی ، مذهبی ، فرهنگی و غیره برخوردار است. استان گلستان به عنوان یکی از استان های ایران در شمال شرق کشور واقع شده است، از شمال به ترکمنستان ، از جنوب به استان سمنان ، از شرق به استان خراسان شمالی و از غرب به استان مازندران و دریای خزر محدود می شود.
این استان دارای 11 شهرستان می باشد.شهرستان علی آباد کتول در حدود 40 کیلومتری شرق شهرستان گرگان واقع شده است و شامل 68 روستا می باشد. روستای افراتخته از توابع بخش مرکزی شهرستان علی آباد در 32 کیلومتری شرق شهرستان و در 72 کیلومتری گرگان قرار دارد. این روستا با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص و شرایط کوهستانی و آب و هوای فرح بخش آن بویژه در فصل گرم سال،وجود آبشار و چشمه های زیبا ، خانه های باستانی و جاذبه های کوهنوردی به ویژه در نیمه اول هر سال پذیرای گردشگران زیادی است و از این رو برای انجام این تحقیق مناسب بوده است. بنابراین در این تحقیق سعی شده است به سوالات زیر پاسخ داده شود:
-1آیا گردشگری می تواند تأثیر عمده ای در توانمند سازی مردم محلی و تنوع بخشی به رشد اقتصادی داشته باشد؟
-2 آیا گردشگری می تواند تأثیر عمده ای در خلق فرصت های شغلی جدید در ارتباط با سایربخش های اقتصادی ایفا کند؟
1-1 اهمیت و ضرورت
گردشگری به خصوص در زمانی که سود فعالیت های دیگر بخش های اقتصادی در حال کاهش باشد ، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است. مفهوم رایج و معنای فراگیر توسعه تا دهه 1960 مترادف با ایجاد و تداوم رشد اقتصادی بود
