بخشی از مقاله
چکیده
در معماری و طراحی داخلی توجه به روانشناسی محیط از مهم ترین عوامل جهت طراحی میباشد؛ بدین معنی که فضا و محیط اطراف از چه ویژگیهایی برخوردار باشند تا انسان در محیطی که زندگی می کند، احساس آرامش کند و بازدهی و کارایی اش افزایش یابد. یکی از مهمترین فضاهایی که اکثر انسانها بیشترین زمانشان را در آن میگذرانند، خانه است.
به همین دلیل در طراحی فضاها و عناصر به کار رفته در آن باید نهایت دقت و ظریف بینی را به خرج داد. با افزایش آپارتمان نشینی، حیاط شخصی از خانهها حذف شدند؛ در گذشته، خانهها حیاط داشت؛ عصرها همه دور هم جمع میشدند و حیاط را میشستند و در آن فضای دلنشین می نشستند. آن روزها آستانه ی تحمل افراد بسیار بالاتر از امروز بود. مردم بیشتر با هم ارتباط داشتند، اما بیشتر ارتباطهای امروز از طریق ارتباطات مجازی صورت میگیرد.
این روزها خیلی از طبیعت و گل و گیاه دور شده ایم. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش گیاهان آپارتمانی در کنترل خشم و پرخاشگری است. برای انجام این پژوهش، از 100 واحد مسکونی که به صورت تصادفی انتخاب شدند نمونه آزمون صورت گرفته است. دادهها توسط آزمون ضریب همبستگی - همبستگی اسپیرمن - و آزمون T تک نمونه ای مورد بررسی قرار گرفته است. و ارزشگذاری آنها با استفاده از طیف 5 گزینهای لیکرت صورت پذیرفته است. بررسی پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ مورد سنجش قرارگرفته است. نتایج نشان میدهد. هرچه نگرش به گل و گیاه و میزان استفاده از آن در خانه بیشتر باشد، پرخاشگری کاهش می یابد.
.1 مقدمه
از لحاط اصطلاحی "اکولوژی" به دانشی گفته میشود که به مطالعه ی تاثیر محیط بر موجودات زنده، تاثیر موجودات زنده بر محیط و روابط متقابل میان خود موجودات زنده می پردازد - حری، - 1382 پژوهشهای گوناگون نشان میدهد که بین کمبود مهارتهای اجتماعی و بروز اختلالات رفتاری در آینده رابطه وجود دارد. این مشکلات که با عملکرد ضعیف مهارتهای اجتماعی فرد مرتبط هستند، عبارت اند از: بزهکاری، نقص در عملکرد تحصیلی و شناختی، فرار از مدرسه و الکلیسم، رفتارهای ضد اجتماعی و اختلالات روانی
در اکثر موارد گیاهان مهم ترین متغیر محیطی هستند که در ذهن بیننده تصویر ایجاد می کند - تقی زاده و مینایی، 1391، . - 128 نگهداری از گیاهان می تواند نتایج مثبتی مانند افزایش عزت نفس، بهبود سلامتی، حس مشارکت و هم زیستی، خوش معاشرتی و غرور را به همراه داشته باشد - لوییس1 ،. - 1996 از طریق روان درمانی با گیاه، تعامل اجتماعی بالا میرود
تحقیقات نشان داده که پوشش گیاهی کنار جاده نیز ممکن است نتایجی مثل کاهش خستگی، خشم، پرخاشگری، ترس و استرس رانندگان خودرو را، به ارمغان بیاورد - بارتون3، . - 2008 کید و برسکمپ - 2004 - 4 پژوهشی بر روی 361 باغبان در نیوزیلند انجام دادند که نشان دهنده ی همبستگی بالا بین باغبانی و احساس استقلال، تسلط و چیرگی بر محیط، روابط مثبت با دیگران، هدف در زندگی و خود پذیری است.
پروژههای روان درمانی با گیاه و باغبانی موجب ترویج انسجام و توسعه اجتماعی و مهارتهای ارتباطی میشود - سمپیک و همکاران، . - 2003 ارتباطات اجتماعی بیشتر، می تواند به طور غیر مستقیم منجر به ایجاد سلامت شود زیرا آنها می توانند احساس تنهایی، افسردگی، احتمال مرگ و فقدان عملکردهای شناختی و ذهنی به خصوص در سالمندان را کاهش دهد
روان شناسان و شرکت کنندگان در برنامه ی روان درمانی با گیاه، معمولا مزایای مثبت یکسانی مثل یکپارچه سازی اجتماعی، افزایش اعتماد به نفس، عزت نفس و تمرکز و یادگیری مهارتهای عملی، روزانه و ترکیبی را گزارش میدهند - گزوندهیدسراد5، . - 2004 مطالعات مختلف نشان میدهد که نگهداری از گیاه عملکرد اجتماعی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی را بهبود میبخشد
پژوهش دیگری بهبود در ظاهر افراد و بهداشت بیماران، کاهش طغیان خشونت، افزایش ارتباطات و کاهش انزوا را گزارش داد - اوریلی و هند فورت 7، . - 1955 به طور خلاصه، مطالعات مختلف نشان میدهد که مزایای باغبانی برای بیماران روانی عبارتند از: بهبود ارتباط با دیگران، یادگیری مهارتهای عملی، کار گروهی، برنامه ریزی، بهبود اعتماد به نفس و تمرکز بهتر
در نتیجه میبینیم که مطالعات مختلف حاکی از اینند که کار با گیاه می تواند اثرات مفیدی برای بیماران مبتلا به بیماریهای روانی داشته باشد. آزمایشهایی در زندان انجام شد که طی آن زندانیان از گیاهان نگهداری می کردند و نتیجه ی آن یادگیری مهارتهای مختلف مانند مسئولیت پذیری، مهارتهای اجتماعی، حل مسئله و تصمیم گیری است - فلگلر 8، . - 1995 در این آزمایشها خشونت افراد نیز کمتر شد و موفقیت، اعتماد به نفس و عزت نفس را تجربه کردند
با افزایش آپارتمان نشینی، حیاط شخصی از خانهها حذف شدند؛ در گذشته، خانهها حیاط داشت؛ عصرها همه دور هم جمع میشدند و حیاط را میشستند و فضایی دلنشین درست می کردند و در آن استراحت می کردند. اما امروز بیشتر مردم در آپارتمانهایی کوچک زندگی می کنند که حتی گاهی بالکن یا پنجره ای رو به آفتاب هم ندارد. به همین دلیل این روزها خیلی از طبیعت و گل و گیاه دور شده ایم. پژوهشهایی نشان دهنده ی آن بودند که رفاه مردم مثل سطح استرس فیزیولوژیکی تحت تاثیر عوامل محیطی آنهاست. گویا فضای سبز باعث آسودگی از استرس میشود
از طرف دیگر، به نظر میرسد مشکلات مربوط به سلامتی و نارضایتی در میان مردمی که در ساختمانهای مدرن کار می کنند، افزایش یافته است، که احتمالا به دلیل مواد و مصالح ساختمانی جدید و افزایش تاکید روی ذخیره ی انرژی است
در نتیجه، میزان تاثیر گیاهان، روی رفاه مردمی که در خانههای مدرن هستند، باید بررسی شود. . با افزایش جمعیت و مواجه شدن با کمبود زمان برای ساخت مسکن، آپارتمانها به وجود آمدند. هم چنین امروزه آستانه ی تحمل افراد نسبت به گذشته پایین آمده است و از افراد جامعه رفتارهای عصبی میبینیم، لذا هدف این است که فضای سبز در محیط زندگی، به عنوان یکی از متغیرهای موثر در بهبود این بحران بررسی شود؛ یعنی سعی بر آن است که مشخص شود آیا وجود گیاهان طبیعی در آپارتمانها باعث کاهش اختلالهای رفتاری در افراد میشود یا خیر؛ که در صورت اثبات آن، طراحی فضایی برای وجود مقدار کافی گیاه در آپارتمانها اجباری شود و باعث شود که افراد خانواده زمانی را برای رسیدگی و مراقبت از گلها اختصاص دهند؛ که هم باعث فراغت از مشکلات و تنشهای موجود میشود و هم اعضای خانواده زمانی را به دور هم بودن اختصاص میدهند که باعث افزایش حس همدلی، گرمی و امنیت می شود که به طور غیر مستقیم استرس ناشی از تهدیدهای بیرونی را کاهش می دهد. فرضیات اصلی این پژوهش به شرح زیر است:
- 1 بین وجود گیاهان طبیعی آپارتمانی کاهش میزان خشم افراد رابطه وجود دارد.
- 2 بین جنسیت و نگرش نسبت به گیاهان طبیعی ارتباط وجود دارد.
2. روش تحقیق
این تحقیق با روش ترکیبی "توصیفی - تحلیلی" و مبتنی بر مشاهدات تجربی و تکمیل پرسشنامه در واحدهای مسکونی شهر شیراز صورت گرفته است؛ که برای تدوین و گرداوری دادهها , از مدل تحلیلی - تحلیل همبستگی - استفاده شده است. پرسشنامه تدوین شده در این مقاله به صورت بسته است, که این نوع پرسشنامه جهت تحلیل ساده تر و این امتیاز که پاسخ دهنده مجبور نیست متنی طولانی در پاسخ هر سوال بنگارد، حائز اهمیت است. 100 واحد مسکونی در شهر شیراز به صورت تصادفی، به عنوان نمونه موردی مورد ارزیابی و بررسی قرارگرفته اند تا بدین وسیله بتوان به سوالات اساسی پژوهش پاسخ داده شود. پرسشنامه ی این پژوهش شامل دو بخش اصلی است
