بخشی از مقاله
چکیده
واکنشهای سیستم ایمنی به عوامل استرسزا از جمله موضوعات موردتوجه محققین میباشد. ورزش و فعالیت بدنی بعنوان عامل استرسزا، با توجه به شدت، مدت، مسافت و تکرار می تواند عملکرد سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار دهد. بررسی فعالیتهای شدید خسته کننده و تاثیر آن بر سیستم ایمنی می تواند اطلاعات مفید و ارزشمندی را در خصوص چگونگی طراحی و اجرای فعالیتهای ورزشی، در اختیار محققین، مربیان و ورزشکاران قرار دهد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر فعالیت شدید هوازی تا مرز خستگی %90 - ضربان قلب - بر میزان ایمونوگلولینهای A و G سرم پسران دانشجو بود. تعداد 21 نفر از دانشجویان به عناون آزمودنیهای تحقیق انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه تجربی - n=11 - و کنترل - n=10 - تقسیم شدند. میانگین سن، وزن و قد برای گروه تجربی و کنترل به ترتیب - 21/19 سال - و 22/7 - سال - ، 70 - کیلوگرم - و 68 - کیلوگرم - ، 174/5 - سانتیمتر - و 170/1 - سانتیمتر - بود. گروه تجربی در یک جلسه فعالیت شدید هوازی که شامل تست استاندارد بروس تا مرز خستگی بود شرکت کردند و گروه کنترل فعالیتهای عادی روزمره خود را داشتند. برای بررسی اثیر فعالیت شدید هوازی در دو نوبت بلافاصله قبل و بعد از فعالیت ورزشی از آزمودنیها نمونهگیری خونی به عمل آمد. نمونههای خونی دریافت شده به آزمایشگاه منتقل و میزان IgA و IgG به روش ایمونودیفیوژن تک شعاعی - SRID - اندازهگیری شد.پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات مشخص شده که میانگین سطوح IgA و IgG گروه تجربی پس از فعالیت کاهش معنیداری را نشان داد. - . - P<0/01 نتایج تحقیق بیانگر آن است که فعالیتهای شدید هوازی تا مرز خستگی بر میزان ایمونوگلوبولینهای A و G سرم پسران دانشجو تاثیر معنی داری دارد. دادههای به دست آمده احتمالا به افزایش غلظت کورتیزول، هورمونهای دیگر و میزان فعالیت گلوتامین متعاقب ورزش مربوط میگردد.
مقدمه
- فرانک ، - 1991 در تحقیقی سیستم ایمنی در میان دیگر سیستمهای عملکردی بدن از جایگاه ویژهای برخوردار است. به طوریکه نه تنها زمینههای مناسب رشد و سلامت را فراهم مینماید بلکه پایداری بدن را در مقابل بسیاری از اختلالات و نارساییها افزایش داد و از بروز بیماریهای مختلف نیز جلوگیری میکند. طبیعتا عوامل بیشماری می توانند در جهت تقویت و یا تضعیف این دستگاه مهم حیاتی بدن عمل کنند. - کاستل ، - 1997 اطلاع از این عوامل و کم و کیف تاثیر آنها برر سیستم ایمنی سبب شناخت بیشتر از عملکرد آن و کمک به افزایش سازگاریها در مقابل شرایط مختلف زندگی میشود. در میان این عوامل ورزش و فعالیت بدنی از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که رفاه حاصل از زندگی ماشینی و افزایش عوامل استرسزای ناشی از این نوع زندگی با بروز بیماریهای گوناگون قلبی- عروقی، خونی و نظیر آن همراه بوده و در این رابطه محققین فراوانی تاثیر ورزش و فعالیتهای بدنی را به عنوان یکی از راههای تقویت سیستم ایمنی مطرح نمودهاند. - پیدرسون ، - 1991بررسیهای آزمایشگاهی نشان داده است که فعالیتهای سیستم ایمنی بستگی به شدت و مدت ورزش دارد، که این عوامل به نوبه خود به سطح آمادگی فرد مربوط است. ورزش استقامتی متوسط باعث هیچگونه تغییر در تعداد کلی گرانولوسیتها، مونوسیتها، لنفوسیتها، تعداد سلولهای - Natural Killer - NK و سطوح ایمونوگلوبولین سرم نمیشود. از طرف دیگر ورزش خسته کننده باعث کاهش فاکتورهای فوق میشود، به خصوص زمانیکه فعالیت ورزشی با استرس محیطی و یا مسابقه همراه باشد.
- تارپ و بارنز ، - 1990 در تحقیقی چنین گزارش کردند که پس از چهار جلسه تمرین دوساعته سطوح IgA سرمی و بزاقی در پایان جلسات تمرین کاهشی حدود 25 درصد را نشان داد. این نتایج بیانگر آن بود که مجموع اثرات تمرینات شدید روزانه با تکرار جلسات زیاد، ممکن است تاثیر قابل توجهی روی سطوح IgA داشته باشد که از نظر میزان تاثیر بیش از مقداری است که یک جلسه تمرین از خود برجای میگذارد. آنچه در این پژوهش مدنظر است، بررسی رابطه دو جزء از سیستم ایمنی بدن - ایمونوگلوبولین A و ایمونوگلوبولین - G با فعالیتهای ورزشی می باشد، تا بتوان از این رهگذر به فعالیتهای بدنی متناسب با سیستم ایمنی دست یافت. - دنیاری، - 1393درتحقیقی نشان داد که یک جلسه فعالیت شدید هوازی با شدت HR %90 - تست استاندارد - . - بروس، - 1973 در این تحقیق مشخص نمود که - IgA ، IgG - سبب کاهش ایمونوگلوبولینهای معلمان مرد اداره آموزش و پرورش شهرستان ماهشهر IgA - ، IgG با دامنه سنی 30-20شده است. بنابراین با توجه به پیشینه و نتایج تحقیق حاضر می توان گفت که خستگی ناشی از تمرینات پرفشار، مسابقات سنگین و فعالیتهای بدنی طولانی و مدت و مسابقات و سطح بالا، احتمالا باعث افزایش ترشح هورمونهای کورتیزول و اپی نفرین در بدن میشود که افزایش این دو هورمون اثر کاهشی بر عملکرد سیستم ایمنی بدن داشته و باعث کاهش تکثیر لنفوسیتها می شود. - ایسرل وهمکاران ، - 1981 در تحقیقی چنین گزارش کردند که پس از هشت هفته تمرین یک ساعته سطوح IgA سرمی و بزاقی در پایان جلسات تمرین کاهشی حدود 30درصد را نشان داد. این نتایج بیانگر آن بود که مجموع اثرات تمرینات شدید روزانه با تکرار جلسات زیاد، ممکن است تاثیر قابل توجهی روی سطوح IgA داشته باشد که از نظر میزان تاثیر بیش از مقداری است که یک جلسه تمرین از خود برجای می گذارد.
روش تحقیق
تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی است که در آن دو گروه تجربی و کنترل مورد آزمون اولیه و نهایی قرار گرفتند. جامعه آماری این تحقیق را معلمان مرد ادره آموزش و پرورش شهرستان ماهشهر با دامنه سنی 20 تا 30 ساله تشکیل می دادند که پس از تکمیل فرم اعلام همکاری و پرسشنامه حاوی اطلاعات شخصی و سوابق پزشکی- ورزشی، 11 نفر به عنوان گروه تجربی و 10 نفر به عنوان گروه کنترل به صورت تصادفی انتخاب شدند. پس از انجام معاینات پزشکی و کسب اطلاع از سلامت کامل آزمودنیها و عدم ابتلاء آنان به بیماریهای عفونی و غیره، مرحله اول نمونهگیری از خون، به منظور مشخص نمودن سطح IgA و IgG آزمودنیها، قبل از انجام فعالیتهای بدنی و بطور همزمان انجام شد. در این تحقیق از یک آزمون هوازی استاندارد - تست بروس - استفاده شده است - بروس ،و نمونههای خونی در دو نوبت قبل و بلافاصله پس از تمرین جمعآوری شده و جهت تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه منتقل شد. تست استاندارد بروس غالبا به منظور اندازهگیری حداکثر اکسیژن مصرفی VO2max مورد استفاده قرار میگیرد. از این تست برای رساندن آزمودنیها به مرز خستگی و واماندگی استفاده شده است. این تست شامل 6 مرحله 3 دقیقهای است که در هر مرحله فشار کار از طریق شیب و سرعت نوارگردان افزوده میشود تا در یکی از مراحل فرد به خستگی و واماندگی برسد. پس از پایان تست از آزمودنیها مجددا نمونهگیری خون به عمل آمد تا میزان تغییرات IgA و IgG متعاقب تمرین شدید و خسته کننده مشخص شود.
یافتهها
الف - میانگین سطح IgG سرم آزمودنیهای گروه تجربی پس از یک جلسه فعالیت شدید هوازی تا مرز خستگی به میزان 2327/27 میلی گرم در دسی لیتر کاهش نشان داد که این مقدار کاهش از نظر آماری - P<0/01 - هم نسبت به قبل از تمرین گروه خودش و هم نسبت به گروه کنترل - - P<0/01 پس از تمرین معنیدار بوده است و بنابراین میتوان گفت که یک جلسه فعالیت شدید هوازی تا مرز خستگی بر روی IgG سرم آنان تاثیر منفی معنیداری گذاشته است.
ب - میانگین سطوح IgA سرم آزمودنیهای گروه تجربی بعد از یک جلسه فعالیت شدید هوازی تا مرز خستگی - تست استاندارد بروس - به میزان 31/1 میلی گرم در دسی لیتر کاهش نشان داد که این میزان کاهش از نظر آماری - P<0/01 - هم نسبت به قبل از تمرین گروه خودش و هم نسبت به گروه کنترل - P<0/01 - پس از تمرین معنیدار بوده است. بنابراین میتوان گفت یک جلسه فعالیت شدید هوازی تا مرز خستگی بر روی میزان IgA سرم آنان تاثیر منفی معنیداری داشته است.
