بخشی از مقاله

چکیده: در این پژوهش که کوششی است در منبعشناسی تاریخ حج در سدههای نخست اسلامی، با روش تحلیل کتابشناختی به بررسی پنج کتاب موجود از قدیمترین منابع تاریخ اسلام - نگاشته شده تا نیمه سده چهارم - که به شکل متمرکز و منظمی به ثبت اخبار مرتبط با حج پرداختهاند خواهیم پرداخت. پرسشهای اصلی تحقیق این است که قدمت تاریخنگاری حج به چه زمانی میرسد و نخستین تجربههای تاریخنگاری حج چه شکل و محتوایی داشتهاند؟ پنج کتاب مورد بررسی در این تحقیق عبارتند از تاریخ خلیفه بن خیاط، المحبر ابن حبیب، تاریخ یعقوبی، تاریخ طبری و مروج الذهب مسعودی که منابع اصلی موجود درباره اخبار حجاند. در این جستار افزون بر بررسی ویژگیها و رویکردهای این کتابها در گزارش اخبار حج، کوشیدهایم با تحقیق در مآخذ مورد استفاده در این آثار، برخی از نمونههای قدیمتر تاریخنگاری حج را بشناسانیم؛ آثاری که اغلب در سده دوم هجری نگاشته شدهاند و اکنون در دسترس نیستند. از جمله این منابع میتوان به هشام بن ولید و ابو الیقظان سحیم بن حفص که از مشایخ خلیفه بن خیاط بودهاند و آثار ابو معشر سندی و واقدی که طبری اخبار مرتبط به حج را از آنان گرفته، اشاره کرد. بدین ترتیب در مجموع در این تحقیق به شناسایی ده اثر از آثار موجود و مفقود در تاریخنگاری حج دست یافتهایم.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید