بخشی از مقاله
چکیده:
مجالس سوگواری و عزاداری یکی از مظاهر بزرگ و سمبل های علاقه مند ان اهل بیت - ع - است ،که در طول تاریخ حیات خود کارکردهای بسیاری برای برگزار کنندگان و شرکت کنندگان خود در پی داشته است .در این نوشتار پس از بیان فلسفه قیام امام حسین - ع - و علل رویکرد شیعیان به سوگواری ،درباره تعظیم شعائر الهی و راز و رمز بقا و نفوذ نهضت عاشورا بحث شده و در ادامه به تاثیر و اهمیت عزاداری امام حسین - ع - در ارتقای آگاهی دینی مسلمانان و ابعاد سیاسی و اجتماعی آن توجه شده و در پایان جایگاه و فضیلت عزاداری به سید الشهداء مورد بررسی قرار گر فته شده است.
کلید واژه : اهداف قیام امام حسین ، شیعه، بقاو نفوذ نهضت عاشورا، تبیین عزاداری ،کارکردهای عزاداری
اهداف قیام امام حسین - ع -
شخصیت های ماندگار در ثانیه های زمان جلوه گر می شوند چنان در ذهن تاریخ رسوخ می کنند که تا همیشه باقی هستند تحلیل ها و نگرش ها نمی تواند بزرگی آنان را بازنمایی کند و تنها در مسیر تپش و عشق است که بیرون از گزاره های مادی می توان ره پوی آستان آنها گردید. در این اندیشه، راهبران و شخصیت های ماندگار فدایی، با هدفی یگانه و شعاری برخاسته از شعور، نقش هدایت گری انسان ها را عهده دار گشته اند. امام حسین - ع - از جمله یکی از آن راهبران می باشند.
اگر بخواهیم اهداف قیام امام حسین - ع - را بهتر به تصویر بکشانیم مستلزم این است که نظام فکری و اعتقادی، جامعه عصر یزید، فسق و فجور و بدعت های که در دین توسط آن ها پدید آمده بود مورد بررسی قرار دهیم که خود رساله جداگانه ای می طلبد، به همین بسنده می کنیم که قیام امام حسین - ع - ریشه در انحراف های بنیادی و اساسی در جامعه اسلامی آن روز داشت. که امام با قیامش بساط عیش و نوش ، ظلم و فساد آنان را برای همیشه درهم نوردید.
این بحث از این جهت دلکش است که در تمامی مجالس عزاداری به ذکر اهداف قیام امام می پردازند.واعظان و سخنرانان در چنین مجالسی می کوشند اهداف قیام امام را به دوستداران آن حضرت تفهیم کنند تا هرچه بیشتر در راه زنده کردن آن اهداف بزرگ گام بردارند. هدف امام حسین - ع - از قیام خود یک هدف اصلاحی وسیعی بوده است که از روح اسلام الهام می گرفته و اساس آن را حمایت و دفاع از اسلام تشکیل می داده است. - صالحی نجف ابادی،:1382ص - 288 معنای اصلاح را در قیام امام از آنجا می توان دریافت که قرآن کریم ، در مجموع تعبیرات خود پیامبران را مصلحان می خواند ، چنانکه از زبان شعیب پیغمبر می گوید:» جز اصلاح تا آخرین حد توانایی منظوری ندارم.«به تعبیری اصلاح طلبی یک روحیه اسلامی است. اصلاح طلبی هم به عنوان یک شأن پیامبری در قرآن مطرح است و هم مصداق امر به معروف و نهی از منکر است که از ارکان تعلیمات اجتماعی اسلام است. - مطهری نهضت های صدساله اخیر،ص - 7
هر خدمتی با معیار اصلاح سنجیده میشود و ارزش هر شخصیتی به میزان دخالتش در اصلاحات اجتماعی معتبر شناخته میشود. اصلاح اجتماعی، یعنی دگرگون ساختن جامعه در جهت مطلوب، اینجاست که امام حسین - ع - نقش خود را در فعالیت هایی که قصد آن ها را داشت به عنوان »مصلح« بیان کرد. - صالحی نجف ابادی ،:1382ص - 289 از آنچه گذشت چنین می توان استنباط کرد در زمانی که ظلم ، فساد وحاکم جابری بر سر کار باشد وظیفه فرد مصلح است که علیه آن نظام ظالم بشورد و بر جای آن نظامی حق بنشاند که حافظ و اجرا کننده تعالیم اسلامی باشد . از مجموع سخنان ، نامهها و سایر اسنادی که از امام حسین - ع - به دست ما رسیده می توان اهداف قیام وی را چنین بیان کرد:
1. برقرار عدالت اجتماعی و عمل کردن به احکام خداوند
2. بازگرداندن عزت مسلمانان. زیرا بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام عزت مسلمانان که در پرتو اطاعت از آن حضرت به وجود آمده بود هر روز تضعیف می یافت و داشت به تدریج از میان می رفت.
3. مبارزه با ستم و ستمگران که در قرآن کریم مورد اشاره قرار گرفته است.
4. توجه به حقوق و زندگی طبقات پایین جامعه و رسیدگی به نیازمندان و فقیران - زبری قائنی ،:1385ص - 10
5. از بین بردن بدعت ها و پاک ساختن آثار باطل از ساحت مقدس شریعت مطهر و امر به معروف و نهی از منکر - مقرم ،:1368ص - 61 شریعت مقدس اسلام به مردم مسلمانان واجب گردانیده که در برابر منکرات قیام کنند و از فساد جلوگیری نمایند. - شیخ صدوق،مقتل الحسین،1381،ص - 72 در این زمینه امام باقر - ع - فرمود: امر به معروف و نهی از منکر دو رسم از رسم های الهی است، هرکس این دو را یاری نماید خداوند وی را عزیز کند و هرکس این
