بخشی از مقاله
چکیده:
معماران ایرانی، به ویژه پس از اسلام می کوشیدند آنچه بایسته بود، به بهترین نحو انجام دهند. آنان حتی در مهمترین بناها، کاری بیهوده انجام نمی دادند و عنصر یا ماده ای بیهوده به کار برند. اما امروزه در ساخت بناهای مسکونی، شکلهایی از برخوردهای تشریفاتی و مسرفانه را شاهد هستیم که باعث هدر دادن منابع، مصالح و انرژیو در تعارض با اصول مطرح معماری پایدار در دنیاست.
توسعه و معماری پایدار از مباحث مهم و رایج در عرصه جهانی است و پس از آگاهی انسان از تخریب و تحمیل بر محیط و اثرات نامطلوب زیست محیطی آن حائز اهمیت شده است. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی – توصیفی و با رویکردی استدلالی و با استناد به مدارک کتابخانه ای و الکترونیکی بوده و هدف از این پژوهش بررسی اصل استاد پیرنیا - پرهیز از بیهودگی - در معماری سنتی ایران و یافتن نقاط مشترک آن با اصول معماری پایدار وچگونگی به کارگیری این اصل در معماری مسکونی امروز در جهت نیل به اصول و مفاهیم نوین در عرصه ی معماری پایدار می باشد.
.1 مقدمه
اصل مفهوم سکونت در ایران امروزی مفهومی فراموش شده است که در حد پلان های عملکردی تنزل یافته است و اوج هنر وخلاقیت معمار محدود می شود به پلانی به سان جورچین که جز زیبایی ظاهری و تزیینات بیهوده نکته قابل توجهی ندارد و گاهی نمایی تجملاتی و پرزرق و برق که معلوم نیست از کدام الگوی نامأنوس تبعیت می کند. این در حالیست که در معماری گذشته ما، خاصه در بخش مسکونی ضمن دوری از هر نوع اسراف و تبذیر و در عین حال تأمین مناسب کلیه نیازهای مادی و معنایی انسان، به مسائل زیبایی شناختی و حفظ محیط زیست نیزتواماً پرداخته است.
امری که امروزه تحت عنوان معماری پایدار میشناسیم نیز چیزی نیست جز استفاده صحیح از منابع محیطی و همزیستی سالم انسان ، محیط مصنوع و طبیعی.اصطلاح پرهیز از بیهودگی اولین بار توسط مرحوم پیرنیا مطرح شد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی فنون و قواعد به کار رفته در معماری سنتی ایران، با تأکید بر اصل پرهیز از بیهودگی و چگونگی به کارگیری این قواعد در معماری امروز ایران در جهت نزدیک شدن به اهداف معماری پایدار می باشد.
با توجه به اینکه امروزه در ساخت بناهای مسکونی که بخش وسیعی از معماری کشور را تشکیل می دهد شاهد طراحی هایی هستیم کهغالباً به قصد فخرفروشی و مباهات به دیگران با صرف هزینه های گزاف و هدر دادن بخش زیادی از انرژی و بدون توجه به فرهنگ و نیازهای افراد خانواده و آسایش آنها ساخته می شوند؛ این مساله از نظر اخلاقی و اجتماعی پسندیده نبوده و در احادیثی چند در مذمت آن سخن رفته است. - صادقی پی،1388، . - 36 بازگشت به اصول معماری سنتی ایران - خاصه اصل پرهیز از بیهودگی - در پناه تکنولوژی و دانش روز یکی از راههایی است که می تواند ضمن پاسخگویی مناسب به اصول مورد تأکید مطرح شده درمعماری پایدار، فضاهای زیستی مناسبی را نیز به ارمغان آورد.
این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مربوط به اصل پرهیز از بیهودگی در معماری سنتی خانه ها ی ایران و ارتباط آنها با اصول مربوط به معماری پایدار و همچنین به کارگیری قواعد مربوط به اصل پرهیز از بیهودگی در معماری مسکونی امروز ایران در جهت نیل به سمت معماری پایدار انجام شد و با توجه به آنچه آمد پرسش های مقاله حاضر عبارت اند از: چه ارتباطی بین اصل پرهیز از بیهودگی در معماری سنتی ایران و مفاهیم مربوط به معماری پایدار وجود دارد؟ و چگونه می توان با تبیین اصل پرهیز از بیهودگی در معماری مسکونی امروز به سمت مفاهیم نوین در عرصه معماری پایدار حرکت کرد ؟
