بخشی از مقاله
چکیده
در دهههای گذشته توجه و علاقهمندی به ایجاد محلههای پایدار باانگیزههای زیستمحیطی، سلامتی و محورهای اقتصادی وجود داشته است زیرا محله رکن اصلی کالبد شهری است و آینده تعادل زندگی اجتماعی در شهرها بستگی بسیار زیادی به حفظ واحد محله دارد. درواقع باوجود محلههاست که زندگی در بزرگترین شهرها میتواند دلپذیر و انسانی باشد. از سویی دیگر مقوله توسعه شهری پایدار نیز در سالهای اخیر بهعنوان یک موضوع مهم در کلیه جوامع علمی مطرح بوده و بخش وسیعی از ادبیات توسعه شهری را به خود اختصاص داده است. ازاینرو ارتباط دو مقوله پایداری و محله شهری و پیوند آنها در قالب یک موضوع، بحث اصلی این مقاله است. در این راستا هدف این مقاله بررسی بهبود ساختاری-فضایی محله بر اساس ارکان طراحی شهری پایدار بهعنوان یکی از اصول نو شهرگرایی می باشد. ازاینرو پس از بررسی ادبیات نظری موضوع، عوامل مؤثر در پایداری یک محله بررسی خواهد گردید. روش تحقیق پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و جمعآوری اطلاعات از طریق دو شیوه اسنادی و پیمایشی صورت گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که باوجودی که مفهوم توسعه پایدار، رویکرد جدیدی در طراحی محلات شهری میباشد ولی اصول آن در محله سنتی باغ خونی وجود داشته است که نشاندهنده آن است که بافت محلات سنتی در ایران بر پایه اصول از پیش اندیشیده شده طراحی و شکلگرفته است. هرچند که نقش و جایگاه این اصول به دلیل عدم معاصر سازی و معضلات ناشی از مدرنیزه شدن کمرنگ شده است.
واژههای کلیدی: اصول نوشهرگرائی، محلات سنتی، محله پایدار، محله باغ خونی
.1 مقدمه
محلات شهری سنتی یکی از عناصر مهم و مؤثر تشکیلدهنده حیات اجتماعی در شهر هستند و روزگاری محل تبلور پویایی اجتماعی و اقتصادی در حیات شهری بودهاند که تاکنون به سبب عدم معاصر سازی کالبد و فعالیتهای موجود در آنها به آسیبهای متعددی مبتلا شدهاند. در دهههای گذشته موجی از علاقهمندی به محلههای پایدار و باهدف ارتقاء کیفیتهای زیستمحیطی شکل گرفت و محلههای پایدار بهعنوان یک عامل کلیدی در ارتقاء اهداف سلامت، عوامل اقتصادی و اجتماعی شناخته میشدند، همچنین این محلات بهعنوان بخشی مهم و تأثیرگذار در برنامههای اصلی دولتها نیز محسوب میشوند.
در این میان استفاده از اصول منشور نو شهرگرایی در جهت بهبود ساختاری و فضایی محلات به دلیل تجربیات موفقی که در مقیاسهای مختلف از خانه تا منطقه شهری در جهان - بهویژه در مقیاس محله - داشته است میتواند بسیار مفید و حائز اهمیت بوده و قادر است با توجه به ظرفیتهای نوین اجتماعی، راهکارهای مؤثری را در راستای احیای محلات سنتی و رو به افول شهرها بخصوص به لحاظ اصل توسعه پایدار ارائه دهد. روش تحقیق فوق از نوع توصیفی-تحلیلی است و جمعآوری اطلاعات از طریق دو شیوه اسنادی و پیمایشی صورت گرفته است. در مقاله حاضر باهدف بررسی بهبود ساختاری -فضایی محلات بر اساس ارکان طراحی شهری پایدار - بهعنوان یکی از اصول نو شهرگرایی - پس از بررسی ادبیات نظری موضوع، عوامل مؤثر در پایداری یک محله بررسی خواهد گردید. سپس با استفاده از دیدگاه ساکنین، اصول توسعه پایدار در محله موردنظر و زیرمعیارهای تأثیرگذار بر بهبود آن با استفاده از آزمون t-test مشخص و بعدازآن با استفاده از آزمون فریدمن اولویتبندی خواهد گردید. در این تحقیق پرسشنامهای برای ساکنین تهیه و با توجه به فرمول کوکران وبر اساس حجم جامعه آماری 6340 - نفر جمعیت ساکن محله باغ خونی در سال - 1390 تعداد 190 پرسشنامه در میان ساکنین محل تکمیل و سپس در سطح استنباطی از آزمون کلموگروف - اسمیرنوف، روشهای آماری t-test و آزمون فریدمن استفاده خواهد شد.
.2 مبانی نظری
در نیمه اول قرن بیستم، با رشد و استفاده روزافزون اتومبیل در شهرها، فرسودگی و زوال مراکز شهری و افزایش فزاینده جوامع حومهای و محلی حاشیه شهرها که پراکنده و متفرق و مبتنی بر تردد اتومبیل و دارای فاصله با مراکز شهری بودند، نگرشهای جدیدی در شهرسازی مدرن مبتنی بر منطقه بندی کاربریها و تفکیک آنها بر اساس مسکن، کار، خرید، فراغت شکل گرفت که تأکید اصلی آنها بر
