بخشی از مقاله
چکیده:
نحوه اعمال اراده سیاسی و چگونگی توزیع قدرت سیاسی در سطح فضای درون یک کشور، از مهمترین مباحث جغرافیای سیاسی است که تحت عنوان نظام سیاسی یا نظام فرمانروایی مطرح می گردد. پرواضح است شهر به عنوان یک واحد سیاسی- فضایی با کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به عنوان یکی از بخش های لایتجزای چشم انداز سیاسی هر کشور مشخص می شود.به طور کلی اداره شهرها در ادبیات سیاسی به عنوان حکومت محلی شناخته می شود که مدیریت این حکومت های محلی با فلسفه مختلف و شیوه های گوناگون است. همینطور نوع الگوی مدیریت سیاسی فضا، یک ی از موضوعات کلیدی در رابطه با نحوه اداره شهرهاست.
تحقیق حاضر از منظر مدیریت سیاسی فضا می تواند راهگشای بسیاری از مسائل در جهت مدیریت سیاسی فضای شهری در ایران باشد. روش تحقیق مقاله از نوع علی- مقایسه ای مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است. هدف مقاله نیز تبیین مفهومی تاثیر الگوی دوگانه مدیریت سیاسی فضا بر کارکرد شهر درایران، فراهم نمودن چارچوب مناسبی برای مطالعه اهمیت مدیریت سیاسی شهر در مباحث جغرافیای سیاسی و نقش آن در توسعه مدیریت فضای شهری است. در این پژوهش الگوهای مختلف مدیریت سیاسی فضا و سیر تطور آن بررسی شد. تجربه جهانی نشانگر کاربرد الگوهای گوناگون اما برخوردار از تعریف، چارچوب نهادی و قانونی مشخص است.
پس از تحلیل الگوهای کنونی، آسیب ها و نقائص ای ن الگوها در رابطه با کارکرد فضای شهری در ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد که وضعیت متشتت مدیریت سیاسی شهر در ایران، زمینه ساز مشکلات و نارسایی های متعددی در کارکردهای سیاسی، اقتصادی، امنیتی و خدماتی آن شده است. این در حالیست که هرکدام از کارکردهای مذکور، هم در مقیاس محلی و هم در مقیاس ملی بازنمایی عملکردی و فضایی داشته،رضایت یا عدم رضایت شهروندان کل کشور از عملکرد حکومت در سطح کلان کشور را بدنبال داشته است.
کلمات کلیدی: مدیریت سیاسی فضا، حکومت محلی، مدیریت شهری، ایران، شهروند.
مقدمه
نظام های حکومتی برای اداره هرچه بهتر قلمرو خود، اغلب به بسط و تسری حاکمیت خویش در چهارچوب الگوهای مدیریت سیاسی فضا می پردازند، همچنین نوع حکومت، حدود اختیارات و روابط حکومت مرکزی با سایر سطوح حکومت نقش اساسی و کلیدی در شکل یابی نظام ارتباط بین عناصر نظام مدیریت سیاسی ایفا می کند . در هر حال هدف غایی و نهایی حکومتها، حفظ بقاء و تمامیت ارضی کشور و استمرار حاکمیت به بهترین نحو آن است - . - Bolman. 2003همچنین نحوه اعمال اراده سیاسی و چگونگی توزیع قدرت سیاسی در سطح فضای درون یک واحد سیاسی یا ناحیه سیاسی، از مهمترین مباحث جغرافیای سیاسی است که تحت عنوان نظام سیاسی یا نظام فرمانروایی مطرح می گردد.
صرف نظر از اینکه الگوهای متداول توزیع قدرت سیاسی در کشورها - شکل حکومت - متفاوت است، توزیع فضایی قدرت اداری و اجرایی از الگوهای متمرکز و غیر متمرکز پیروی می کند - حافظ نیا، . - 422 : 1381 بدون داشتن توزیع فضایی مناسب قدرت، امکان تحرک اجتماعی، جامعه پذیری، مشارکت و توسعه سیاسی، تامین منافع ملی، همگرایی و امنیت پایدار ضعیف خواهد بود.پرواضح است شهر به عنوان یک واحد سیاسی- فضایی با کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به عنوان یکی از بخش های لایتجزای چشم انداز سیاسی هر کشور مشخص می شود.
این عملکردها و کارکردها در پیوستگی زمانی و مکانی در حال تغییر و تحول و همچنین در حال باز تولیدند2 و در حالتی ترکیبی و مرتبط با هم مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرند - فرید، . - 138 : 1379 این سیستم حاصل تعامل فرایندها و نیروهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که تحت رهبری و کنترل نیروهای سیاسی و نهادی طی زمان و در ارتباط با نهاده های محیط طبیعی ایجاد و متحول می شود - شکویی، . - 118- 120 :1378 برای تنظیم این روابط و پایداریسیستم، هماهنگی و یکپارچگی در مدیریت آن ضروری است و ما نمی توانیم کارکردهای مختلف شهر را به مدیریت منفک و بدون ارتباط با هم بسپاریم و انتظار بهبود وضعیت داشته باشیم - - Antonakis.2002
به طور کلی اداره شهرها در ادبیات سیاسی به عنوان حکومت محلی شناخته می شود که مدیریت این حکومت های محلی با فلسفه مختلف و شیوه های گوناگون است. حکومتهای محلی نهادهای اجتماعی کوچکی هستند که برای اداره قلمروهای کوچک یک سرزمین بسته به تقسیمات کشوری در واحدهای کوچک تشکیل می شوند. دولت محلی جزئی از ساختار حکومت و دولت ملی است که صرف نظر از الگوی حکومتی - فدرال، بسیط، و ناحیه ای - سطح زیرین سازمان و دو لت را تشکیل می دهد و به عنوان واسطه و سطح اتصال نظام سیاسی با شهروندان و سکنه مقیم در سکونتگاههای شهری، روستایی، عشایری و ناحیه ای عمل می کند - حافظ نیا و کاویانی راد، . - 40 :1383
با توجه به اینکه امروزه سرنوشت بشر بیش از پیش به توسعه و مدیریت شهری و ساختارها و تصمیم گیری های سیاسی اثرگذار بر آنها بستگی پیدا کرده است، بررسی شهر بعنوان پدیده ای سیاسی و الگوهای مدیریت سیاسی آن، کمک شایان توجهی به روند اداره امور و کشورداری میکند.بر این مبنا، مقاله حاضر علیرغم پذیرش این واقعیت بر آن است تا ضمن تبیین تاثیر الگوهای چندگانه مدیریت سیاسی فضا بر کارکرد شهر در ایران به این سوال اساسی پاسخ دهد که کدام ساختار سیاسی و حکومتی می تواند با سیاست سازی و نهادسازی برای اداره شهرها سازگاری و انطباق بیشتری داشته باشد؟ مطالعه مدیریت فضای شهری از این منظر می تواند راهگشای بسیاری از مسائل در جهت الگویابی بهینه مدیریت سیاسی شهر در ایران باشد.
روش تحقیق
روش تحقیق مقاله حاضر از نوع علی- مقایسه ای است و ابزارهای گردآوری اطلاعات آن بر اساس اقداماتی از جمله بررسیها و مطالعات کتابخانهای، مطالعات اسنادی، منابع اینترنتی، اطلاعات آماری - دادههای خام - ، بررسی مجلات و نشریات و اسناد منتشر شده در رابطه با موضوع تحقیق میباشد.
رابطه عامل جغرافیایی و بازیگر سیاسی
چشم اندازهای جغرافیایی بوسیله عاملین و یا بازیگران آگاه صحنه های جغرافیایی بوجود می آیند و در داخل یک ساختار اجتماعی ویژه، نقش آفرینی می کنند. روابط عاملین و ساختار از طریق یک رشته میانجی، نظیر نهادها صورت می گیرد. این نهادها عملکرد انسان ها را توانمند و
