بخشی از مقاله
چکیده
اساسی ترین مشخصه سازمان های هوشمند قرن بیست و یکم ، تأکید بر فناوری اطلاعات است . برخلاف سازمان های گذشته ، سازمان های امروزی دارای تکنولوژی پیشرفته بوده ، نیازمند کسب ، مدیریت و بهره برداری از فناوری اطلاعات به منظور بهبود کارآیی، مدیریت و پیگیری تغییرات پایان ناپذیر هستند. فناوری اطلاعات، ابزار قدرتمندی است که میتواند تغییرات را در جهان به وجود آورده و نوآوری ها را ممکن سازد همچنین از زمانی که نقش خدمات در زندگی روزمره آشکار شد مقوله کیفیت خدمات نیز به عنوان مشخصه اصلی رقابت بین سازمانها مورد توجه قرار گرفت به طوری که توجه به کیفیت خدمات سازمان را از رقبایش متمایز ساخته و سبب کسب مزیت رقابتی می شود .
پژوهش حاضر به تبیین تأثیر مدیریت فناوری اطلاعات بر نوآوری سازمانی کارکنان شرکت توزیع نیروی برق استان فارس پرداخته است . روش اجرای پژوهش حاضر توصیفی پیمایشی - غیر آزمایشی - و طرح پژوهشی از نوع همبستگی و روش گردآوری اطلاعات نیز میدانی و کتابخانه بوده است .
این پژوهش از نظر هدف ، پژوهشی کاربردی محسوب میشود . پژوهش حاضر از نظر موضوعی در قلمرو مدیریت رفتار سازمانی و چون در فاصله زمانی معینی انجام شده از نظر افق زمانی مقطعی و قلمرو زمانی ، 3 ماهه سوم سال 1393 و از نظر قلمرو مکانی شرکت توزیع نیروی برق استان فارس و جامعه آماری کارکنان کتابخانه های مذکور طبق اطلاعات اخذ شده 130 نفر بوده است . تعداد حجم نمونه برطبق جدول مورگان 97 نفر بدست آمد که 100 عدد پرسشنامه بین افراد نمونه توزیع ، سپس پرسشنامه ها تکمیل و عودت گردید . ابزار پژوهش شامل پرسشنامه مدیریت فناوری اطلاعات برابر 0/82 و پرسشنامه نوآوری سازمانی برابر 0 /915 بوده است . پرسشنامه های مربوطه با استفاده از نرم افزار SPSS و با استفاده ازآمار توصیفی و استنباطی تحلیل شدند . یافته های پژوهش نشان می دهد که ارتباط معنادار قوی و مثبتی بین مدیریت فناوری اطلاعات و نوآوری سازمانی وجود دارد . همچنین با توجه به ضرایب بتای بدست آمده ، نوآوری سازمانی را می توان از طریق تاثیر مدیریت فناوری اطلاعات ، به روش رگرسیون پیش بینی نمود.
کلمات کلیدی : مدیریت فناوری اطلاعات ، نوآوری سازمانی ، شرکت توزیع نیروی برق استان فارس
-1 مقدمه امروزه فناوری اطلاعات به عنوان مهمترین سرمایه و دارایی یک سازمان و محرکی برای ایجاد مزیت رقابتی، تحول سازمانی، نو آوری و... در سازمان
به شمار می رود. این دارایی، در مقایسه با انواع دیگر دارائی ها، از ویژگی منحصر بفرد برخوردار است، که هر چه بیشتر استفاده گردد به ارزش آن افزوده می شود. در سال های اخیر از فناوری اطلاعات به عنوان ابزاری برای کاهش فاصله بین کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته یاد شده است در بخش خدمات، ارزیابی کیفیت آن حین فرایند ارائه خدمات انجام می گیرد. هر تماس مشتری به عنوان لحظه ای برای ایجاد اعتماد و فرصتی برای راضی و یا ناراضی کردن به شمار می رود نوآوری دارای اهمیت بسیاری برای شرکتها و سازمانها است زیرا میتواند مزیت رقابتی پایدار را برای آنها فراهم کند.
بسیاری از سازمانها در محیط خود با مشکلات زیادی از نظر رقابتی مواجه هستند و این مشکلات به علت سرعت بالای تغییرات در محیط، به خصوص تغییرات تکنولوژیکی می باشد. درهمین راستا مدیران و کارکنان باید از قدرت خلاقیت و نوآوری در جهت تطبیق و هماهنگ شدن با تغییرات سریع، خطوط تولید، شیوه های مدیریتی و... استفاده کنند بیان مساله و اهمیت پژوهش : بسیاری از اندیشمندان بیان می دارند که به دلیل مشارکت بسیاری از حوزه ها در مدیریت فناوری اطلاعات،همچون نوآوری، فرایندها و ساختار سازمانی، سرمایه های انسانی و فرهنگ سازمانی، نیاز به پژوهش اثر گسترده و عمیقی در زمینه دستیابی به رشد مدیریت فناوری اطلاعات وجود دارد.
امروزه دانش به عنوان مهمترین سرمایه و عامل اصلی مزیت رقابتی پایدار سازمان ها به شمار می رود. این سرمایه برخلاف سایر سرمایه های سازمان که در صورت مصرف از ارزش آن کاسته می شود، در اثر استفاده با ارزش تر می گردد. به این دلیل است که مدیریت این سرمایه حیاتی به یکی از اهداف مهم سازمان ها و موسساتی که به دنبال مزیت رقابتی هستند تبدیل شده است. افزایش فزاینده ی اطلاعات، پیشرفت فناوری، افزایش تخصص حرفه ای، رقابت، تحرک پذیری، گردش نیروی کار و تجمع دانش سازمانی از جمله دلایل مدیریت فناوری اطلاعات در سازمان ها عنوان شده است با توجه به اینکه رابطه مدیریت فناوری اطلاعات با نوآوری و مورد نظر این تحقیق است لذا می توان گفت که ابداعات نوآوری گرایش بسیار شدیدی به فناوری اطلاعات، تخصص و تعهدات کارمندان به عنوان ورودی های کلیدی در فرایند خلق ارزش دارند.
این در حالی است که شرکت ها با نوآوری پذیری بالاتر، در پاسخ به تغییرات محیطی و همچنین گسترش قابلیتهای جدید که به آنها برای دستیابی به عملکرد بالاتر کمک می کند، موفق تر خواهند شدابداعات و نوآوری گرایش بسیار شدیدی به فناوری اطلاعات، تخصص و تعهدات کارمندان به عنوان ورودی های کلیدی در فرایند خلق ارزش دارد. این در حالی است که سازمان ها با نوآوری پذیری بالاتر، در پاسخ به تغییرات محیطی و همچنین گسترش قابلیت های جدید که به آنها برای دستیابی به عملکرد بالاتر کمک می کند، موفق تر خواهند شد. از طرف دیگر دیدگاه فناوری اطلاعات محور، سازمان ها را به عنوان مخازن دانش و شایستگی مجسم می کند، این در حالی است که نظریه نوآوری یکپارچگی توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات را تسهیل می کنددر مجموع ، بررسی پیشینه پژوهش نشان می دهد که پژوهشی در خصوص تعیین تأثیر مدیریت فناوری اطلاعات بر نوآوری سازمانی کارکنان شرکت توزیع نیروی برق استان فارس انجام نشده است .
بنابر این این مساله اساسی پژوهش حاضر تعیین تأثیر مدیریت فناوری اطلاعات بر نوآوری سازمانی کارکنان شرکت توزیع نیروی برق استان فارس است تا از این طریق بر غنای پژوهشی و تجربی در این زمینه بیفزاید و گامی موثر در جهت افزایش کاربردی مدیریت فناوری اطلاعات ، و تشویق به نوآوری سازمانی بردارد.
-1-2 اهداف پژوهش : هدف اصلی :
بررسی تاثیر مدیریت فناوری اطلاعات بر نوآوری سازمانی کارکنان در شرکت توزیع نیروی برق استان فارس
اهداف فرعی شامل :
-1 تبیین رابطه بین مدیریت فناوری اطلاعات و نوآوری تولیدی -2 تبیین رابطه بین مدیریت فناوری اطلاعات و نوآوری فرآیندی -3 تبیین رابطه بین مدیریت فناوری اطلاعات و نوآوری اداری
-4 پیش بینی نوآوری سازمانی از روی ابعاد مدیریت فناوری اطلاعات
-2-2سئوال های پژوهش :
الف - سوال اصلی پژوهش : مدیریت فناوری اطلاعات بر نوآوری سازمانی کارکنان تاثیرگذار است؟
ب- سوالات فرعی پژوهش :
آیا بین مدیریت فناوری اطلاعات و نوآوری تولیدی رابطه ای وجود دارد؟ -2 آیا بین مدیریت فناوری اطلاعات و نوآوری فرآیندی رابطه ای وجود دارد ؟ -3 آیا بین مدیریت فناوری اطلاعات و نوآوری اداری رابطه ای وجود دارد ؟
آیا می توان نو آوری سازمانی را از روی ابعاد مدیریت فناوری اطلاعات پیش بینی کرد؟
تعاریف نظری متغیرها الف - تعاریف نظری متغیر مدیریت فناوری اطلاعات : مدیریت فناوری اطلاعات به مفهوم ساده یعنی توانایی، مهارت و بهره مندی از افزارها و ابزارهای دیجیتالی - تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری - به منظور تولید، پردازش، نگهداری، جمع آوری، ذخیره، حفاظت، توزیع، انتقال و بازیابی داده ها و اطلاعات به شکلی مطمئن و امن جهت بهبود در وضعیت عملکرد سازمان. به عبارت دیگر مدیریت مطالعه، طراحی، توسعه، پیادهسازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر علم رایانه، خصوصا برنامههای نرمافزاری و سخت افزار با رعایت امور امنیتی بر روی بستر های زیر ساختی به همراه امور نشر وانتقال دیتا و اطلاعات را مدیریت فناوری اطلاعات می گویند. مدیریت فناوری اطلاعات به اطلاعات عمومی مدیریت و همچنین مرتبط به فناوری اطلاعات، تجربه در امور منابع انسانی، داشتن روحیه کاری مرتبط به همراه قبول مسئولیت در پست مدیریتی، درک تغییرات سریع فناوری و تاثیرات ناشی از آن بر محیط و پیرامون کسب وکار نیاز دارد. تاریخچه ها : فناوری اطلاعات : پس از در دسترس قرار گرفتن کامپیوتر در سال 1950 میلادی، اولین کاربرد علمی که کامپیوتر در آن استفاده شد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا درسال 1951 بود در دهه 1980 گستره کاربردهای انفورماتیک از طریق شبکه رو به فزونی گذاشت .
سپس با پیوند تاریخی قدرت محاسباتی کامپیوترها و امکان ارسال اطلاعات ، فنآوری اطلاعات متولد شد. در ایران با تأسیس مؤسسه تحقیقات و برنامه ریزی علمی و آموزشی و مراکز مدارک علمی و خدمات کتابداری از سال 1350 باهدف همکاری و تقویت زیر بنای ملی اطلاعات علمی اقدام گردید .از سال 1357 به علت شرایط سیاسی کشور پیگیری مسائل مربوط به نظام ملی اطلاع رسانی تقریبا متوقف ولی استفاده وسیع از کامپیوتر و تجهیزات وابسته به آن که از سال ها قبل آغاز شده بود ، رو به گسترش نهاد . در سال 1359 پس از تصویب قانون تشکیل شورای عالی انفورماتیک کشور از سوی شورای انقلاب ، وظایف هدایت و راهنمایی نظام کلی انفورماتیک کشور به عهده این شورای گذاشته و از طریق دبیر خانه شورای عالی انفورماتیک در سازمان برنامه و بودجه به این سازمان متصل گردید بخش اجرایی امور انفورماتیکی کشور را معاونت انفورماتیک سازمان برنامه و بودجه به عهده گرفت که فعالیت آن مجموعه ای از امور اجرایی ، نظارتی و ارشادی بود .
ب- تعاریف نظری نوآوری سازمانی: خلاقیت، قدرت و توانایی خلق و ایجاد مفاهیم یا به کارگیری آن در شکل جدید از طریق مهارت های ذهنی تعریف شده است 1386 خلاقیت، توانایی کاربرد دانش برای حل مسئله و نوآوری است. تاریخچه : از اوایل دهه 1950 به بعد، تصور و باور سنتی و غیر علمی از نوآوری به عنوان نبوغ ، جای خود را به دیدگاه جدیدی داد که حاصل پژوهش است و پژوهش های علمی و نظام مند صاحب نظران نوآوری از جمله مکینون ، تیلور ، مازلو ، بارون ، تورنس و آلتشولر است مروری بر نظریه ها : نوآوری همواره شامل ایده های جدید نیست بلکه گاهی میتواند درباره انتقال دانش موجود به موقعیتهای جدید و قراردادن آنها در موقعیت متفاوت باشد و یا می تواند در مرتبط ساختن روش هایی کهقبلاً وجود نداشته اند، به کار گرفته شود نوآوری عبارت است از خلق کردن مفهوم و چیزی تازه و منحصر به فرد ، به گونه ای که مناسب و مفید ، موجب حل یک مسئله ، سؤال یا نیاز علمی ، صنعتی یا اجتماعی شود .
نوآوری از دیدگاه های مختلفی - فلسفی ، علمی ، روانشناختی اجتماعی ، عصب شناختی ، روان سنجی ، بوم شناختی - بررسی شده است . گیلفورد با نگاهی بر اساس ویژگی های شخصیتی فرد خلاق ، خلاقیت را مجموعهای از تواناییها و خصایصی می داند که موجب تفکر خلاق می گردد.
چارچوب نظری پژوهش : در این پژوهش متغیر مستقل مدیریت فناوری اطلاعات و متغیر وابسته نوآوری سازمانی مورد نظر می باشند .. جهت سنجش متغیرهای مستقل و وابسته از پرسشنامه های ذیل استفاده می گردد . جهت سنجش متغیر مستقل مدیریت فناوری اطلاعات از پرسشنامه با 66 سوال و 7 مولفه و آلفای کرونباخ - 0/82 جهت متغیر وابسته نوآوری سازمانی از پرسشنامه سوال و 3 مولفه و آلفای کرونباخ 0/915 همچنین در هر دو پرسشنامه از طیف پنج گانه لیکرت استفاده گردید .
فرضیه های پژوهش :
الف - فرضیه اصلی پژوهش : بین مدیریت فناوری اطلاعات و نوآوری سازمانی کارکنان رابطه وجود دارد .
