بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به دنبال یافتن تاثیر مدیریت دانش بر مدیریت کیفیت فراگیر با در نظر گرفتن نقش میانجیگرانه فرهنگ سازمانی در شرکت برق منطقهای استان فارس میباشد.جامعه آماری این پژوهش متشکل از مدیران و کارشناسان شرکت برق منطقهای در استان فارس است، که تعداد آنها در زمان انجام پژوهش 135 نفربوده است و حجم نمونه آماری براساس فرمول کوکران وجدول مورگان تعداد 100 نفر محاسبه شد. روایی پرسش نامه نیز به تأیید اساتید صاحبنظر رسید. پس از انجام پیش آزمون و آزمون کرونباخ و حذف سوالاتی که دارای کمترین پایایی داخلی بودند، به تعداد 100 عدد پرسش نامه بین کارکنان توزیع گردید. سپس آزمون پایایی برای مؤلفه های مدیریت دانش، مدیریت کیفیت فراگیر و فرهنگ سازمانی به عمل آمدکه به ترتیب 0/91، 0/90 و 0/94 و پایایی کل پرسش نامه 0/92 به دست آمد. سپس از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن داده ها استفاده شد که براساس نتایج حاصل از این آزمون و با مشخص شدن غیر نرمال بودن دادهها، برای آزمون فرضیات و سایر تحلیلها از آزمونهای آماری ناپارامتریک استفاده شد. آزمون فرضیات این پژوهش در قالب هجده فرضیه انجام پذیرفت که از مهمترین نتایج حاصل میتوان به همبستگی معنیدار و قوی در سطح اطمینان %99 بین متغیر مدیریت دانش و مدیریت کیفیت - 0/687 - اشاره کرد. ضمنا میتوان به این مورد اشاره نمود که خلق دانش با متغیر میانجی فرهنگ سازمانی کمترین تأثیر را برگواهی کیفیت داشته است. نتایج آزمون رتبهبندی فریدمن نیز حاکی از این امر است که در مورد متغیر مستقل، سازماندهی و ذخیرهسازی دانش، تسهیم و تبادل دانش، به کارگیری دانش و خلق دانش به ترتیب رتبههای اول تا چهارم و در مورد متغیر وابسته، ارزش کیفیت رتبه وگواهی کیفیت رتبه های اول و دوم را دارند.
مقدمه
دردنیای بیکران علم و دانش امروز، سازمان ها همچنان درحال ادامه رقابتی تنگاتنگ هستند که از دهههای گذشته آن را شروع نمودهاند. رقابتی که در آن هر روز شاهد حذف تعدادی از رقبا و ظهور پدیده های جدید هستیم. با وجوداینکه منابع و امکانات مادی سازمان نقش مهمی در رقابت های امروزی دارد، لیکن بدون تردید مدیریت دانش و در نتیجه آن مدیریت کیفیت فراگیر از مهمترین عوامل رشد، تعالی و توسعه سازمانی میباشند. بسیاری از سازمان ها با درک صحیح این موضوع، برنامه های سازمانی خود را، بر حسب اولویت توجه به مدیریت دانش و مدیریت کیفیت فراگیر قرارداده اند.عنصر دیگری که در این میان نقش بسزایی را در راستای دستیابی به اهداف فوق ایفا می کند فرهنگ سازمانی می باشد. سازمان های کنونی در محیطی فعالیت می کنند که تغییرات سریع آن، آنها را ملزم به داشتن راهبرد های انطباقپذیر میکند. در واقع این مشکل که سازمان ها چگونه می توانند در محیطی پویا و غیر قابل پیش بینی موفق شوند، موضوعی است که به عنوان مهمترین چالش دنیای امروز شناخته می شود. هرچند راهکارهای مختلفی مثل تولید به هنگام، مهندسی مجدد، سازمان های مجازی و شبکه سازی معرفی شده اند، اما مدیریت دانش و مدیریت کیفیت در سازمان از محبوب ترین آنها است. در راستای موارد مطرح شده این پژوهش در صدد آن است تا در خصوص استفاده موثر دانش در مدیریت کیفیت و نحوه تأثیر آن در موفقیت و پیشبرداهداف سازمانی و افزایش کیفیت خدمات و محصولات به بحث و بررسی پرداخته ودر نهایت پیشنهادات سازنده پژوهش گر در این مورد ارائه گردد.
بیان مسأله
استفاده موثر دانش در مدیریت کیفیت باعث موفقیت و پیشرفت در کیفیت می شود. انتقال دانش باعث بهبود مستمر در مدیریت کیفیت فراگیر خواهد شد. تحقیقات نشان داده است سازمان هایی که مدیریت کیفیت جامع و مدیریت دانش را به طور اساسی پیاده سازی نمی کنند، دچار افزایش تلفات و افزایش هزینه و نارضایتی کارکنان میشوند - حسینی،. - 1389 انتقال دانش باعث بهبود مستمر در مدیریت کیفیت فراگیر خواهد شد. تحقیقات نشان داده است سازمان هایی که مدیریت کیفیت جامع و مدیریت دانش را به طور اساسی پیاده سازی نمی کنند، دچار افزایش تلفات و افزایش هزینه و نارضایتی کارکنان میشوند. مدیریت دانش به عنوان حوزهای جدید از علم مدیریت در حال رصد و کنترل فرایند ایجاد و مدیریت دانش در سازمان ها در راستای افزایش بهرهوری و هماهنگی روز افزون با پیشرفت های دنیای کنونی میباشد - محمدی فاتح و سبحانی،. - 1387این در حالی است که با توجه به مطالعهای که از شرکت برق منطقه ای فارس انجام شده است واحد مدیریت دانش در آن سازمان درزمان انجام این پژوهش فعال نبوده و این خود باعث از بین رفتن فرصت هایی شده است که با اجرا و مدیریت آنها می توان تأثیر بسزایی را در مدیریت کیفیت فراگیر1 و به تبع آن افزایش بهرهوری سازمان یاد شده شاهد باشیم.
فرهنگ سازمانی نیز یک الزام برای ایجاد و مدیریت فرایندهای نوین در سازمان ها میباشد. فرهنگ معرف اعتقادات، ارزش ها ، هنجارها و آداب اجتماعی بوده و بر رفتار و کردار افراد در سازمان ناظر است. در کل یک فرهنگ حامی مدیریت دانش، آن است که به دانش ارزش داده و تسهیم، خلق و کاربرد آن را تشویق کرده و منجر به توسعه کیفیت در سازمان می شود - ونگ ،.2 - 2005 نتایج پژوهشهای متعدد در خصوص افزایش کیفیت فراگیر در سازمان های دولتی و خصوصی گویای این مسأله میباشد که مدیریت کیفیت جامع نگرشی نو به بهبود کارایی وانعطاف در سازمان است. اهداف اولیه آن درگیر کردن همه کارکنان در همه بخشهای سازمان به کار گروهی است تا خطاها حذف شود واز ضایعات جلوگیری شود. مدل مدیریت کیفیت فراگیر روش متفاوتی را در نحوه نگرش به شیوه مدیریت فراهم میسازد ویک نوع فرهنگ مشارکتی را توسعه میبخشد که در آن هر یک از کارکنان می توانند مستقیماً در حوزههای مرتبط باکار وتصمیمسازی مشارکت کنند - نوری و رادفورد3،. - 1390 این پژوهش به دنبال یافتن تاثیر مدیریت دانش بر مدیریت کیفیت فراگیر با در نظر گرفتن نقش میانجی گرانه فرهنگ سازمانی درشرکت برق منطقه ای فارس می باشد.
اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
· انرژی برق یکی از عوامل مؤثر در چرخش چرخهای اقتصادی جوامع میباشد. ایجاد بهرهوری در تولید این انرژی و اجرای روش ها و فنونی که در نهایت موجب افزایش کارایی و اثربخش بودن فرایندهای تولید میشود از اهمیت ویژهای برخوردار است چراکه بالا بودن هزینه های تامین انرژی بر هزینه ها و قیمت تمام شده بنگاه های اقتصادی تاثیر گذاشته و این تاثیر در نهایت به متن جامعه منتقل شده و باعث افزایش هزینه های زندگی و کاهش سطح رفاه جامعه میشود.
· بر اساس نتایج تحقیقاتی که در حوزهی مدیریت کیفیت فراگیر انجام شد است، هزینهی محصولات و خدمات تولید شده در اکثر موارد کاهش چشمگیری داشته و نیز رضایت مشتری و کارکنان و عملکرد مالی شرکت بهبود یافته است - امین پور،. - 1385
· ضرورت این پژوهش در راستای برطرف کردن مشکل فوق و رسیدن به سطح مطلوب هزینه در نتیجه استفاده از ابزارهای مدیریت دانش و اجرای مدیریت کیفیت فراگیر در شرکت برق منطقه ای فارس میباشد و نیز با توجه به این که پیادهسازی مدیریت دانش مستلزم وجود بستر و فرهنگ خاص این امر میباشد از نقش فرهنگ سازمانی در این امر غافل نمی باشد.
