بخشی از مقاله
چکیده
یکی از رویکردهای تحلیلی جدید در زمینه توسعه روستایی، رویکرد معیشت پایدار است که در سال های اخیر به منظور توسعه روستایی و کاهش فقر مورد توجه قرار گرفته است. در رهیافت معیشت پایدار کمک میشود تا معیشت بر پایه نظام موجود بنا شود، نظامی که باعث میشود علی رغم دسترسی محدود به منابع، فقرا همچنان زندگی کنند. اهداف توسعه پایدار در سطح محلیæ در روستاها، با به کارگیری رویکرد معیشت پایدار قابل دسترسی میباشند. رهیافت معیشت پایدار را الگویی میدانند متشکل از: الف - چارچوب معیشت پایدار و ب - اصول معیشت پایدار که جهت تضمین معیشت و ثروت برای افراد یک منطقه و نابودی فقر، در نظر گرفته میشود.
با اتخاذ این رویکرد، میتوان امید داشت که مردم منطقه و نسلهای آتی دارای فرصتهای شغلی پایدار خواهند بود. یکی×از×مفاهیم×کلیدی×تحقیقات×درباره×معیشت،×ایده×داراییها×و سرمایهها×است. رویکرد×معیشت پایدار×بر×این×فرض×بنا شده×است×که×شناخت×وضعیت×داراییهای افراد×برای×شناخت×انتخابهای×ممکن×پیش×روی×آنها، راهبردهایی×که×برای×امرار معاش در اختیار×میگیرند،×نتایجی×که×خواستار×هستند×و×بستر×آسیب×پذیری×که×در×آن×فعالیت×میکنند، اساسی×است. پنج×شکل عمده دارایی×و سرمایه×عبارتند از: انسانی، طبیعی،×مالی،×اجتماعی×و×فیزیکی. استان همدان با 716669 نفر جمعیت در روستاها - بیش از 40 درصد جمعیت استان - ، تولید محصولات مهم زراعی همچون غلات، حبوبات، محصولات صنعتی، سبزیجات، محصولات جالیزیæ نباتات علوفهای، جاذبههای مناسب گردشگری روستایی و فعالیتهای قابل توجه در زمینه صنایع دستی، میتواند با اتخاذ رهیافت معیشت پایدار به توسعه پایدار روستایی کمک شایانی نماید.
واژههای کلیدی: معیشت پایدار، توسعه پایدار، استان همدان، روستا
-1 مقدمه
رویکرد معیشت پایدار یکی از رویکردهای تحلیلی جدید در زمینه توسعه روستایی است که در سال های اخیر به منظور توسعه روستایی و کاهش فقر مورد توجه قرار گرفته است. این رویکرد بر تفکری جامع و منسجم درباره کاهش فقر و توسعه روستایی تأکید کرده است و به سرعت محبوبیت زیادی در میان محققان و دست اندر کاران توسعه به دست آورد - جمعه پور و احمدی، . - 35 :1390در رهیافت معیشت پایدار کمک میشود تا معیشت بر پایه نظام موجود بنا شود. نظامی که باعث میشود که علی رغم دسترسی محدود به منابع، فقرا همچنان زندگی کنند
- هلمور و سینگ، . - 2001 در این میان، ارائه راهبردهای معیشت پایدار راهکاری جدید در نظریههای توسعه برای توانمند سازی و ظرفیت سازی در مناطق روستایی در راستای تغییر الگوی زندگی و فعالیت کنونی به الگویی مطلوب است و یکی از ابزار مهم رسیدن به توسعه پایدار محسوب میشود - سجاسی قیداری و همکاران، . - 86 :1392 بر×اساس ×نظریهای ×که×در×برنامه×محیط زیست×سازمان×ملل×متحد - UNEP - ارائه×شده،×مفهوم توسعه×پایدار×دربرگیرنده×جنبههای× زیر×است - کریم و هاشمی، - 158 : 1388ْ × 1؛ کمک×به×تهیدستان،×زیرا×برای×آنها×راهی×جز×تخریب×محیط×زیست×باقی×نمیماند؛ ×2؛ توجه×به×تفکر×خودی×در×چارچوب×محدودیتهای×منابع×طبیعی؛ × 3؛ توجه×به×مؤثر×بودن×توسعه×با×به کارگیری×ویژگیهای×اقتصادی×و×غیرسنتی؛ ×-4 در×نظر×گرفتن×موضوعات×مهم×فناوری،×بهداشت×و×مسکن×مناسب×برای×همه؛×و × 5؛ درک×واقعیتی×مبنی×بر×نیاز×به×انگیزه ×مردم محوری این اهداف در سطح محلی و در روستاها، با به کارگیری رویکرد معیشت پایدار قابل دسترسی میباشند.
در واقع رویکرد معیشت پایدار، ضمن هدف قرار دادن انسانهای فقیر و تهیدست، به دنبال توسعه مردم محور با به کارگیری منابع موجود محلی است. دستیابی به معیشت پایدار نیازمند اتخاذ راهبردهایی در دورههای مختلف برنامه ریزی با در نظر گرفتن شرایط و موقعیت محیط درونی و بیرونی جوامع روستایی است زیرا معیشت پایدار فرایندی است که از طریق همکاری متقابل و مشارکت نهادهای متولی توسعه روستایی و برقراری ارتباط هماهنگ بین اجزای مختلف مؤثر در معیشت پایدار در بلند مدت امکان پذیر است که دستیابی بدان نیازمند انجام برنامه ریزی راهبردی و مشخص کردن راهبردهاست - سجاسی قیداری و همکاران، . - 90 :1392
-2 تبیین معیشت پایدار
کان - 2002 - بیان×میکند×که×یکی×از×مفاهیم×کلیدی×تحقیقات ×درباره×معیشت،×ایده×داراییها×و سرمایه ها×است. رویکرد×معیشت پایدار×بر×این×فرض×بنا×شده×است×که×شناخت×وضعیت×داراییهای افراد×برای×شناخت×انتخابهای×ممکن×پیش×روی×آنها، راهبردهایی که×برای×امرار×معاش در اختیار×میگیرند،×نتایجی×که×خواستار×هستند×و×بستر×آسیب×پذیری ×که×در×آن×فعالیت×میکنند، اساسی است. محققانی ×مانند ×اسکنز - 1998 - ، ×کان ×و ×ببینگتن - 1999 - پنج ×شکل ×عمده ×دارایی ×و سرمایه ×را ×تشخیص ×دادهاند: انسانی، طبیعی،×مالی،×اجتماعی×و×فیزیکی - جمعه پور، 7 :1391 و - 8؟به×عقیده×چمبرز×و×کانوی - 1992 - قابلیتها1،×برابری×و×پایداری،×اصول بنیادی×معیشت×پایدار×هستند×و×به این ترتیب،×مفهوم×قابلیت× را×به×تعریف×معیشت×پایدار×میافزایند. آنها×درک×خود×را×از×معیشت×پایدار، این گونه×ارائه×دادهاندْ معیشت×از×قابلیتها،×داراییها - ×سرمایهها×و×منابع،×دسترسی×و×حق×دسترسی×به×آنها - و فعالیتهای×لازم×برای×امرار×معاش×تشکیل× شده×است. معیشت×هنگامی×پایدار×است×که×بتواند×با شوکها×و×فشارها×سازگار×شود×و×با×آنها×بهبود×یابد،×قابلیتها×و×داراییهای×خود× را×حفظ×یا×تقویت کند×و×فرصتهای×معیشت×پایدار×را×برای×نسلهای ×آینده×فراهم×کند ×و×نیز×منافعی×برای×دیگر×معیشتها×در×سطوح× محلی×و×جهانی×و×در×کوتاه مدت×و×بلند مدت×به×همراه×داشته×باشد - چمبرز و کانوی، . - 6 :1992
