بخشی از مقاله
چکیده
سبک زندگی اسلامی آن نوع سبک زندگی است که به هدف آفرینش توجه دارد وکرامت و سعادت انسانی را ارج می نهد. هدف ازپژوهش حاضر، تبیین سبک زندگی اسلامی خانواده محور براساس آموزه های رضوی است، تا بتوانددردنیای تغییرات و تحولات، خانواده را در راستای استحکام وپایداری، رهنمون گردد. تحقیق ازنوع کاربردی است وبه روش توصیفی تحلیلی واستنتاجی انجام شده است. مهم ترین یافته های پژوهش نشان می دهدکه تأملی برسیره رضوی، بیانگر تأکیدآن حضرت درشادابی و نشاط خانواده است. دراین خصوص احادیث وروایات نشان داد عواملی مانندشکل گیری رفتارخانواده براساس احترام، تنظیم برنامه غذایی، تفریحات سالم خانوادگی، گشت وگذار، استفاده صحیح ازوقت، ورزش، جاری شدن محبت دربین افراد خانواده برای داشتن خانواده شاد عوامل مهمی هستند.
ازآنجاکه هدف ازآفرینش رشد و رسیدن به کمال وتقرب به خداوند است، سعادت دردنیا وآخرت مورد توجه قرارگرفته، برقراری ارتباط بامنبع وسرچشمه وحی ازطریق سیره عملی ونظری حضرت امام رضا - ع - ، افرادخانواده رابه سوی زندگی پایدار وزیبا رهنمون می سازد. درتعلیم وتربیت، جذب کردن پیش از ساختن است. والدین ومربیان بیش ازآن که ازطریق گفتار بیاموزند، ازطریق رفتاروکردارخود، به تربیت می پردازند.بایسته است که والدین ومربیان ابتدا خودبه نحوصحیح تربیت شده تا شایستگی الگوبودن در امرخطیرتربیت را بیابند. بسیاری ازنابهنجاری ها و رفتارهای بزه کودکان و نوجوانان ریشه دررفتارهای نادرست خانواده دارد. خانواده قلب تپنده جامعه است که برای صیانت، استمرار و استحکام آن، نیازبه همکاری همه ارگان ها و مؤسسات است.
واژگان کلیدی: سبک زندگی، سبک زندگی اسلامی، خانواده محور، آموزه های رضوی
مقدمه
از آن زمان که انسان معاصر راه خود را ازمقدسات جدا کرد وبا تکیه برخرد خویش برقله اومانیسم ایستاد وگمان کرد راه مقصود را در مدرنیته یافته است، سست شدن پایه های بنیان خانواده آغاز شد و اکنون با به بار نشستن فمینیسم که از فرزندان همان تفکر است، می توان آشکارا فروپاشی و اضمحلال خانواده را به ویژه در جوامع غربی مشاهده کرد - جودی نعمتی، . - 1393 علاوه برآن افزایش بحران های اجتماعی مثل خشونت، موادمخدر، بی بندوباری و...دسترسی گسترده کودکان ونوجوانان به رسانه های گروهی مثل اینترنت و در نتیجه آشنایی وسیع آنها با سبک زندگی، فرهنگ، هنر و ارزش های بیگانه و سپس دگرگونی هویت دینی و نظام ارزشی - لطف آبادی ونوروزی، - 1383، و به تعبیر مقام معظم رهبری - 1370 -
رواج سبک زندگی غربی که بر پایه ستیز با معنویت بنا شده و تمامی ابعاد آن همگی قربانی حذف معنویت و بی اعتنایی به ارزش های دینی شده است - سبحانی نژاد وهمکاران، - 1393 که یکی از ریشه های اصلی آن نا آشنایی با سبک زندگی اسلامی و به دنبال آن تربیت اسلامی است. تربیت اسلامی میان آنچه که از قرآن کریم و تربیت الهی به ما رسیده است، با آنچه که ازنظام های بیگانه به دست آمده، منفعل وسرگردان شده است. آگاهی پژوهشگران از نظامات تربیتی معاصر، بدون آگاهی عمیق از منابع خودی، زمینه تحمیل آراء رقیب براندیشه اسلامی را فراهم آورده است - شعبانی ورکی، . - 1391
به زعم باقری پیراستن تربیت دینی از تلاش های شبه تربیتی یا بدفهمی های ما از دین، امکان توفیق تربیت دینی رادربرابر چالش های این قرن فراهم می کند - باقری، . - 72 :1388 بی شک مواجهه فرهنگ و جامعه ایرانی با فرهنگ و نگرش غربی و مدرن، سبب تحول در سبک زندگی ایرانی شده است و یک زندگی شبه مدرن را که بارقه هایی از سنت نیز در آن وجود دارد، برای جامعه ایرانی رقم زده است - بابایی،. - 1392 علاوه برآن ، ریشه اصلی بسیاری از معضلات امروز خانواده ها ،کمرنگ شدن اخلاق و معنویات و ارزشهای اجتماعی، فرهنگی، ملی و دینی در خانواده است. غلبه سودجوییها، بینش صرفا مادی که نتیجه آن تجمل گرایی، اسراف، بی عدالتی، خشونت، انواع نابسامانیهای فردی و خانوادگی و اجتماعی و در نهایت طلاقهای امروزی است - نوابی نژاد - که همه این موارد ریشه درسبک زندگی افراد دارد.
سبک زندگی نیز تا حد زیادی به نوع تربیت افراددر خانواده بستگی دارد. به عقیده دریکورز1 - 1948 - فرزندان بر اثر نوع تربیت والدین، سبک زندگی خاصی را به کارمی گیرند. اگرچه پدیده های اثرگذار در سبک زندگی شامل طیف وسیعی ازعوامل است، اما در جهان بینی اسلامی، منشأ سبک زندگی را درحقیقت باید از زمان انتخاب همسر جستجوکرد و می توان گفت اولین عامل موثر در سبک زندگی انسان خانواده است. زیرا ازیک طرف صفات خاصی ازطریق وراثت به انسان منتقل می شود و از سویی دیگر محیط زندگی خانوادگی نخستین محیطی است که شخصیت فرد در آنجا شکل می گیرد و رشد می یابد.
به لطف حاکمیت فرهنگ ائمه معصومین بخش عظیمی از تاریخ ما و همچنین فرهنگ جاری ما، متأثر از دین و برآمده ازدین است و دین شکل دهنده و پدیدار کننده سنت خاص در جامعه ایران بوده است. ضعف آشکار بسیاری از پژوهش ها و تحلیل ها پیرامون سبک زندگی، غفلت از جایگاه دین اسلام و مکتب شیعه در سنت و تاریخ و هویت جامعه ایرانی است، به نظر می رسد به این دلیل درمانیفست و منشور ارائه شده از سوی مقام معظم رهبری تمامی مؤلفه های سبک زندگی اعم از: هویت - فهم از خود، فهم از جامعه، فهم از تاریخ و... - ، ارزش ها - هم صفات آرمانی و هم انسان های آرمانی - ، معماری شهری و خانگی، نظام آموزش، زبان و ادبیات، هنر، خانواده - نظام و نقش - ، روابط اجتماعی، ساختار اجتماعی، دین داری فردی و اجتماعی، نظام اقتصادی فردی و خانواده، نظام تغذیه و طب فردی و خانواده، رسانه، تکنولوژی، نحوه نگرش به عالم، نگرش به نظام سیاسی اجتماعی با مباحث دینی و اسلامی پیوند خورده است - بابایی،. - 1392
به ویژه خانواده زیربنای جامعه و یکی از ارکان اساسی پیشرفت جوامع می باشد، و سهم بسزایی دربنای تمدن انسانی دارد. اوراق زرین تاریخ تربیت، سیمای درخشان مربیان نام آوری چون ابراهیم - ع - ، موسی - ع - ، عیسی - ع - ، محمد - ص - ، علی - ع - ، فاطمه - س - و زینب - س - را برخود نقش ابدی زده است. آنان که باپیکارمقدس خویش حماسه های شکوهمند و جاوید در سازندگی انسان متعهد به وجودآوردند و با تزکیه و تعلیم، کاخ بلند پایه ی علم وفضیلت را بنا نهاده وپرچم توحید را برافراشتند. ادامه این نهضت بزرگ را ائمه معصومین - ع - عهده دارگردیدند و درشکوفایی تمدن اسلامی کوشیدند.
براون و فرانسیس1 - ٌَُُ - یادآور شده اند که تاریخ به ما آموخته است که تواناترین جوامع، آنهایی بوده اند که خانواده ها در آنها قویترین بنیاد و سازمان راداشته است. خانواده نقشی بسیار مهم و تاثیر گذار در تربیت انسانهای آگاه، مسئول و سازگار با تغییرات و تحولات شتابان و اجتناب ناپذیر جهان امروز ایفا می کند - صمدی ورضایی، . - 1390 ازطرفی همان گونه که ذکرگردید ؛خانواده درسایه تحولات جهانی، دچار بحران گردیده و پیامدآن سست شدن بنیان آن می باشد. به تبع این مسئله اعضای خانواده نیز دچارمشکل گردیده و ازبعد انسانی خود غافل مانده اند.
در واقع خانواده تضمین کننده پایداری وسلامت جامعه است ودرصورت برخورداری ازسلامت و ثبات می تواند جامعه را به ثبات برساند. ازاین رو لازم است محققان و دست اندرکاران امر تعلیم وتربیت، ضمن تحقیقات گسترده در راستای تأمین سلامت و استحکام خانواده، با استفاده ازدستورات وفرامین دین مبین اسلام، به سلامت جامعه بیندیشند. حال باتوجه به عواملی که خانواده را تهدیدمی کند، این سوال مطرح می شود که خانواده چه سبکی درزندگی باید دارا باشدکه مبتنی برآموزه های اسلام و به ویژه حضرت امام رضا - ع - باشد؟ وآیا عمل به دستورات این امام همام چه تأثیری در زندگی افراد دارد؟
