بخشی از مقاله
چکیده
گرچه امروزه برخی جنبههای زندگی بشر با پیشرفتّفناوری روانتر و راحتتر شده است، لیکن روابط اجتماعی سالم و کمالیافته کمتر و گاه مختل گشته است؛ ازاینرو، جوامع بشری به اصول و ارزشهای متعالی اساام در روابط اجتماعی بیش از پیش نیاز دارند.
بر این اساس، نوشتار حاضر به مباحثی از قبیل: انسان از نگاه امام سجاد ، اهمیت رفتار اجتماعی امام با جامعه، فنون اساسی در برقراری رابطه با مردم و اصول روانشناسی روز میپردازد.
در پایان نتیجه میگیرد که اندیشه و سیره عملی امام سجاد در برقراری ارتباط با مردم، نگاهی استوار و هدفمند به جایگاه و کرامت وی در دستگاه آفرینش است، نه نگاهی ابزارمند؛ زیرا بینش ایشان بینشی توحیدی است که حاکی از وجود مبانی هستیشناسانه دارد.
مقدمه
پدیده «مجاورت بدون صمیمیت » از ویژگیهای جوامع امروزی است. ما موفقیت چندانی در توسعه روابط اجتماعی کسب نکردهایم؛ علت آن را نیز باید در فقدان مهارتهای ارتباطی جستجو کرد. ما چون نمیدانیم چگونه باید با دیگران ارتباط برقرار کنیم، رابطهها را کاهش میدهیم. کاهش رابطه و ناسالمی رابطهها، معلول برخوردار نبودن از مهارتهای ارتباطی است.
این امر، در حالی است که فطرتاً انسان موجودی اجتماعی است و در کنار دیگران زندگی میکند. ازاینرو، پدیده زندگی اجتماعی شکل میگیرد. زندگی اجتماعی نیز از مسائل مهمی است که موفقیت در آن، نیازمند برخورداری از مهارتهای صحیح است.
هرچند برخی چنین میپندارند که امروزه وسایل ارتباطی به دلیل پیشرفتهای فوقالعاده، تأثیر به سزایی در زندگی انسانها بر جای گذاشته است و با وجود این مسأله، نیازی به تعامل و برقراری رابطه با دیگران نیست، اما تجربیات ثابت کرده است که طیف وسیعی از بیماریهای روحی و روانی و نیز بخش مهمی از ناکامیهای زندگی به خاطر عدم برقراری ارتباط یا ناکامی در برقراری رابطه با مردم اجتماع است. پس روابط اجتماعی را نباید ساده انگاشت.
کسی که نتواند با دیگران رابطهای صحیح و منطقی برقرار سازد، دچار تنشها، مشکلت و بلکه بحرانهای زیادی خواهد شد که بر کل زندگی او تأثیر خواهد داشت و موجب نارضایتی و تنها ماندن وی از سوی مردم، بلکه سبب ناکامیهایی نیز برای خودِ شخص خواهد شد. اینچنین انسانی یعنی کسی که نتواند با مردم در جامعه از هر گروه، رده، طبقه و سامانه اجتماعی روابط متعادلی داشته باشد، طبیعی است که در اجتماع نیز نمیتواند، تعامل مثبت و سازندهای را برقرار نماید. ازاینرو، پیوسته در حال تنش و اضطراب است و همواره از فشار روانی رنج میبرد. همین امر، بر موقعیت اجتماعی او و نیز کسبوکارش تأثیر منفی بر جای خواهد گذاشت.
اما نباید فراموش کرد همین برقراری ارتباط و زندگی جمعی، نیازمند ضابطه و قانون است؛ زیرا بدون ضابطه و پایبندی، شالوده روابط و نیز زندگی اجتماعی از هم میپاشد و در نتیجه اجتماع هم از بین میرود. ازاینرو، توجه کردن و به کار بستن اصول حاکم جهت برقراری ارتباط برای تمامی افراد و از آن جمله نهادهای مختلف اجتماعی، امری ضروری است که بخش عمدهای از متون دینی نیز به این امر مهم-برقراری روابط با مردم- اختصاص دارد که مغفول و محجور مانده است؛ یکی از همین موارد، سیره اجتماعی امام سجاد در ارتباط با مردم است که در این مجال به بررسی آن خواهیم پرداخت.
.1 تعاریف کاربردی
بازشناسی واژهها و مفاهیم کلیدی در هر پژوهش، بیتردید در رفع ابهام تحقیق، تأثیر به سزایی دارد. این کار در واقع به مفهوم درک صحیح موضوع موردبحث است که بررسی و حل مسأله را نیز میسر میسازد؛ به ویژه در مقدمههای اجتماعی، سیاسی و مذهبی که به سبب کاربرد وسیع واژگان و عدم دقت علمی در استعمال آنها، همواره با نوعی اختاط مفاهیم و امتزاج معانی مواجهیم. بنابراین پیش از ورود به متن پژوهش، با نگرشی ویژه و دقیقتر به بررسی واژههای کلیدی این نوشتار میپردازیم.
مهمترین واژههای موردنظر عبارت اند از:
-1-1 سیره
واژه سیره اسم مصدر از سیر است. «سین و یاء و راء» ریشهای است که بر گذشتن و روان شدن»و حرکت کردن داللت میکند و نیز به معنای رفتن و سیر کردن در زمین است
راغب اصفهانی مینویسد: «سیر یعنی حرکت در روی زمین، در زمین راه رفتن و گذشتن و عبور نمودن.
