بخشی از مقاله
چکیده
یکی ازچالش های جدی درجامعه بین الملل امروزی مقوله تحریم ها است که نسل بشر را با مشکلات فراوانی مواجه نموده است،بدین مفهوم که حق برخورداری از زندگی رضایت بخش و رفاه اجتماعی وتوسعه اقتصادی حق هر انسانی است که مورد تاکید اسناد بین المللی قرار گرفته است.چراکه برخی از تحریم ها به ویژه تحریم های اقتصادی چه بسا کشور های مورد هدف را از نظر غذا،دارو و....در تنگنا قرار دهد وبه سبب آن حیات شهروندان بی گناه درپرتو تحریم های یک جانبه با چند جانبه به خطر افتد.و از طرف دیگر تحریم ها برخلاف مقررات بین المللی از جمله مقررات منشور ملل متحد،اعلامیه وین و...می باشد
حال سوال اصلی تحقیق این است که آیا می توان چنین اقداماتی را جنایت علیه بشریت تلقی نمود. فرضیه اصلی تحقیق این است که تحریم ها تحت شرایطی می تواند مصداق بارز جنایت علیه بشریت مندرج در اساسنامه دیوان بین المللی کیفری تلقی می شود.
مقدمه
تحریمها مجازاتهای اقتصادی مقبولیتی مختلط در جامعه بین المللی داشته است. در دهه 1930، جامعه ملل درصدد برآمد با وضع تحریم جزئی تجاری در مقابل حمله ایتالیا به اتیوپی واکنش نشان دهد، ولی این تحریم چنان ضعیف رعایت گردید که به جای بازداشتن ایتالیا یا متحدان آن، تلاش در وضع تحریم ها بیش از هر واقعه دیگری به بی اعتباری خود جامعه کمک کرد . از این تجربه که بگذریم، تدوین کنندگان منشور ملل متحد پیش بینی صریحی در مورد تحریم های اقتصادی جمعی کرده اند، که با تصمیم شورای امنیت در پی تشخیص وجود تهدید یا نقض صلح بین المللی مجاز می گردد
معاهده بین آمریکایی 1947 مساعدت متقابل - معاهده ریو - حاوی مقرره مشابهی است، که اقدامات کمتر از زور، از جمله قطع کامل یا جزئی روابط اقتصادی، را مجاز می دارد - مواد 6 و . - 8 بنابراین، تحریم های اجباری که یک سازمان به دنبال یافتههای خاص مربوط به خطری برای صلح و امنیت بینالمللی وضع میکند به وضوح در حقوق بینالملل مجاز شمرده است، و در واقع تصمیمی برای وضع چنین تحریمهایی بر همه دولتهای عضو الزامی میباشد، اما حال با در نظر داشتن این پیشزمینه سوال اساسی این پژوهش آن خواهد بود که آیا این تحریمها میتوانند به عنوان مصداقی از جنایت علیه بشریت باشند یا نه؟
-1 تحریم:
-1-1مفهوم
تحریم اقتصادی - Economic Boycott - بهعنوان یکی از شیوههای وادارسازی کشورها به انجام رفتار سیاسی مورد نظر میباشد. استفاده از ابزارهای مالی و اقتصادی، همواره یکی از روشهای مؤثر نظام سلطهی بینالملل در گسترش دامنهی نفوذ خود در کشورهای هدف بوده است. در این راستا، دولتهای استفاده کننده از اهرمهای فشار ، برای وادار کردن ملتها به تغییر رفتار مورد انتظار خود بهره میجویند..
به دیگرسخن اصطلاح تحریم عبارت است ازامتناعی نظام یافته ازبرقراری روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی یا نظامی یک دولت یا گروهی خاص از دولت ها برای ایجاد رفتارمورد قبول یا تنبیه. با وجود این ، کاربرد آن بیشتردر روابط اقتصادی بین المللی رایج است.
تحریم ممکن است عام یعنی شامل همه کالاها وخدمات ویا خاص ومحدود به یک نوع یا دسته خاصی ازکالاها باشد.
ذکراین نکته مهم است که گرچه درتحریم ها عنصری ازتنبیهوجود دارد، اما صرفاً به منظورایجاد شرایط دشواربرای مردم کشورمورد تحریم نبوده ودر واقع هدف آن ایجاد تغییراتی در رفتارسیاسی دولت کشورهدف است.عده ای نیزمهمترین کارکرد تحریم را بازدارندگی می دانند.
تحریم به “تحریم اولیه” و”تحریم ثانویه” تقسیم می گردد.بدین معنی درصورتی که تحریم تنها به روابط دوکشورمربوط شود،به طوری که کشوری ازبرقراری تجارت یا تبادل خدمات یا سایرروابط اقتصادی واجتماعی با کشوردیگری امتناع نماید، این تحریم اصطلاحاً “تحریم اولیه” یا ابتدایی که دامنه شمول آن محدود می باشدخوانده می شود.گاهی کشوری ممکن است با سایرکشورهایی که با کشورمورد تحریم دارای روابط می باشندخودداری نمایدکه اصطلاحاً این نوع تحریم، “تحریم ثانویه” نامیده می شود.
پیش ازهربحثی درباب تحریم اقتصادی ابتدا بایدبه این دونکته توجه داشت که تحریم اقتصادی با چه هدفی اعمال می شود؟ وازمنظرهدف، آیا تحریم های اقتصادی موفقیت آمیزبوده اند یا خیر؟ بنا به تعریف ، تحریم های اقتصادی عبارتند ازدستکاری در روابط وهمکاری های اقتصادی به منظورتامین اهداف سیاسی. درواقع تحریم اقتصادی یک ابزارسیاست خارجی است که این امکان را فراهم می آوردکه کشور یا کشورهایی مقاصدسیاسی خود را نسبت به کشورهدف به هنگام بروزاعمال کنند.
تحریم های اقتصادی ازجهت هدف، دو نوع هستند:
اول؛ تحریم های اقتصادی به منظور بی ثبات کردن رژیم سیاسی کشورهدف است که این نوع تحریم برای تغییررژیم کشورهدف است.
دوم؛ تحریم اقتصادی برای تغییررفتارسیاسی یا اقتصادی کشورهدف صورت می گیرد این نوع تحریم به مراتب ملایم تر ازنوع اول است.
-2-1اقسام تحریم
به نظر می رسد تحریم ها را جنبه های مختلف می توان طبقه بندی کرد که در ذیل به آنها اشاره می گردد:
-1-2-1 اقسام تحریم ازحیث مراجع وضع کننده:
الف- تحریم های شورای امنیت
براساس منشورملل متحد، شورای امنیت سازمان سازمان ملل به عنوان ارگان اصلی تصمیم گیرنده این سازمان می تواند هراختلاف یا وضعیتی را - صرف نظر ازماهیت داخلی یا بین المللی آن - که ممکن است منجربه اختلاف یا اصطکاک بین المللی شود مورد بررسی قراردهد؛ وجود تهدیدصلح، نقض صلح یا عمل تجاوز را احرازکند؛ ودرنهایت به فراخور وضعیت اتخاذ اقداماتی را که مستلزم توسل به نیروهای مسلح نباشد وعمدتاً شامل مجازاتهای اقتصادی است ویا اتخاذ تدابیرمسلحانه را به دول عضوتوصیه کند یا درقالب اقدامات اجباری»تصمیم« بگیرد.
اولین تصمیم سازمان ملل برای اتخاذ مجازات اجباری، دردسامبر1966 وبه دنبال صدوراعلامیه یک جانبه استقلال ازسوی دولت اقلیت نژادپرست رودزیای جنوبی، علیه این رژیم اتخاذ شد.مجازات های اقتصادی تحمیلی هرچند ابتدائاً جنبه توصیه ای داشت ، باصدورقطعنامه ای جدید توسط شورای امنیت که تحمیل مجازاتها را به ماده 41 منشورملل متحدهستند می کرد جنبه اجباری یافت.تحریم های شورای امنیت شامل، تحریم اقتصادی، تجاری، نظامی، اشخاص سیاسی،علمی و...می باشد.
برخی از تحریم های شورای امنیت علیه ایران عبارتند از: قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل؛ قطعنامه 1929 "شورای امنیت، "با یادآوری بیانیه رئیس شورای امنیت به شماره S/PRST/2006/15 و قطعنامههای شماره 1969 - 2006 - ، - 2006 - 1737، - 2007 - 1747، - 2008 - 1803، - 2008 - 1835 و - 2009 - 1887 و با تاکید مجدد بر مفاد آنها،
ب- تحریم های اتحادیه اروپا:
تحریم های اتحادیه اروپا درواقع یک سری تحریم هاست که دراجرای قطعنامه های شورای امنیت وضع می شودآنچه که بحث انگیزاست تحریم های فرا قطعنامه ای اتحادیه اروپاست.
