بخشی از مقاله
چکیده:
موضوع این مقاله بررسی رانت و رانت خواری به عنوان مصداقی از فساد اداری می باشد. رانت واژه ای است که بدون تغییر لفظی از ادبیات کشور فرانسه وارد فرهنگ خودی گردیده است و در کشور انگلیس نیز به حق السهم اربابان فؤدال از کشاورزان ، رانت اطلاق می شده است . ضمن اینکه علاوه بر آن تعاریف زیادی از رانت بعمل آمده که در این تحقیق نیز به چند نمونه از آن اشاره می کنیم فرد عمل خود را سالم و مشروع دانسته و شاید بسیاری از دوستان و آشنایان ایشان نیز کمترین تردیدی نسبت به وی نداشته باشند در حالی که با یک حساب سر انگشتی به ثروت های کلان و بدون زحمت دست می یابداین مقاله در طی دو فصل معین گرداوری شده است .نتیجه ای را که می توان مطرح نمود این است که فساد پدیده ای است که وقتی وارد کشوری شود ارگان های آن را فاسد می کند لذا همواره باید از اموری چون رانت خواری که مصداق بارزی از فساد است جلوگیری شود که این امر از طریق ارائه راه کارهای اساسی و منطقی میسر خواهد بود.
مقدمه:
فساد به سوء استفاده از قدرت برای کسب منفعت شخصی یا منافع گروهی اشاره دارد. فساد تجلی نوعی از رفتار مقامات دولتی خواه سیاستمداران و خواه مستخدمان کشور است که در آن به صورت نادرست و غیر قانونی و با سوء استفاده از قدرت عمومی محول شده به آن ها خود و نزدیکانشان را غنی می سازند. در خصوص فساد اداری تعریف قابل قبول همگانی وجود ندارد و معمولاً به گونه های متفاوتی با موضوع فساد اداری برخورد می شود برخی فساد اداری را سوء استفاده از موقعیت و جایگاه اداری برای مقاصد مشخصی دانسته اند و گروه دیگر رشوه گیری و پنهان کاری را فساد نام گذاری کرده اند و عده ای نیز هرگونه ارتباط و رد و بدل کردن منابع و امکانات برای انجام امور غیر قانونی را در سازمان ها فساد نامگذاری کرده اند.
لذا آنچه که در تمام این فعالیت ها مشترک است نوعی هنجار شکنی و تخطی از هنجارهای اخلاقی و قانونی در عملکرد اداری و سازمانی است. این مقاله هدف بر این امر دارد تا اسیب های فساد اداری را مطرح کند لذا در دو فصل معین گردآوری شده است .تاکنون راجع به این موضوع کتاب های متعددی چاپ شده است که میتواند منبع کارآمدی در اختیار ما باشد.سوالات و فرضیات مطرح:آیا رانت خواری باعث ایجاد فساد است؟آیا کترل فساد اداری نیازمند بسترهای خاصی است؟فرضیه اول بله و فرضیه دوم خیر لیکن در ادامه مقاله به بررسی مباحث مطرح شده می پردازیم.
فصل اول:انواع رانت
بخش اول: سرمایه گزاری های صنعتی
از اول انقلاب یک عده با پارتی بازی از وام ها و اعتبارات ارزی با دلار هفت تومان کارخانه و کارگاه ساختند تا محصولات آن را با نرخ دولتی به مردم عرضه کنند اما بخاطر عدم کنترل و نظارت ، با افزایش نرخ دلار کارخانه ها و کارگاها را به نرخ آزاد فروختند و نه تنها خدمتی البته با کمی تامل و بررسی در این گروه مشخص می شود که اکثر این افراد . به مردم نکردند بلکه از این طریق میلیاردها تومان سود بردند ریشه در کانون های قدرت اداری و حکومتی داشته اند ، کسی نیست که پرسیده باشد چرا باید کارخانه ای که با اعتبارات دولتی احداث شده را در این شرایط با قیمت بسیار ناچیز به بهانه واگذاری شرکتهای دولتی به بخش خصوصی فروخت.
ضمن اینکه اگر قرار است فروخته شوند چرا ما به تفاوت نرخ ارز محاسبه و از آنها گرفته و به بیت المال برگشت داده نشود. - «قلی پور،. - 82:1386 سرمایه گذاری های عمرانی : این نوع رانت در جوامع جهان سوم ، معمولا تحت فشار سیاسی صاحبان قدرت به تصویب میرسد یعنی وقتی در جایی جاده هایی کشیده می شود یا راه آهن یا کارخانه و طرح بزرگی پیاده می شود قیمت زمین در اطراف این طرحها بالا می رود برخی افراد که از اجرای این طرحها قبلا از طریق عوامل خود مطلع شده اند صاحبان املاک اطراف اینگونه طرحها را شناسایی و با تطمیع و حتی اغفال آنها زمین ها را با قیمت بسیار ناچیزی خرید می کنند و پس از اجرای این طرحها و پروژه ها که قیمت زمینها را بسیار بالا می برد از این طریق به درآمد های باد آورده ای دست پیدا می کنند. - «.کریمی،. - 96:1385
این در حالی است که متاسفانه در قانون . جالب آن است که گاها همین زمین ها را نیز با قیمت های بسیار بالا مجددا به دولت می فروشند مالیاتهای کشور ، مالیات بر ارزش اضافی ناشی از سرمایه گذاری عمومی پیش بینی نشده است برای نمونه می توان به اراضی اطراف پالایشگاه عظیم پارس جنوبی و ولی عصر جم و ریز در استان بوشهر اشاره کرد که افرادی با هویت معلوم و از طریق زد و بند در مرکز کشور به بهانه های مختلفی اراضی منطقه را تملک و پس از فروش آن ارقام نجومی عاید خود و حامیان آنها گردیده است. - «معدنچیان،. - 49:1379
