بخشی از مقاله
چکیده:
آموزش برای شهروندی جهانی، کودکان و جوانان را در استفاده از طیف گستردهتری از روشهای یادگیری فعالانه و مشارکتی، درگیر میکند و این امر به نوبه خود، یادگیرنده را به ایجاد و پرورش اعتماد به نفس و عزت نفس، تشویق میکند. لذا هدف مقاله کنونی تحلیلی بر اهمیت آموزش شهروند جهانی در مدارس شهر شیراز است. در این پژوهش دانش، مهارت، ارزش، به عنوان سه بعد اساسی فضیلت گرایی مورد بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی بوده است.
ابزار مورد استفاده برای جمعآوری دادهها، پرسشنامه آموزش شهروند جهانی موسوی و فتحی - 1394 - بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان شهر شیراز بوده که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای ساده پرسشنامه تحلیل شده است. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که در مدارس شهر شیراز به جز در بعد دانش به آموزش شهروند جهانی توجه جدی مبظول نشده است. این موضوع نشان دهنده آن است که علیرغم تلاشهای پژوهشگران در تاکید بر اهمیت آموزش شهروند جهانی، هنوز شاهد نقصان در آموزش شهروند جهانی هستیم.
-1 مقدمه
در دنیای به سرعت در حال تغییر و وابسته شدن، آموزش میتواند و باید به جوانان برای رویارویی با چالشهای آتی و پیش روی کمک کند چرا که زندگی کودکان و نوجوانان به شدت بهوسیله آنچه در دیگر بخشهای جهان رخ میدهد، تغییر شکل یافته است و آموزش و پرورش برای شهروندان جهانی باید به آنان دانش، فهم، مهارت و ارزشهایی را که برای مشارکت کامل در تضمین رفاه خود و دیگران و ایجاد مشارکت سازنده هم در سطح محلی و جهانی لازم است، ارائه دهد که در این حالت، جامعه جهانی اکنون با وظیفه آماده سازی جوانان برای مواجهه با چالشهای جهان در حال دگرگونی، روبهروست
همچنین کاردان - 1381 - ، اذعان دارد که در عصر مبادله اطلاعات، تصور انسان و ویژگیهای او تنها در درون جامعهای خاص ممکن نیست و در این امر نمیتوان از تاثیر جامعه به معنای جهانی آن غافل بود همچنین در این زمینه به منظور جلوگیری از شوک آموزشی و تاخر فرهنگی باید به چاره جویی پرداخت که نخستین گام آن شناخت وضعیت موجود و کمبودها و کاستیهای آن در مقایسه با وضع مطلوب است
از این رو مساله پژوهش حاضر این است که با توجه به یادگیری دانشآموزان در نظام آموزشی و نیاز به وجود شهروندانی آگاه از مسائل جهانی، در برنامههای درسی در شهر شیراز تا چه حد بر مولفههای شهروند جهانی تاکید کردهاند.
-2 مفهوم نظری آموزش شهروند جهانی
اسمیت - - 2007، شهروند جهانی را اطمینان وجود از توافقات مشترکی پیرامون این که زندگی بهتر تعداد اندکی از انسانها، باعث بدتر شدن زندگی تعداد بیشتری از انسانهای دیگر میشوند، میداند. وی اذعان دارد شهروند جهانی به فردی اطلاق میشود که از حکومت ملی جدا شود و بر حسب ساختارهای فراملی و بین المللی - جهانی - در زمینههای عمومی اقدام نماید.
از دیدگاه هریت - 2009 - ، شهروند جهانی فردی است که دارای مشخصات زیر باشد:
-1 درک دیگر فرهنگها و تعهد نسبت به ارزشهای مشترک انسانی مانند عدالت اجتماعی و حقوق بشر.
- 2 آماده شدن به عنوان یک فرد برای زندکی در یک جامعه جهانی و کار با یک سیستم اقتصادی جهانی.
- 3 افزایش دانش پیرامون مسائل جهانی و استقلال جهانی
-4 افزایش مشارکت اجتماعی و سیاسی در سطح بینالمللی
-5 بهبود انسجام اجتماعی
-6 بالا بردن سطح معیارها.
لطفآبادی - 1385 - ، بیان میکند که آموزش شهروند عبارت از رشد و پرورش دادن ظرفیت های افراد و گروهها برای مشارکت و تصمیم گیری و عمل آگاهانه و مسئولانه در زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. این آموزش ها شامل حقوق انسانی، رشد مستمر و همه جانبه اخلاق و ارزش ها، صلح و مسالمت جویی، برابری و اجتماعی و حرمت نهادن به تفاوت هاست.
برای شهروندی، الگوهای مختلفی ارائه شده است که یکی از بارزترین آنها توسط کستلز1 مطرح شده است. وی حداقل سه الگوی اساسی برای شهروندان ارائه کرده است که عبارتند از:
-1 الگوی حذفی متفاوت: در این الگو برخوردهای متفاوتی با شهروندان به عمل میآید که در برخی از کشورهای مهاجرپذیر اعمال میشود در این الگو جوامعی قرار دارند که شهروندان را به درجات و دستهجات مختلف تقسیم میکنند و هر یک از آنها از مزایا و امکاناتی برخوردار هستند.
-2 الگوی جذب یا همانند سازی:2 در این الگو نسل جوان و نوجوان یا مهاجران تازه وارد از طریق فرایند سازگاری و - انطباق یک طرفه - 3 در جامعه تلفیق 4 میشوند. این بدان معناست که از افراد انتظار میرود که ویژگیهای خاص اجتماعی، فرهنگی و زبانی را فراموش کرده و کنار بگذارند و با ترک این ویژگیهای اختصاصی خود را با ویژگیهای اکثریت جامعه منطبق نمایند.
-3 الگوی تکثرگرا: در این الگو، حقوق مساوی در اختیار تمام افراد است و تمام شهروندان به کلیههای حوزههای اجتماعی و منابع دسترسی دارند، بدون آنکه از آنها انتظار رها کردن احساسات و تعلقات متفاوتشان وجود داشته باشد
رینگ شهروند جهانی را اطمینان وجود از توافقات مشترکی پیرامون این که زندگی بهتر تعداد اندکی از انسانها، باعث بدتر شدن زندگی تعداد بیشتری از انسانهای دیگر میشوند، میداند. شهروند جهانی به فردی اطلاق میشود که از حکومت ملی جدا شود و بر حسب ساختارهای فراملی و بین المللی - جهانی - در زمینههای عمومی اقدام نماید
از دیدگاه هریت، شهروند جهانی فردی است که دارای مشخصات زیر باشد :
-1 درک دیگر فرهنگها و تعهد نسبت به ارزشهای مشترک انسانی مانند عدالت اجتماعی و حقوق بشر.
-2 آماده شدن به عنوان یک فرد برای زندکی در یک جامعه جهانی و کار با یک سیستم اقتصادی جهانی.
-3 افزایش دانش پیرامون مسائل جهانی و استقلال جهانی
-4 افزایش مشارکت اجتماعی و سیاسی در سطح بینالمللی
-5 بهبود انسجام اجتماعی
-6 بالا بردن سطح معیارها
قائدی - 1385 - نیز همسو با هریت - 2009 - ، سه قالب کلی را برای خصوصیات شهروند آینده را بدین صورت برمیشمرد:
-1 دانش، مهارت و نگرش جهانی اندیشیدن و عمل کردن
-2دانش، مهارت و نگرش دموکراتیک
-3 توانایی به کار بردن فناوری اطلاعات.
او همچنین بیان میکند که این سه مفهوم به شدت در هم تنیده شده و اثر متقابل و چندجانبه دارند. فناوری اطلاعات باعث نزدیکی سریع و آسان افراد و ملتها شده است. این امر موجب شده است اگر تا دیروز مردم یک کشور به صورت محلی اندیشیدهاند، امروز به اقدامات دموکراتیک در سطح جهانی و بین ملتها بیندیشند. در نهایت میتوان گفت در قالب جهانی باید به صورت دموکراتیک عمل کرد و ابزار و اندیشه و عمل دموکراتیک، فنآوری اطلاعات است. در واقع گذر از یاد دادن به یادگیری، یکی از خصوصیات مهم و دو جانبه شهروند آینده است و میتوان گفت شهروند آینده یا هزاره سوم باید چشم اندازی سازگارتر از آینده را در خود پرورش دهد، بتواند شقوق مختلف آینده را تصور کند، دارای مهارتهای فکری انتقادی و تصمیمسازی خلاقانه باشد و بتواند به عنوان یک شهروند فعال در جامعه جهانی مشارکت کند
-3 مطالعات تجربی مرتبط با آموزش شهروند جهانی
لطف آبادی - 1385 - در تحقیقی به بررسی آموزش شهروندملی و جهانی، همراه با تحکیم هویت و نظام ارزشی دانش آموزان پرداخته و اشاره میکند که مفهوم شهرونددر درجه اول دارای وجوه مشترک با مهارت های زندگی در جامعه جهانی ارتباط دارد و لازم است به نگرش دانش آموزان به پدیده جهانی شدن و تاثیر این نگرش بر نظام ارزشی حساسیت نشان داده است.
