بخشی از مقاله
چکیده
جامعه الکترونیک به یک شهروند الکترونیک نیازمند است لذا باید نظامهای آموزشی به دنبال تربیت شهروند الکترونیک بیشازپیش باشند. این پژوهش به بررسی دیدگاه معلمان در خصوص میزان برخورداری دانش آموزان از تربیت شهروند الکترونیک پرداخته است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی میباشد. جامعه آماری کلیه معلمان شهر بیرجند است. حجم نمونه پژوهش با استفاده از جدول مورگان تعداد 202 نفر از معلمان شهرستان بیرجند تعیین شد. روش نمونهگیری پژوهش، خوشهای- طبقهای میباشد که به نسبت پایه تحصیلی در جامعه نمونهبرداری انجامشده است.
اطلاعات بر اساس پرسشنامه محقق ساخته تربیت شهروندی که از مبانی نظری و سوابق پژوهشیمقاله محمد جانی وهمکاران - 1392 - استفادهشده است، جمعآوری گردید.آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 0/874 و مولفه شهروند الکترونیک 0/902 محاسبه گردید. جهت آزمون سؤال پژوهش، از آزمونهای آماری t تک نمونهای و تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که از دید معلمان دانش آموزان در مؤلفه شهروند الکترونیک، در سطح بالاتر از متوسط قرار ندارند و همچنین یافتهها نشان داد که تربیت شهروند الکترونیک در بین پایهها معنادار شده است،
بهطوریکه بین پایه سوم با پایه پنجم و همچنین بین پایه ششم با پایه سوم تفاوت معناداری وجود دارد.
واژگان کلیدی: شهروند الکترونیک، معلمان، تربیت شهروندی، ابتدایی، بیرجند.
مقدمه
رشد و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در جامعه و وارد شدن آن به زندگی انسانها، باعث ایجاد جامعه الکترونیک شده است. انساناساساً موجودی اجتماعی و او را گریزی از جامعه نیست لذا تربیت شهروند الکترونیک بهعنوان یک ضرورت مطرح است - محمد جانی وهمکاران، . - 1387شهروند الکترونیک فردی است که توانایی استفاده از خدمات آنلاین دولتها را در حد مطلوب داشته باشد؛ و علاوه بر یادگیری نحوه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، ی هنجارهای رفتاری آن را نیز آشنا شود - فتحی واجارگاه وذهبیون، . - 1388جامعه پیشرفته باید شهروندان خود را بهمنظور استفاده از مهارتها و ابزارهای فنآوری نوین در زندگی اجتماعی آماده و آنها را به شهروند الکترونیک تبدیل میکند.
اجرای این هم در سطح جامعه بر عهده نظام آموزشی است؛ زیرا افراد جامعه برای کسب مهارت و شایستگی باید به اطلاعات ضروری در دوران تحصیلی دسترسی پیدا کنند تا بتوانند، در جامعه، شهروندان مفیدو شایسته باشند اُلیور - 1، . - 2007 آموزشوپرورش افراد جامعه بهعنوان عاملی پایه و بنیادی بر عهده نظام تعلیم و تربیت است. اهمیت عملکردهای آموزشی و پرورشی تا آنجاست که روسو آن را کشتی نجاتدهنده بشر اجتماعی میداند - کوی، 1378، به نقل از فتحی واجارگاه و واحد چوکده، . - 1385 نظام آموزشی در ترویج فرهنگ استفاده از خدمات برخط توسط شهروندان نقش اساسی دارد. در این نظام، آموزشهای مربوط به تربیت شهروند الکترونیک باید از سطوح ابتدایی در دوران دبستان آغاز شود و در دوره متوسط ادامه پیدا کند - محمد جانی وهمکاران، . - 1392
درزمینه تربیت شهروند الکترونیک، آموزشهای رسمی و غیررسمی و همچنین سازمانهای مختلف میتوانند تأثیرگذار باشند و باعث شوند شهروندان نقش پویاتری در مشارکت شهری و مفهوم شهروندی داشته باشند - صرافی و عبداللهی،. - 1387 از میان تمام مؤسسات دخیل در تربیت شهروندی، مدارس و برنامهی درسی آنها نقش تعیینکنندهای در این امر دارند - قلتاش، . - 1387 مدارس با داشتن دو عنصر مهم معلم و برنامه درسی بهعنوان کانال ارتباطی بنیادین بین تربیت شهروندی و تعلیم و تربیت محسوب میشوند - ایچیلوو2،2002، به نقل از فتحی واجارگاه وذهبیون، . - 1388مربیان تعلیم و تربیت بر این باور هستند که امروز دیگر وظایف مدارسصرفاً تنها آماده کردن کودکان و نوجوانان برای زندگی در جامعه نیست، بلکه هدف اصلی آموزشوپرورش تجربه و تمرین عرصههای مختلف زندگی در مدرسه و آماده شدن برای اجتماع در عصر اطلاعات است - برخورداری وجمشیدیان، . - 1387
برنامه درسی و بهخصوص محتوای کتب درسی نقش مؤثری در تربیت شهروندی دارند، با کاوشی در کتابهای درسی متوجه خواهیم شد که تا چه حد در این زمینه موفق بودهایم - یوسف پور، . - 1388 همچنین در گزارههای ارزشی نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی به نقش معلم - مربی - بهعنوان هدایتکننده و اسوه امین و بصیر در فرآیند تعلیم و تربیت و مؤثرترین عنصر در تحقق مأموریتهای نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی اشارهشده است - سند تحول بنیادین آموزشوپرورش،. - 1391پژوهش حاضر قصد دارد دیدگاه معلمان در خصوص میزان برخورداری دانش آموزان از تربیت شهروند الکترونیک را بررسی نماید، تا از این طریق زمینه مناسب برای ارزیابی تربیت شهروند الکترونیک در این دوره فراهم گردد.در این راستا پژوهش به دنبال پاسخگویی به سؤالات زیر است: - دیدگاه معلمان در خصوص میزان برخورداری دانش آموزان از تربیت شهروند الکترونیک تا چه اندازه است؟
-دیدگاه معلمان دوره ابتدایی شهر بیرجند در خصوص میزان برخورداری دانش آموزان از تربیت شهروند الکترونیک بر اساس پایه تحصیلی چگونه است؟
