بخشی از مقاله
چکیده
پدیده توریسم یکی از مهمترین پدیده های قرن حاضر است و بدلیل رشد سریعی که در دهه های پایانی قرن بیستم داشته سهم مهمی را در اقتصاد جهانی به خود اختصاص داده است . طبیعت گردی در ایران علاوه بر اشتغال زایی برای اقشار مختلف ، در آمد بالایی را ایجاد کرده و به عنوان راه حلی برای رهایی از وابستگی به اقتصاد تک محصولی میباشد به همین دلیل است که آنرا به عنوان یک صنعت معرفی میکنند که در توسعه شهرها نقش چشمگیری دارد.
با توجه به اینکه شهر اسالم در استان گیلان دارای استعدادهای فراوانی در زمینه گردشگری طبیعی - اکوتوریسم - میباشد در مطالعه حاضرسعی شده با شناسایی و معرفی مکانها،جاذبه ها وتوانهای طبیعی جهت جذب اکوتوریسم در منطقه اسالم به منظوراشتغال زایی و توسعه اقتصادی این ، ناحیه با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و مشاهدات میدانی وبا استفاده از ماتریسSWOT به تجزیه و تحلیل تاثیرگذاری عوامل موجود در محیط داخل و خارج اقدام گردد.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل در SWOTنشان دهنده این است که در مجموع منطقه مورد مطالعه در فضای داخل برای توسعه قابلیتهای گردشگری خود با ضعف مواجه میباشد.این در حالی است که توسعه قابلیتهای گردشگری این منطقه در محیط خارج با تهدید محیطی مواجه است. که نیازمند ارایه راهکارها و سیاست هایی در جهت رفع ضعف ها و محدودیت ها و استفاده از قوت ها ومزیت های نسبی موجود، می باشد
مقدمه
انسان و طبیعت ترکیبی جدا ناپذیرند،آدمی درطبیعت به دنیا می آید در طبیعت زندگی می کند و در طبیعت می میرد. تمامی جلوه های طبیعی اعم از جنگل، کوهستان، جلگه، دریا،چشمه ساران تماما گستره های جهانگردی - اکوتوریسم - را رقم می زنند امروزه پدیده ی گردشگری و اکوتوریسم، به لحاظ درآمدزایی فراوان آن، بسیاری از کشورهای جهان را بر آن داشته است که سرمایه گذاری زیادی را به این بخش اختصاص دهند
در توسعه اکوتوریسم به سرمایه گذاری کلان اقثصادی نیاز نیست زیرا گردشگران به امکانات رفاهی و لوکس نیاز چندانی نداشته و زیستن در فضای آزاد و آرام و محیط بکر برای آنها جذاب تر است. امروزه صنعت گردشگری در دنیا یکی از منابع مهم درآمد ملی محسوب گردیده و فعالیتهای مربوط به آن از اشتغال آفرینترین صنایع به حساب می آید؛ به گونه ای که در ازای هر یک میلیون دلار درآمد تولید شده در این صنعت، 20000 شغل جدید ایجاد می گردد
اثرات اقتصادی گردشگری دردهه اخیر مورد توجه قرار گرفته است که از جمله این اثرات می توان به کسب درآمد ارزی ، افزایش درآمد ملی جامعه میزبان ، افزایش درآمد دولت ، افزایش سرمایه گذاری ، افزایش اشتغال نیروی کار ، توسعه صنایع دستی و کالاهای محلی را نام برد از آن جا که ارتقای فرصت های اقتصادی و اشتغال در دستور اصول توسعه ی هزاره می باشد، استفاده ی توریستی و کارکرد طبیعت گردی مناطق مستعد، علاوه برمنافع مادی، پاسخگوی نیازهای روحی و روانی گردشگران اکوتوریسم نیزخواهد شد و از راهکارهای توسعه ی کیفی و پایدار مناطق مستعد اکوتوریسم، شناسائی این مناطق به لحاظ برخورداری از پتانسیل های طبیعی و برنامه ریزی درراستای بهره برداری بهینه از این توانمندی ها درجهت توسعه ی پایدار است .تحلیل و ارزیابی پتانسیل ها و توانمندی ها، نیاز وافری به برنامه ریزی بنیادی به منظور توسعه و مدیریت صنعت گردشگری دارد
کشور ایران از سه جنبه جغرافیای سیاسی،غنای فرهنگی و تنوع طبیعی موقعیت استراتژیک خوبی را در منطقه خاور میانه دارد
در این میان، مناطق شمالی کشور بخصوص حوضه های رودخانه ای غرب استان گیلان از تنوع طبیعی بالایی نسبت به دیگر مناطق ایران برخوردار است نتایج مطالعات نشان می دهد به سبب ساز و کار عوامل و فرایندهای درونی و بیرونی چشم اندازهای زیبایی نظیر دره های عمیق پوشیده از جنگل ، چشمه های فراوان،آبشارهای کوهستانی در مسیر رودخانه ها ومناطق ییلاقی،تابستانهای معتدل و زمستانهای پربرف ودرمجموع مناظر و چشم اندازهای دلپذیر و جاذبی برای گردشگران بویژه توریستهای طبیعت گرد فراهم آورده است
با این حال عدم توزیع یکنواخت مراکز و امکانات وتاسیسات تفریحی و سیاحتی بین مناطق کوهستانی وساحلی از یک سو و عدم آشنایی گردشگران بامناطق ییلاقی ودیدارحدود دو میلیون گردشگر در مناسبتهای مختلف از استان گیلان از سویی دیگر ضرورت شناسایی و معرفی مناطق جدید وآرام بدور از هیاهوی شهری و مراکز فراغتی جدید را ایجاب می کند به این سبب منطقه مورد مطالعه به لحاظ ویژگی طبیعی از قبیل منابع آب فراوان،پوشش جنگلی انبوه،مراتع سرسبز،آب و هوای مطبوع ومورفولوژی منحصر بفرد و نزدیکی به جاده انزلی به آستارا می تواند با برنامه ریزی صحیح برای توسعه و گسترش اکوتوریسم بعنوان یک منطقه شاخص به حساب آید.
بیان مسئله:
دردهه های اخیر جهانگردی وگردشگری یکی از عوامل اصلی توسعه واقتصادی،اجتماعی وفرهنگی بسیاری از کشورها بوده است. براساس تحقیقات سازمان جهانگردی جهانی درطی دو دهه قرن بیست ویکم صنعت گردشگری با سرعت به رشد خود ادامه داده وبه بزرگترین صنعت جهان تبدیل می شود سازمان جهانگردی بین المللی با اهداف جهانگردی، توریسم را درجهان صنعتی که امروزبه سرعت درحال رشد وبه عنوان منبع درآمدی مهم برای بسیاری از کشورها درحال توسعه به حساب می آرود.گردشگری در جهان کنونی،صنعتی پاک و سومین پدیده اقتصادی پویا،پررونق و رو به توسعه است که پس از صنایع خودروسازی گوی سبقت را از دیگر صنایع جهانی ربوده است
گردشگری بیش از هر صنعت دیگری،حرکت سرمایه و انتقال پول و ارز را در مقیاس محلی،منطقه ای،ملی و بین المللی را سبب گردیده به طوری که هزینه های جهانگردی به مراتب بیش از تولید ناخالص ملی و صادرات جهانی می باشد
گردشگری با 200 میلیون شاغل،گردش مالی سالانه آن به حدود 5,4 تریلیون دلار می رسد. در چهار پنجم کشورهای جهان ،یعنی در بیش از 150 کشور گردشگری یکی از پنج منبع مهم کسب ارز خارجی است. تعداد کل گردشگران ورودی جهان از 25 میایون نفر در سال 1950 به 760 میلیون نفر در سال 2004 افزایش یافته و پیش بینی می شود که تا سال 2020 به 1,56میلیارد نفر برسد .در 83درصد کشورهای در حال توسعه، گردشگری یکی از منابع اصلی درآمد و در یک سوم کشورهای فقیر عمده ترین منبع درآمد بوده است
با این همه ،اگر چه ایران از نظر منابع طبیعی و جاذبه های در زمره 10 کشور نخست جهان قرار دارد ولی متاسفانه همه آمارهای جهانی جهانگردی از روند کند ورود گردشگران به ایران و در نتیجه سهم ناچیز این صنعت در درآمد ناخالص ملی کشور حکایت دارد
برخی مطالعات اخیر نیز به بررسی نقش صنعت گردشگری در توسعه اقتصادی پرداخته اند.از جمله - غفاری و ترکی - 1388به این نتیجه دست یافتند که میان افزایش شمار گردشگران و بهبود شاخص اجتماعی- اقتصادی رابطه ی معنی داری وجود دارد .
- کارگر و علیزاده - 1389در مطالعه ای برای شهرستان میبد گزارش دادند که گردشگری یک بعدی این شهرستان بیشتر تقویت شده است که نقشی در توسعه پایدار باغشهر میبد نداشته است.
- رضوانی - 1389 در مطالعه خود گزارش داد که توسعه گردشگری در کشورهای اسلامی با چالش هایی مواجه است که مهم ترین آنها ضعف زیر ساخت های مرتبط با گردشگری،ضعف سرمایه گذاری در گردشگری،نارسایی سیاست ها و راهبردها،نداشتن ثبات و ضعف درمتنوع سازی گردشگری می باشند
روش تحقیق
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی -تحلیلی می باشد در تحلیل ها از منطق قیاسی و استقرایی بهره گیری شده نحوه گردآوری داده ها بصورت کتابخانه ای و مشاهدات میدانی بوده است ،پاره ای اطلاعات از روی نقشه های توپوگرافی، زمین تقشه های مورد نیاز ترسیم گردید، ودرARCGIS شناسی و عکسهای ماهو.اره ای برداشته شده و با استفاده از نرم افزار فهرستی از نقاط قوت و ضعف ، فرصت و تهدید به عنوان ماتریس داخلی و خارجیSWOT مرحله بعد با استفاده از مدل با کمک تعدادی از متخصصین و اساتید دانشگاهی مورد شناسایی قرار گرفت و بر اساس آن تجزیه و تحلیل هایی انجام پذیرفت و در نهایت راهکارهایی به عنوان استراتژی های راهگشا ارایه گردید.به طور کلی هدف از این پژوهش بررسی و شناساندن پتانسیلهای گردشگری وجذب توریسم و تاثیر آن بر وضعیت اقتصادی منطقه می باشد.
یافته ها
موقعیت جغرافیایی شهر اسالم
شهر اسالم با مساحتی معادل 856/2 کیلومترمربع در غرب استان گیلان و شرق استان اردبیل بین عرضهای جغرافیایی 37 درجه و28 دقیقه تا 37 درجه تا 40 دقیقه شمالی و طولهای جغرافیایی48 درجه و24 دقیقه تا 49 درجه و4 دقیقه شرقی قرار گرفته است این محدوده از شمال به دهستان خرجکیل و دهستان طولارود از بخش مرکزی تالش از سمت شرق به دهستان خاله سرا و دریای خزر، از طرف جنوب به شهرستان رضوانشهر و ازسمت غرب به بخش مرکزی به شهرستان خلخال محدود می گردد
