بخشی از مقاله
چکیده
شناخت و آگاهی معلم از شیوه های مختلف تدریس اهمیت دارد، چراکه باید بداند در هر موقعیت آموزشی از چه روش تدریسی استفاده نماید. یاد دهندگان امروزی باید به انواع روش های تدریس مسلط باشند، لذا ما در این مقاله تحلیلی بر روش های تدریس سنتی و فعال که به صورت مروری - کتابخانه ای انجام پذیرفته است،به توضیح اجمالی انواع مختلف این روش ها پرداختیم و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که در روش های تدریس فعال تعاملی، هدف یادگیری است و دانش آموز به یاد گیرنده ای دائمی تبدیل می شود و موقعیتی سر شار از چالش ایجاد می کند،برخلاف روش های سنتی که حفظ کردن مطالب در اولویت قرار دارد تا یادگیری.
-1مقدمه
نظام آموزش و پرورش هر کشور مجموعه تدابیر سازمان یافته ای است که امکانات بالقوه انسان ها را تحقق می بخشد و شرایط مناسبی را در قالب برنامه ها و فرصت های آموزشی در اختیار فراگیران قرار می دهد تا امکان آشنا شدن با برنامه های فرهنگی و تجربه هایشان را پیداکنند و بتوانند استعدادهای ذاتی خود را از قوه به فعل در آورند.
هدف اصلی از آموزش ایجاد یادگیری در دانش آموزان است و این امر با عمل تدریس اتفاق می افتد. عمل تدریس سلسله فعالیت های مرتب، منظم، هدف دار و از پیش طراحی شده است. فعالیتی که هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری است، فعالیتی که به صورت تعامل و رفتار متقابل بین معلم و فراگیر جریان دارد یعنی ویژگی ها و رفتار معلم در فعالیت ها و اعمال شاگردان تاثیر می گذارد و بالعکس.
در روند تعلیم و تربیت، روش های تدریس به منزله ابزار کار تلقی می شود و هر اندازه مربیان با روش های متفاوت آشنا شوند ابزارهای متفاوتی را در اختیار خواهند داشت. توسط این ابزارها که می توان محتوا و مواد دلخواه را با توجه به عامل زمان و مکان در اختیار دانش پژوهان قرار داد. در انتخاب روش تدریس اصولی وجود دارد که می توانند راهنمای معلمان باشند عبارتند از:
-1اصل رشد و آمادگی -2اصل رغبت -3اصل فعالیت-4اصل راهنمایی -5اصل استفاده از حواس مختلف -6اصل داشتن معلومات لازم -7اصل تفاوت های فردی
در زمینه تربیتی معلمان و مربیان می توانند با اعمال شیوه های مناسب، انگیزه پیشرفت را در دانش آموزان شناسایی و آن را رشد دهند وبا آگاهی از این انگیزه و نقش موثر آن در پیشرفت تحصیلی یادگیری عزتمند ، تلاش و پشتکار دانش آموزان می توانند به صورت منظم آن ها را راهنمایی و هدایت نماید
-2روش
روش در مقابل واژه لاتینی »متد« به کار می رود. واژه متد در فرهنگ فارسی معین و فرهنگ انگلیسی به فارسی آریان پور، به »روش، شیوه، راه، طریقه، طرز و اسلوب«معنی شده است. به طور کلی راه انجام دادن هر کاری را روش می گویند.
-3تدریس
گیج ان الٌ بیان می دارد:>>منظور من از تدریس عبارت است از هر فعالیتی از جانب یک فرد که به منظور تسهیل فرد دیگری انجام می پذیرد.
کلارکٍ - 1970 - تدریس را فعالیتی می داند که جهت ایجاد تغییر در رفتار یاد گیرنده طراحی و اجرا می شود.
تدریس یک فعل و انفعال دو جانبه میان معلم و فراگیران است تا فراگیران را با محتوای درسی درگیر کند و با علاقمندی و شور و شوق،مفاهیم جدید را از موضوعات ارائه شده استنباط نمایند و بدین وسیله زمینه تغییر در نگرش خود را فراهم نموده،ارزش های نوینی را خلق کند.
-4روش تدریس
روش تدریس عبارت است از تدابیر منظم که برای رسیدن به هدف با توجه به شرایط و امکانات اتخاذ می شود.
روش تدریس بر سازماندهی مطالب درسی، استفاده از نظریه های یادگیری و همچنین کاربرد فنون گوناگون آموزش در کلاس درس مبتنی است.
روش تدریس عبارت است از راه منظم، باقاعده و منطقی برای ارائه درس
روش تدریس مجموعه تدابیر منظمی است که معلم برای هدایت فعالیت ها به منظور دستیابی به اهداف آموزشی با توجه به شرایط و امکانات اتخاذ می کند.
روش های فعال تدریس به روش هایی اشاره دارد که قادرند فعالیت های فرد یادگیرنده را افزایش داده،تا در امر یادگیری خود تلاش کند،سبب برانگیخته شدن و مشارکت فراگیران در جریان آموزش شود و استاد در واقع به عنوان یک راهنما و هدایت کننده بوده و ارتباط متقابلی بین او و دانشجو وجود دارد.
از بررسی مجموع تعاریف ارائه شده در این زمینه می توان نتیجه گرفت که تدریس یک فعالیت است اما نه هر نوع فعالیتی، بلکه فعالیتی که آگاهانه و براساس هدف خاصی انجام می گیرد، فعالیتی که برپایه وضع شناختی شاگردان انجام پذیرد و موجب تغییر آنان شود
-5روش سنتی
در این روش کلاس معلم محور است، یعنی معلم در صحنه آموزش کاملا فعال است. معلم درس می دهد، جزوه می گوید، تمرین تهیه می کند و ارئه می دهد. محتوای آموزشی غیر قابل انعطاف است. دانش آموزان ساکت نشسته اندو ظاهرا گوش می کنند به عبارت دیگر دانش آموزان در این فرآیند تماشاچی هستند.
-6روش تدریس مبتنی بر تعامل
یادگیری تعاملی از جمله روش های تدریس فعال است که در آن فراگیران در گروه های کوچک تقسیم بندی می شوند تا با هم درمورد موضوع مورد نظر به تحقیق و مطالعه بپردازند و به هدف مشترکی برسند.اعضای گروه،مسئولیت یادگیری را بر اساس محتوای درس بر عهده می گیرند.
روش های تدریس مبتنی بر تعامل،فعالیت هایی هستند سنجیده و منظم درباره موضوع یا مسئله ای خاص،در فضایی کاملا اجتماعی و آزاد از نظر بیان اندیشه و تصمیم گیری.
اهداف مورد نظر در روش های تدریس مبتنی بر تعامل عبارت اند از:
-1کسب حقایق علمی از طریق:تفکر،تحقیق،مباحثه و استدلال منطقی.
-2اصلاح و تقویت درک و فهم مهارت های تفکر.
-3آموزش مهارت های همکاری و احترام به اندیشه های دیگران.
-4پرورش تفکر انتقادی و تحمل اندیشه های مخالف.
در این مقاله به مقایسه روش تدریس سخنرانی به عنوان یکی از روش های تدریس سنتی و روش های تدریس ایفای نقش،بحث گروهی، یادگیری مشارکتی و بدیعه پردازی به عنوان روش هایی از روش تدریس تعاملی می پردازیم.
-7روش سخنرانی
در این روش نوعی انتقال یادگیری و رابطه ذهنی بین معلم و شاگرد ایجاد می شود.در واقع ارائه مفاهیم،اصول و حقایق به طور شفاهی از طرف معلم و یادگیری آنها از طریق گوش کردن و یادداشت برداشتن از طرف شاگرد،اساس کار این روش را تشکیل می دهد.از خصوصیات این روش فعال و متکلم وحده بودن استاد و پذیرنده و غیرفعال بودن شاگرد است،معلم وظیفه اصلی را برعهده دارد و فراگیران برای یادگیری باید از او اطاعت کنند.
محاسن
-1این روش با وقت محدود کلاس تناسب دارد و معلم می تواند یا بیانات منظم خود توجه دانش آموزان را به سرعت به موضوع درسی جلب کند.
-2این روش سبب تقویت حس شنوایی دانش آموزان و توجه آنان به گفته های دیگران می شود.
-3با این روش معلم قادر است به عده بیشتری از دانش آموزان درس بدهد و در صورت لزوم بر حجم مطالب درسی بیفزاید.
