بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین رابطه بین روش های تدریس معلم - سنتی و نوین - با شادمانی و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر پایه نهم شهرستان ملایر بود. روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری آن شامل معلمین زن به تعداد 35 نفر و دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه پایه سوم شهر ملایر در سال تحصیلی 94-95 به تعداد 600 نفر بود. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بود. بنابراین، با استفاده از جدول کرجسی و مورگان برای جامعه 600 نفر 234 نفر دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه پایه سوم به عنوان نمونه انتخاب شد؛ لیکن در حین پژوهش این تعداد به 220 نفر دانش آموز تقلیل یافت . همچنین تعداد 30 نفر معلم به عنوان نمونه از بین معلمان انتخاب شدند.
معلمان پرسشنامه روش تدریس گراشا - - 1974، و دانش آموزان پرسشنامه شادمانی - 1980 - و انگیزش پیشرفت تحصیلی - - 1970 را تکمیل نمودند. داده ها با آزمون آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که بین روش تدریس خبره، تسهیل کننده، وکالتی با انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشآموزان رابطه مثبت معناداری وجود دارد، اما بین روش تدریس آمرانه و تدریس فردی با انگیزه پیشرفت رابطه معنادار وجود ندارد. همچنین معلوم شد که بین روش تدریس خبره و تسهیلی با شادمانی رابطه مثبت، اما بین روش تدریس آمرانه و روش تدریس فردی با شادمانی دانش آموزان رابطه منفی معنادار وجود دارد؛ضمناً بین روش تدریس وکالتی با شادمانی رابطه معنادار وجود نداشت.
-1مقدمه
شادی خصوصیتی است که تحت تأثیر ویژگی های سرشتی و شخصیتی فرد خصوصاً درون گرایی و برون گرایی قرار دارد - داینر1 و همکاران، . - 2016 امروزه شادمانی و نشاط فضای آموزشی نقش و جایگاه برجسته ای در مبحث کیفیت و برنامه ریزی آموزشی دارد. به طوری که شور و شوق به تحصیل، فعال شدن حس کنجکاوی و افزایش خلاقیت دانش آموزان ارتباط نزدیکی با وضعیت فضای آموزشی آنها دارد. ایجاد محیط آموزشی با نشاط برای دانش آموزان سال هاست که به عنوان یک دغدغه جدی نزد سیاست گذاران و برنامه ریزان آموزش و پرورش مطرح شده است. این مسأله یکی از نیازهای اساسی دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی است.
اگر امکانات، تسهیلات و برنامه ریزی های دقیق و متناسب آموزشی بتوانند حس کنجکاوی فراگیران را تحریک کنند و آنها را به سوی خود جذب نماید، این محیط برای آنها نشاط آور و شاداب خواهد بود. بنابراین لازم است والدین و مربیان و همه دست اندرکاران آموزش و پرورش با همکاری و تعامل، تلاش خود را به کار گیرند تا مراکز آموزشی را به محیط هایی با نشاط و جذاب برای دانشآموزان تبدیل کنند تا پیشرفت تحصیلی آنها ارتقاء یابد. برای رسیدن به این آرمان ها باید تحولات جدی در نگرش مدیران و مسؤولان نظام آموزش و پرورش و برنامه ریزی های آموزشی مطابق با استانداردهای جهانی ایجاد نمود.
روانشناسان معمولاً انگیزش را فرایندی می دانند که در برانگیختن، جهت دادن، و پایائی رفتار، دخیل است - لاتام،1 . - 2011 انگیزه ها به عنوان استنباط ها، تبیین ها و پیش بین های رفتار هستند و یکی از ویژگی های مهم انگیزه ها این است که ما هرگز آنها را مستقماًی مشاهده نمی کنیم - تلا،. - 2007 2 انگیزه اصطلاحیاست که غالباً با انگیزش مترادف بکار می رود. با این حال می توان انگیزه را دقیقتر از انگیزش به عنوان حالت مشخص که سبب ایجاد رفتاری معین می شود تعریف کرد به عبارت دیگر انگیزش عامل کلی مولد رفتار به حساب می آید در حالیکه انگیزه را علت اختصاصی یک رفتار مشخص می دانند. - حیدر3، . - 2015
انگیزه های اصلیعموماً شامل انگیزه زیستی - گرسنگی، تشنگی، جنسی و... - و انگیزه های اجتماعی - انگیزه پیشرفت، قدرت، پرخاشگری و... - انگیزه دانستن و اثربخشی - نیاز به محرک و نیز به کاوش و... - و انگیزه های هیجانی - خشم، شادی و... - می باشند - لاتام، . - 2011 که در این میان انگیزه پیشرفت یکی از نخستین انگیزه های اجتماعی است که به تفصیل مورد مطالعه قرار گرفت. از انگیزه پیشرفت گاهی به نام نیاز برای پیشرفت یا نیاز کسب موفقیت نام برده می شود. - استین برگ و گارت4، . - 2016
مردمی که نیاز پیشرفت در آنان نیرومند است می خواهند کامل شوند و عملکرد خود را بهبود بخشند آنان وظیفه شناسند و ترجیح می دهند کارهایی را انجام دهند که چالش انگیز باشد و به کاری دست بزنند که ارزیابی پیشرفت آنان به نحوی، خواه با مقایسه آن با پیشرفت مردم یا برحسب ملاک های دیگر، امکان پذیر باشد. به بیان رسمی تر »پیشرفت« یک رفتار مبتنی بر وظیفه ای است که اجازه می دهد عملکرد فرد طبق ملاک های وضع شده درونی یا بیرونی مورد ارزیابی قرار گیرد. که دربر گیرنده فرد در مقایسه با دیگران است یا به نحو دیگری دربر گیرنده نوعی ملاک های عالی است. - تلا1، . - 2007
معلمان و مربیان به عنوان رکن اساسی نظام آموزشی نقش قابل توجهی در شکوفایی یا سرکوب شادمانی و انگیزش پیشرفت یادگیرنده ها دارند. آنها می توانند با ایجاد شرایطی مساعد، شادمانی و انگیزش را پرورش دهند که چرخ های توسعه جامعه خود را در جهان پُرشتاب امروز به جلو برانند یا این که ناخواسته و نا دانسته از روش هایی استفاده کنند که گاه به تدریج و گاه به طور کامل انگیزش پیشرفت دانش آموزان را سرکوب کنند. آینده یک ملت در دستان پرتوان معلمان و مربیان است. اگر آنها نتوانند افراد مفیدی را برای اوضاع طوفانی و هر لحظه در تغییر، تربیت کنند، یک ملت را به تباهی می کشانند - بلازار و کرافت2، . - 2017 روش های تدریس معلم نیز میتواند بر میزان انگیزش و شادمانی دانش آموزان تأثیر به سزایی داشته باشد.
به اعتقاد سیلبر من3یکی از منتقدان تعلیم تربیت، معلمان و مربیان باید فرد را برای کارهایی آماده کنند که هنوز وجود ندارد، و حتی ماهیتش را نمی توان تصور کرد، یعنی پرورش " کودکانی شناخته، برای آینده ای ناشناخته"پژوهش های زیادی از جمله لینچ و بلزر - 2015 - 3، لد و سورنسن - 2015 - 4، بلزر - 2015 - 5، چتی - 2014 - 6، گرشنسون - 2016 - 7، روزک و همکاران وکیلی و امینی - - 1389 آمابیل و همکاران - 2004 - 9 تورنس - 1990 - 10 و برک - 1994 - 11 مؤید این نکته است که روش تدریس معلمان نقش اساسی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارند. با توجه به آنچه گفته شد مسأله اصلی و اساسی این پژوهش این است که آیا بین روش تدریس معلم - سنتی و نوین - با شادمانی و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر پایه نهم شهرستان ملایر رابطه وجود دارد؟
-2 روش پژوهش
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش - همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر پایه نهم شهر ملایر در سال تحصیلی 94-95 بود که تعداد آنها 600 نفر بود. همچنین تعداد 35 معلم زن می باشد که در مدارس متوسطه اول در سال تحصیلی 94-95 مشغول به تدریس بودند. جهت تعیین حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان برای جامعه 600 نفری دانش آموزان 234 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که از این تعداد 14 نفر پرسشنامه را به صورت ناقص تحویل دادند که از تجزیه و تحلیل آن ها صرف نظر شد که همچنین تعداد 30 معلم به عنوان نمونه انتخاب شدند. انتخاب نمونه ی دانش آموزان از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده گردیده است. ابتدا مدارس شهر به 4 منطقه جغرافیایی شمال و جنوب، شرق و غرب تقسیم و از بین آن ها 30 کلاس به طور تصادفی و از دانش آموزان پایه سوم دختر دوره اول متوسطه انتخاب شد و پرسشنامه ها بین آن ها تقسیم گردید.
جهت جمع آوری اطلاعات از سه پرسشنامه زیر استفاده شد.
.1 پرسشنامه سبک تدریس گراشا : - 1974 - پرسشنامه سبک های تدریس گراشا حاوی 40 سوال و در 5 بخش شامل سوالات سبک خبره 8 - سوال - ، سبک آمرانه 8 - سوال - ، سبک مدل فردی 8 - سوال - ، سبک تسهیل کننده 8 - سوال - ، سبک وکالتی 8 - سوال - و با طیف لیکرت 5 درجه ای از بسیار موافقم تا بسیار مخالفم می باشد.
