بخشی از مقاله
چکیده
در حال حاضر صنعت گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین و متنوع ترین صنایع دنیا مطرح میباشد و رشد سریع آن تغییرات اجتماعی، اقتصادی و محیطی فراوانی را به دنبال داشته است و به همین دلیل درمیان فعالیتهای بشریکمتر فعالیتی است که مانند صنعت گردشگری توانسته باشد بطور همزمان توجه اقتصاددانان، جغرافیدانان، متخصصان محیط زیست، روانشناسان، جامعه شناسان و محققان علوم سیاسی و مدیریت را به خود جلب کند.
صنعت گردشگری در جهان توسعه فراوانی یافته است و بسیاری از کشورها از این رهیافت توانستهاند وضعیت خویش را تا حد درخور توجهی بهبود بخشیده و بسیاری از مشکلات خود از قبیل بیکاری، پایین بودن سطح درآمد سرانه و کمبود درآمد ارزی را پوشش دهند. با درک این ضرورت، مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، رویکردهای نوین توسعه گردشگری شامل رویکرد گردشگری و کاهش فقر، رویکرد گردشگری اجتماع محور، رویکرد کیفیت خدمات گردشگری و رویکرد گردشگری پایدار که کشورهای مختلف در سیاستهای ملی و منطقهای از آنها استفاده میکنند، تحلیل و تشریح نموده است.
مقدمه
در عرصه نوین جهانی، تنوع بخشیدن به اقتصاد وافزایش شاخصهای توسعه انسانی، رفع مشکلات ناشی از صنعتی شدن و آلودگی بیش از حد استاندارد شهرها، افزایش بهره وری و کارآمدی نیروی انسانی، اشتغال زایی، تعامل فرهنگها و حفظ محیط زیست و در مجموع، توسعه پایدار از دغدغههایی است که جهان امروز با آن روبه رو است، وهریک از کشورها در هر سطحی از توسعه در تلاش هستند تا پاسخ لازم به این مسائل را بیابند .در این میان کشورهایی که به تنوع بخشی اقتصادی روی آوردهاند و میخواهند خود را از اقتصاد تک پایهای برهانند و در جستجوی شناخت ظرفیتها یا خلق مزیتهای نوین توسعه هستند، بسیار موفقتر از دیگر جوامع بوده اند
یکی از این مؤلفهها گسترش صنعت گردشگری است که اغلب کشورهایی که به لحاظ موقعیت مکانی از این مزیتها بهرهمند هستند، آن را در برنامه توسعه ملی خود گنجانیدهاند تا از این طریقبتوانند فرایند توسعه ملی خود را تسریع و تکامل ببخشند.
از گردشگری به عنوان صنعت بدون دود یاد میشود که هم علت و هم پیامدی در روند جهانی شدن است به گونهای که بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گذاران توسعه نیز از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می-کنند.
در حال حاضر بسیاری از کشورها منافع اقتصادی و اجتماعیشان را از گردشگری دریافت میکنند و درآمدهای گردشگری را برای توسعه زیرساختهای منطقه به کار میبرند
این صنعت در آغاز هزاره سوم به یکی از پردرآمدترین صنایع جهان تبدیل شده و منافع مستقیم و غیرمستقیم توسعه این صنعت توانسته است موجبات رشد اقتصادی و همچنین اشتغال ملیونها نفر را در سراسر جهان فراهم آورد.منافع اقتصادی تنها بخشی از پیامدهای مثبت گسترش این صنعت محسوب میشود. به عنوان مثال در بعد فرهنگی کمترین تاثیر توسعه گردشگری کمک به درک متقابل و آگاهی از توانمندیها و دستاوردهای ملل دیگر به منظور کسب بهترین خصایص انسانی و تمدنی بشر امروز است. صنعت گردشگری نقش مهمی در تماسهای فرهنگی و فرار از زندگی یکنواخت روزانه دارداین صنعت به دلایلی همچون افزایش درآمد، افزایش اوقات فراغت و گسترش وسایل ارتباطی بین المللی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
امروزه فعالیتهای صنعت مزبور به عنوان بخش چهارم فعالیتهای انسان پس از کشاورزی،صنعت و خدمات محسوب میشود
گردشگری در بر گیرنده بخشهای متفاوتی میباشد که در چهارچوب کلیت و سیستمی از اجزاء مختلف عمل میکند
سیستمی بودن و ارتباط اجزاء مختلف صنعت گردشگری با همدیگر، برنامه ریزی برای این صنعت را هم در سطح ملی و هم منطقهای ضروری میسازد.برنامه ریزی در راستای توسعه این صنعت و موفقیت در دستیابی به اهداف نیازمند شناسایی رویکردهای این صنعت میباشد.با درک ضرورتهای و نتایج مثبتی که این صنعت در عرصههای گوناگون اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و. . . میگذارد.این مقاله با هدف شناسایی و معرفی رویکردهایی که در عرصه این صنعت وجود دارد به رشته تحریر درآمده است.
روش تحقیق
روش تحقیق مقاله حاضر،توصیفی- تحلیلی با استفاده از شیوه کتابخانهای است. بدین ترتیب با مطالعه متون و کتب واسنادومنابع مرتبط با موضوع تحقیق دیدگاهها و نظرات موجود در ارتباط با صنعت گردشگری مطالعه،شناسایی رویکردهاو تشریح و معرفی این رویکردها انجام شده است. در ابتدا تعاریفی از گردشگری و عوامل و فاکتورهای اصلی توسعه این صنعت شرح داده شده و سپس معرفی،تشریح و بیان رویکردهای مورد نظر در این تحقیق صورت پذیرفته است.
مبانی نظری
تعریف گردشگری و فاکتورهای اصلی توسعه آن
گردشگری در میان فعالیتهای فراغتی از بیشترین تنوع و تحرک، از یک سو، و وسیع ترین پهنه مکانی و فضایی از سوی دیگر برخوردار است. شاید بتوان گفت که گردشگری به گونه ای تمام فعالیت های فراغتی دیگر را باخود همراه دارد . آن چه امروزه در خصوص واژهی گردشگری اکثرا مورد پذیرش است، گستردگی و ناساختاری این واژه است.
از نظر انجمن آماری سازمان ملل - - 1993، گردشگری شامل فعالیتهای افراد از جمله مسافرت به مکانهایی خارج از محیط معمول زندگیشان و ماندن در آنجا برای کمتر از یک سال به منظور تفریح، تجارت و هدفهای دیگر میشود
گردشگری از سه ویژگی اصلی برخوردار است که عبارتند از:
-1 در بیشتر اوقات، قبل از خرید نمی توان این خدمت را دید یا آزمون کرد. بدین معنی که آزمون پس از خرید انجام میشود
-2 خدمت در محل خرید مصرف میشود و قابل انتقال و جابه جایی نیست.
-3 مردم و محل خدمت بخشی از خدمتند از این رو گردشگری بسیار از بخش های جامعه را شامل میشود.
این سه ویژگی نشان میدهند مردمی که در محلی خاص زندگی و کار میکنند فقط کالا و خدمات تولید نمی کنند بلکه بسیاری از آنها خود بخشی از کالا و خدمات تولیدی هستند
