بخشی از مقاله
چکیده
امروزه گردشگری یکی از منابع مهم در توسعه جوامع انسانی محسوب می شود. در این راستا گردشگری عشایری یکی از نوین ترین زیر شاخه های گردشگری است .با توجه به سبک زندگی امروز و پیشرفت صنت و تکنولوژی زندگی در دامان طبیعت می تواند برای بسیاری از مردم جالب و دیدنی باشد. از آنجاکه زندگی عشایردربسیاری ازکشورها ازبین رفته،خوداین موضوع کنجکاوی بسیاری ازگردشگران را جلب میکند تا با این نوع زندگی آشنا شوند.
این نوع از گردشگری می تواند به عنوان یک راهبرد با برنامه ریزی اصولی و شناسایی مزیت ها و محدودیت های گردشگری عشایری، نقش موثری در توسعه و تنوع بخشی به اقتصاد منطقه ای و به خصوص جامعه کوچ نشین، بر عهده داشته باشد.
مقاله حاضر به این سوال می پردازد که پتانسیل ها و محدودیت های توسعه گردشگری عشایر ایران کدامند؟ چه راهکارها و راهبرد هایی جهت توسعه گردشگری، که منجر به توسعه گردشگری عشایری می گردد، وجود دارد؟ تحلیل های حاصل ازتحقیق نشان می دهد که عشایر ایران علی رغم برخوداری از جاذبه های متنوع، به دلیل مسائل مدیریتی، کمبود زیر ساختها - اقامتی -رفاهی،بهداشتی- درمانی وارتباطی - ،ضعف تبلیغات وکمبودمنابع مالی،موانع اساسی را درراه رسیدن به ا هداف مورد نظردارندکه نیازمند بازنگری و ارائه سیاست های مناسب در جهت رفع محدودیت ها و استفاده از مزیت های نسبی موجود می باشد.
مقدمه
رویکرد به گردشگری امروزه در اقتصاد جهانی به عنوان یک عامل بسیار مهم در پویایی اقتصاد محلی به شمار می رود،به گونه ای که در مقیاس محلی سعی میشود که با جذب گردشگر در چهارچوب عرضه محصول گردشگری که پردازش شده ی هر محیط می باشد،روند مستمری از جریان درآمد و ایجاد اشتغال حاصل شود.این در حالی است که امروزه تجدید ساختار اقتصادی در پی تقاضاهای فزاینده برای درآمد و اشتغال میل به مصرف محیط در قالب امر اقتصادی و فرهنگی دارد .یکی از شیوه های مصرف محیط ،گردشگری می باشدکه با عرضه محیط برای مصرف گردشگران به تبع درآمدو اشتغال ایجادمی نماید
با توجه به اینکه نواحی روستایی و عشایریعموماٌ از سطوح وسیع فقر درآمدی،سطوح کم فعالیت های اقتصادی غیرزراعی و دامپروری، توسعه کم زیرساخت ها، کاهش جمعیت، کاهش نیروی کار و عدم وجود اقتصاد سیاست توسعه ای مشخص،رنج می برندتوسعه توریسم در نواحی روستایی و عشایری میتواند به کاهش یا از بین بردن این مشکلات کمک نموده و زمینه ساز رشد اقتصادی، متنوع سازی اقتصاداین نواحی، ایجاد اشتغال و درآمد، کاهش مهاجرت ها و امکان جمعیت پذیری، بهبود زیرساخت ها و موارد دیگر در مناطق روستایی و عشایری شود
در واقع، تنوع سازی اقتصاد در مناطق روستایی و عشایری و تعیین راهبردهای مکمل همانند گسترش توریسم - ایجاد مناطق نمونه گردشگری - در کنار فعالیت های کشاورزی، دامپروری و سایر فعالیت های روستایی و عشایری، فرصت های شغلی متعددی را در این سکونتگاه ها ایجاد می کند.
در این راستا، دیدگاه ها و نظریات مختلفی در مورد توسعه توریسم در نواحی روستایی و عشایری و نحوه ارتباط آن با توسعه این نواحی وجود دارد، چنان که بسیاری توسعه توریسم را را ه حل بسیاری از مشکلاتی می دانند که مناطق روستایی وعشایری گریبانگیر آنها هستند، به طوری که برخی توریسم را عنصر اساسی حرکت بسوی احیاء و بازسازی مناطق روستایی و عشایری می دانندو بعضی آن را به عنوان یک بخش بازار توریسم میشناسند و معتقدند میتوان آن را با اشکال دیگر توریسم مانند: آفتاب - - Sun، سواحل ماسه ای - Sand - و دریا - - Seaمقایسه کرد، برخی نیز معتقدند که می توان توریسم روستایی و عشایری را به عنوان فلسفه ای برای توسعه مناطق روستایی و عشایری به حساب آورد
امروزه گردشگری به شاخه های مختلف تقسیم شده و برنامه ریزی ها نیز تخصصی تر و کارشناسی تر صورت می گیرد تا جایی که حتی اکوتوریسم که شاخه ای از گردشگری است، خود شاخه ی جدیدی به نام ژئوتوریسم معرفی کرده است و در شرایطی که نوعی خاص از گردشگری به نام » گردشگری روستایی « وجود دارد، نوع جدیدی به نام » گردشگری عشایر « نیز اخیرا در ایران مطرح شده و حتی اکوموزه هایی در این زمینه ایجاد شده اند.
این موزه ها عشایری و مردم شناختی،مکان هایی برای نمایش و بررسی آثار و اشیای باستانی و تاریخی هستند که به گونه ای علمی وفنی تنظیم و ترتیب یافته اند تا دگرگونی های تاریخی و شکوفایی و نابودی آنها را نشان دهند.گذشته از خوشی های روحی که انسان از دیدن گنجینه ها و آثار آنها می برد و الهامی که هنرمندان از این زیبایی ها می گیرند به طور کلی گنجینه ها از نشانه های مهم فرهنگ بشری به شمار می آیند و شماری ازجهانگردان را به سوی خود فرا می خوانند
گردشگری عشایری به حمایت قشر محرومی برخاسته است که تا چندی پیش همه تلاش در نابودی آنها داشته اند. گردشگری عشایری نه تنها نابودی عشایر را منتفی کرده بلکه می خواهد آنها در بهترین شرایط به کار خود ادامه دهند تا بتوانند هرچه بیشتر از درآمدهای گردشگری استفاده کنند.
ویژگی های متمایزی از فعالیت ها و موقعیت های ویژه مناطق عشایری، گردشگری عشایری را متمایز می کند. دیدارکنندگان از مناطق عشایری به فعالیت های مختلفی روی می آورند. فعالیت هایی مانند پیادهروی یا اسب سواری ازبخش های گردشگری هستند.
زیست بوم های عشایر اعم از جلگه ای و کوهستانی به دلیل ویژگی های خاص فرهنگی اجتماعی و آداب و رسوم و نیز چشم اندازهای زیبای طبیعی دارای پتانسیل بسیار خوبی جهت جذب توریسم می باشد
