بخشی از مقاله
چکیده
هم اکنون بسیاری از کشورها جهان، گردشگری را بهترین راه برای اعتلای فرهنگ، ایجاد تفاهم بین المللی و دست یابی به درآمدهای سرشار اقتصادی می دانند و به همین علت، مورد توجه خاص کشورها قرار گرفته است .در این میان، یکی از زیر شاخه های مورد عنایت در گردشگری اکوتوریسم است که سازگاری خاصی نیز با طبیعت دارد. ایران کشوری است سرشار از منابع گردشگری، بخصوص طبیعت گردی و یکی ازمناطق غنی از جاذبه های گردشگری آن، استان خوزستان است. از مناطق مستعد این استان،آبشار آرپناه در لالی است که با وجود توان ها و پتانسیل های گردشگری فراوان، همچنان برای گردشگران ناآشناست، در این تحقیق کوشش شده است وضعیت گردشگری آبشار آرپناه مورد بررسی قرار گیرد.
روش تحقیق در این پژوهش از نوع تحلیلی، توصیفی و پیمایشی است. تحقیق از طریق پرسشنامه در نوروز 1393 از 100 بازدید کننده بصورت تصادفی صورت گرفت. .نتایج تحقیق نشان می دهد که نشان دهنده پتانسیل بالای طبیعت گردی و امکانات ضعیف این مناطق است با توجه به اهمیت صنعت گردشگری در جهان امروز و نقش منابع طبیعی در جذب گردشگران و تأثیر آن بر توسعه مناطق مختلف - که نمونه آن آبشارهای آرپناه با دارا بودن مناطق بکر و طبیعی است - می توان با نگاهی مدیریتی و برنامه ریزی صحیح برای این خطه از کشورمان، شاهد تخریب کمتر مناطق طبیعی و محیط پیرامون آن بوده، در نهایت، شاهد محیطی سالم و شکوفا در جهت رفع بخشی از مسایل منطقه آبشار آرپناه باشیم.
مقدمه:
گردشگری به عنوان نوعی کاربری و همچنین، صنعتی بالنده، روز به روز اهمیت بیشتری می یابد، زیرا :اول در بسیاری از موارد از جمله سود آورترین انواع کاربری و فعالیت هاست؛ دوم در شرایط صحیح نه تنها فاقد عواقب زیست - محیطی است، بلکه به حفظ و احیای محیط و منابع زیست نیز منجر می گردد؛ سوم اشتغالزاست و افزایش و تکاثر درآمد و توسعه در دیگر بخش های اقتصادی را نیز موجب می گردد ؛ چهارم در شرایطی که برنامه ریزی و وضعیت اقتصادی کلان با مشکلات جدی مواجه است، محل گرایی و استفاده از توان های محیطی مناطق پارادایم م س لط بر الگوی تو عه است توریسم از مهمترین فعالیت های انسانی معاصر است که همراه با به وجود آوردن تغییرات شگرف در سیمای زمین، اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، منش و روش زندگی انسان ها را دگرگون می سازد علم و صنعت برای رشد و پیشرفت خود نیاز به پژوهش دارد و نخستین گام برای ارتقای صنعت توریسم، شناخت جاذبه های توریستی است بنابراین، یکی از بخش هایی که در صنعت توریسم، مورد توجه گردشگران و جهانگردان قرار گرفته است، صنعت اکوتوریسم است.
توریسم سبز، توریسم پایدار و بیوتوریسم واژه های متنوعی است که برای گردشگری طبیعت و اکوتوریسم به کار برده می شود.اکوتوریسم در فارسی به عنوان طبیعت گردی معنی می شود و شامل چشم اندازها و مناظر زیبای طبیعی، مانند: سواحل، دریاچه ها، تالاب ها، بیشه زارها و مکان های سرس بز و خرم، گیاهان وحشی، جنگل ها و پار کها ی ملی، نواحی گردشگری، مناطق کوهستانی و ییلاقی است - . - http://geography marivan.blogfa.com واژه اکوتوریسم برای اولین بار در سال 1983 توسط هکتور لاسکورن در تشریح سفر به مناطق بکر طبیعی، با هدف طبیعت گردی و با تأکید برجنبه های آموزشی این گردش به کار رفت .
- بیرانوند ، . - 1387 بنابراین، معرفی و تبیین توانمندی های طبیعت گردی - اکوسیستم - نقطه اتصال جغرافیا وجهانگردی - گردشگری - است در واقع ، در بسیاری از مناطق جهان زیبایی های طبیعی و جذابیت های زیست - محیطی، علت اولیه و اصلی برای جذب توریست ها و توسعه صنعت توریسم بوده اند - زاهدی،. - 1385 بنابر این باید در اکوتوریسم کوشش شود که با اتخاذ تدابیر مدیریتی، آثار منفی بر محیط طبیعی به حداقل برسد و حق برخورداری از همان مقدار سرمایه طبیعی که در اختیار دیگر نسل ها قرار داشته، به رسمیت شناخته شود و استفاده از سرمایه طبیعی در حد بهره آن - نه اصل آن که موجب نابودی سرمایه طبیعی است - مجاز شمرده شود.
سازمان جهانی جهانگردی رشد سالانه صنعت گردشگری را تا سال 2010 بین 3/4 تا 6/7 درصد پیش بینی کرده است و اکوتوریسم با رشد سالانه 30 تا 40 درصد، بالاترین رشد را در بخش های مختلف گردشگری خواهد داشت و جامعه اکوتوریسم پیش بینی کرده است که در پایان سال 2010 حدود 50 درصد گردشگران متعلق به بخش طبیعت گردی خواهند بود، از همین رو، شاهد آن هستیم که در رقابت تنگاتنگ بین کشورهای گردشگرپذیر، امروز برپایی تورهای طبیعت گردی جایگاه ویژه ای دارد گسترش صنعت گردشگری به عنوان صنعتی که با حوزه های مختلفی نظیر :اقتصاد، کشاورزی، فرهنگ، محیط زیست و خدمات در تعامل است، دارای اهمیت فراوان است .
تجربیات سایر مناطق جهان نشان داده است که توسعه گردشگری در هر منطقه، باعث رشد و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی آن ناحیه شده است. یکی از مناطق بسیار زیبا در زمینه طبیعت گردی، آبشار آرپناه است که با داشتن نقاط بکر و دیدنی برای بسیاری از گردشگران همچنان جای ناشناخته ای است. در این مقاله، بررسی و شناسایی قابلیت های گردشگری منطقه آبشار آرپناه مورد توجه قرار گرفته است. آبشارهای آرپناه در موقعیت جغرافیایی N322649 E492037 در استان خوزستان واقع است. آبشارهای آرپناه واقع در 45 کیلومتری شهرستان لالی در شمال شرقی استان خوزستان یکی از مکان دیدنی و خوش آب و هوای شهرستان لالی و استان بوده که هرساله پذیرای مسافران زیادی از سراسر استان و کشور است.
قرار گرفتن این مکان در بین کوه ها و وجود خود آبشار باعث خنکی نسبی این مکان حتی در تابستان ها شده است، همچنین نزدیک بودن چشمه با آبشار باعث سردی آب آن شده که آب تنی در آن در فصل گرم لذت خاصی دارد. در سالهای اخیر پروژه تجهیز و ایجاد زیرساخت ها توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این مکان انجام شده که احداث پل عابر پیاده برای ارتباط طرفین رودخانه آبشار، احداث نمازخانه ،ساختن آلاچیق و سکوهای بتنی برای مسافران ،احداث پارکینگ و سرویس بهداشتی از موارد این پروژه است. آب این آبشارها از چشمه هایی که در نزدیکی آبشارها قرار دارند حاصل می شود و با طی مسیری طولانی و پیوستن به آب چشمه تلوک - بی بی ترخان - و آب شور - سور - در پایین دست به رود کارون می ریزد. در طول مسیر آب آن چند آسیاب وجود دارد که آسیابهای پلنگ و نهنگ از مشهورترین آنها هستند.
مواد و روش ها
آبشار آرپناه در 45 کیلومتری لالی واقع شده است که دارای طبیعتی بکر و منحصر به فرد است. در این پژوهش که بصورت میدانی صورت گرفت در نوروز 1393 بصورت تصادفی 100 پرسشنامه حاوی 20 سوال در اختیار گردشگران قرار گرفت که در این پرسشنامه سن، جنس ، میزان تحصیلات ، میزان درآمد و سوالات کلی در مورد منطقه آبشار آرپناه مورد سوال قرار گرفت. در نهایت پاسخ نامه های جمع آوری شده تصحیح و امتیاز بندی گردید .
یافته ها
در مطالعه حاضر از کل نمونه آماری که بالغ بر 100 نفر بود،54 درصد مرد و46 درصد زن هستند. از این تعداد 18درصد زیر 20 سال، 52 درصد بین 20 تا 29 سال، 16 درصد بین 30 تا 39 سال، 6درصد بین 40 تا 49 سال و 8 درصد بالاتر از 50 سال است. پاسخ دهندگان از لحاظ میزان تحصیلات ؛ 10درصد زیر دیپلم، 27 درصد دیپلم، 18 درصد فوق دیپلم، 30 درصد لیسانس و 15 درصد فوق لیسانس و بالاتر دارند. از این تعداد پاسخگویان، 41درصد شغلشان آزاد، 17درصد دولتی و 42 درصد سایرین هستند.و میزان درآمد 19 درصد زیر 200 هزار تومان ، 8 درصد بین 200 تا 400 هزار تومان ، 13 درصد 400 تا 600 هزار تومان ، 46 درصد بالای 600 هزار تومان و 14 درصد درآمدی نداشتند.
از این تعداد گردشگران 62 درصد اولین بار، 19 درصد دومین بار، 7 درصد سومین، 2 درصد چهارمین و 10 درصد پنجمین بار به منطقه طبیعی آبشار آرپناه سفر کردند. 5 درصد از پاسخگویان با انگیزه دیدار اقوام و خویشان،87 درصد با انگیزه تفریحی، 3 درصد با انگیزه فرهنگی 2 درصد با انگیزه اقتصادی و 3 درصد با انگیزه علمی، به این منطقه سفر کردند. 3 درصد از گردشگران از طریق رادیو، 5درصد از طریق اینترنت و 4 درصد از طریق نشریات، 21 درصد از طریق تلویزیون، 67 درصد از طریق دوستان و قوم و خویشان از این مناطق اطلاع پیدا کردند . 78 درصد از پاسخگویان به سفارش دیگران مبنی بر اینکه " از این منطقه دیدار کنید" به این منطقه سفر کردند و 22 درصد جواب منفی دادند. گردشگران نسبت به تکرار حضور خود در منطقه آبشار آرپناه72 درصد جواب مثبت دادند و 28 درصد دوباره به این منطقه سفر نخواهند کرد و رضایت گردشگران از منطقه طبیعی آبشار آرپناه 85درصد مثبت و 15 درصد از سفرشان راضی نیستند.
