بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله به شناسایی عوامل موثر اینترنت اشیاء در مرتفع کردن مشکل تاخیرات پروژه های ساختمانی پرداختیم. روش تحقیق این مقاله مطالعه موردی است . جامعه آماری شامل 237 نفر خبره از شاغلین دو شرکت بزرگ عمرانی مذکور بود. جمع آوری اطلاعات به دوصورت مصاحبه با خبرگان و پرسشنامه انجام شد که روایی و پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ تایید شده است.
ابتدا در پرسشنامه با موضوع "شناسایی علل افزایش مدت زمان اجرا در پروژه های ساختمانی" با آزمون t-test عوامل موثر در تاخیرات پروژه شناسایی و سپس با رگرسیون چندگانه به روش enter تاثیر این عوامل را بر تاخیرات پروژه رتبه بندی نمودیم . در انتها با ضریب همبستگی پیرسون ثابت می نماییم بین به کارگیری اینترنت اشیاء در رفع مشکلات اجرایی و تاخیرات پروژه همبستگی مثبت معناداری وجود دارد.
مقدمه
اینترنت اشیاء یکی از فناوریهای تحول آفرین است که اقتصاد و کسب و کارهای دنیا را در دهه آینده تغییر خواهد داد. لذا توجه و استفاده بهینه و زودهنگام از ان باعث ایجاد مزیت رقابتی در شرکتها خواهد شد. این فناوری در عرصه های مختلف از جمله صنعت ساختمان تاثیر گذار است. امروزه بیشتر کسب و کارها از ابزارهای نامرتبط با هم استفاده می کنند که برای مدیریت پروژه های بزرگ کافی نیستند.
افزایش پیچیدگی در پروژه ها و بزرگ تر شدن محدوده آنها باعث گسترش المانها در پروسه برنامه ریزی و تصمیم گیری شده است. در نتیجه اجرای بهینه پروژه ها مستلزم ارتقائ کیفیت کار گروهی و همکاری موثرتر عناصر خواهد بود. با پیشرفت تکنولوژی و ورود فناوری IOT به صنعت، تحول بزرگی در امور اجرایی پروژه ها به وجود می آید. حال اگر بتوان اطلاعات پروژه را به صورت سیستماتیک و در سریع ترین زمان ممکن دریافت نمود، بسیاری از خطاها که اغلب خطاهای انسانی می باشند، از بین می رود. هدف این مقاله بررسی چالشهای صنعت ساختمان و راه های مرتفع کردن مشکل با فناوری اینترنت اشیاء می باشد.
ما در این مقاله به دنبال یافتن دلایل شکست، ریسک های موثر، مشکلات به وجود آمده در صنعت ساختمان هستیم و درنظر داریم با توجه به شرایط موجود در صنعت ساختمان ایران تاثیر استفاده از اینترنت اشیاء را در کاهش مشکلات موجود در این صنعت ساختمان بررسی نماییم. پیشینه پژوهش تاخیرات در پروژه های عمرانی: تاخیر در پروژه های عمرانی و ساختمانی یک پدیده فراگیر در سراسر جهان است.
از کشور های پیشرفته تا کشور های در حال توسعه همه در گیر تاخیرات در پروژه های خود می باشند. بر اساس تحقیق انجام شده توسط عاصف و الحاجی - 2006 - 1، در کشور عربستان صعودی تنها %30 از پروژه های عمرانی بر اساس جدول زمانبندی و تاریخ های پیش بینی شده انجام می شوند و میانگین زمان تاخیرات آن ها %10 الی %30 بیشتر از زمان پیش بینی شده می باشد.
همچنین بر اساس آمار ارائه شده توسط احسان و گوناوان - 2010 - 2، در کشور هندوستان میانگین تاخیر و عقب افتادگی در پروژه های عمرانی به %55 می رسد. در کشور ایران نیز تاخیرات در پروژه های عمرانی و ساختمانی کاملا مشهود است همان گونه که در پروژه ها و طرح های سد سازی، احداث راه آهن، مترو، راه سازی و ... هر روزه با تاخیرات بسیاری مواجه هستیم.
دلایل تاخیرات در پروژه های عمرانی: بر اساس گفته فریدی و السایق - 2006 - 3، بیش از %50 از پروژه های عمرانی به علت ضعف در برنامه ریزی اولیه و کندی در روند تصمیم گیری به وجود می آیند. همچنین بر اساس نتایج حاصل از تحقیق منزفیلد - 1994 - 4، دلایل عمده تاخیرات در پروژه های عمرانی در کشور نیجریه شامل عدم مدیریت صحیح هزینه ها، ضعیف بودن مدیریت قراداد، کمبود متریال، عدم براورد صحیح و نوسانات قیمت ها می باشد .
عاصف و همکاران - 1995 - 5، دلایل عمده تاخیرات در پروژه های ساختمان سازی بزرگ عربستان سعودی را در طولانی بودن روند تدارکات، تاخیر در پرداخت مطالبات پیمانکاران، تغییر در طراحی اولیه، عدم تامین نقدینگی به موقع، اشتباهات طراحی، کمبود تجهیزات و عدم مهارت کافی نیروی انسانی دانستند. در کشور ما ایران هم به مشابه سایر کشور های در حال توسعه پروژه های عمرانی با تاخیرات بسیار زیادی همراهند. همین طور با پیشرفت تکنولوژی راه ها و روش های جدیدی برای کاهش دلایل تاخیرات به وجود آمده است که می توان از آن ها برای بهبود وضعیت ساختمان استفاده نمود.
اینترنت اشیاء: واژه اینترنت اشیاء برای اولین بار در سال 1999 توسط اشتون مطرح شد. اینترنت اشیاء الگویی بر اساس ارتباط داخلی مستمر اشیاء بر یکدیگر است. بر اساس گفته کاستنر - 2012 - 6، تا سال 2020 پیش بینی می شود که بیست و شش میلیارد شیء بوسیله اینترنت اشیاء به یکدیگر متصل گردند. همچنین کین و همکاران - 2016 - 7، براورد کردند که اینترنت اشیاء حدود دو ترلیون دلار برای تولید به خود اختصاص خواهد داد و همه این ها دلیلی بر تداوم و فراگیر شدن استفاده از اینترنت اشیاء در همه زمینه ها است.
کاربرد اینترنت اشیاء در صنعت ساختمان: استفاده از اینترنت اشیاء بسیار گسترده بوده و قابلیت های فراوان این فناوری جدید در بسیاری از زمینه ها قابل استفاده است. یکی از کاربردهای اینترنت اشیاء می تواند در صنعت ساختمان می باشد. در نتیجه استفاده از اینترنت اشیاء در روند مدیریت ساخت پروژه های عمرانی می تواند کاربردهایی داشته باشد. دیو و همکاران8 - 2016 - ، که برروی استفاده از اینترنت اشیاء در مدیریت ساخت پروژه های عمرانی کار کرده اند. آن ها برای بررسی دقیق تر استفاده از اینترنت اشیاء محیط پروژه های عمرانی را به سه قسمت دفتر مرکزی، دفتر پروژه و محل اجرا تقسیم بندی کردند.
همچنین اجرای فعالیت های ساخت را به بخش های مواد و متریال، تجهیزات، نیروی انسانی، برنامه پروژه، نقشه ها، مدل سازی اطلاعات ساختمان، طراحی، سیستم مدیریتی و عوامل خارجی مانند شرایط جوی تقسیم بندی کردند. دیو و همکاران - 2016 - ، اینترنت اشیاء را به عنوان ابزاری برای تسهیل جریان اطلاعات در پروژه های ساختمانی که در نتیجه آن باعث بهبود مدیریت پروژه و در نهایت باعث کاهش مشکلات و همچنین کاهش تاخیرات در پروژه های ساختمانی می شود را بررسی کردند . آن ها استفاده از اینترنت اشیاء را برای استفاده در هماهنگ سازی کلیه بخش های چرخه عمر یک پروژه ساختمانی شامل طراحی، ساخت، تحویل و حتی استفاده و یا بازیافت توصیه نمودند.
روش پژوهش
با توجه به موضوع تحقیق، در ابتدا اقدام به شناسایی عوامل موثر در ایجاد تاخیرات پروژه نموده و در ادامه به بررسی نقش اینترنت اشیاء در برطرف نمودن عوامل ایجادکننده تاخیر می پردازیم. در این راستا از آنالیز کیفی و روش مطالعه موردی استفاده کردیم. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه با خبرگان و ابزار پرسشنامه انجام شد. روش نمونه گیری براساس سرشماری کامل می باشد.
به منظور تبیین متغیرهای عملیاتی مورد مطالعه گفته می شود که کلیه عوامل در حیطه دانش مدیریت پروژه می باشد جمع آوری داده ها با ابزار پرسشنامه: در ابتدا به منظور شناسایی علل افزایش مدت زمان اجرا در پروژه های ساختمانی به بررسی پروژه های اجرا شده در دو شرکت فوق الذکر پرداختیم. سپس با نظرسنجی از مشاوران این پروژه ها فهرست اولیه و جامعی از علل بروز تاخیرات شناسایی گردید.
با پرسشنامه از افراد خبره خواسته شد تا میزان تأثیر این موارد را در کاهش سرعت پیشرفت پروژه ها تعیین نمایند. نتایج حاصل از پرسشنامه با طیف با لیکرت هفت تایی کمی شدند. این پرسشنامه از نوع پرسشنامه محقق بوده لذا در ابتدا پایایی پرسشنامه با روش ضریب آلفای کرونباخ تایید می گردد. از آنجایی که مقدار آلفای کرونباخ - 0,801 - بزرگتر از 0,7 می باشد آزمون از پایایی قابل قبولی برخوردار است. سپس تاییدیه روایی محتوا از خبرگان اخذ گردید. شایان ذکر است در ضمیمه - 1 - سوالات پرسشنامه به همراه تاییدیه نرمال بودن داده ها با آزمون کای دو ارائه شده است.
آزمون فرضیه:
در ابتدا برای انتخاب آزمونهای پارامتریک یا ناپارامتریک اقدام به آزمون توزیع داده ها می نماییم. به دلیل اینکه داده های این تحقیق از نوع کمی و گسسته هستند از ازمونChi-Square برای اثبات نرمال بودن داده ها استفاده شده است.
توزیع داده ها در پرسشنامه نرمال است H0:
توزیع داده ها در پرسشنامه نرمال نیست H1:
براساس مقدار آماره کای دو، درجه آزادی و sig که در جدول پیوستی شماره - 1 - آورده شده در همه موارد چون sig>=0.5 فرض H0 تایید می شود. سپس برای تعیین تاثیر یا عدم تاثیر متغیرها بر روی عامل تاخیر پروژه، از آزمون میانگین یک جامعه T-test استفاده می نماییم. لذا درصدد بررسی کلیه ابعاد شناسایی شده به عنوان تاخیرات پروژه، تحت عنوان فرضیه هستیم و 20 عدد فرضیه به شرح ذیل داریم:
فرضیه :1 عدم تامین بموقع منابع مالی باعث ایجاد تاخیر در پروژه می شود الی
فرضیه :20 عدم هماهنگی بین سفارشات و خرید مواد و متریال باعث ایجاد تاخیر در پروژه می شود
