بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با پیچیده شدن مسائل شهری و گسترش کالبدی آن و همچنین افزایش تقاضای شهروندان در زمینه ی خدمات رسانی شهری، زندگی شهری با مشکلات زیادی روبرو شده است. از طرفی دیگر رشد و توسعه تکنولوژی در دهه های اخیر بسیار شتابان بوده و رایانه به منزله یکی از نمادهای فناوری تأثیر بسیار شگرفی بر تمام جوانب زندگی بشر گذاشته است. بنابراین به منظور از بین بردن مشکلات شهری از یک سوی و از سوی دیگر هم گام شدن با این پیشرفت ها لازم است که فناوری اطلاعات و ارتباطات را هر چه بیشتر در امور و زندگی خود وارد کنیم. پژوهش حاضر به دنبال آگاهی پیدا کردن از سطح و وضعیت شاخص های این فناوری در سطح شهر فسا از جهت نقش و تأثیر آن در برنامه ریزی شهری می باشد. نوع پژوهش کاربردی و روش مطالعه ترکیبی از روش های توصیفی، تحلیلی و اسنادی می باشد. منابع مورد استفاده در این پژوهش، شامل منابع کتابخانه ای، اینترنتی، لوح های فشرده اطلاعاتی و تکمیل پرسشنامه می باشد. بدین منظور از نرم افزار SPSS و EXCEL برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده و برای تدوین استراتژی و راهکاها جهت توسعه فناوری اطلاعات در شهر فسا از روش تحلیل SWOT استفاده شده است. نتایج زیر از این پژوهش بدست آمده است بر پایه ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و هم بر پایه عوامل استراتژیک حجم بیشتر شکل و سنگینی عوامل، در بردار O وW متمرکز است. بر این اساس عمدهترین راهبردهایی که برای توسعه میزان استفاده از فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی - - ICT کاربرد دارد، به نحوی خواهد بود که بتواند بیشترین استفاده را از فرصتهای محیطی موجود جهت رفع کمبودها و ضعفها نمایند. یعنی راهبردهای بازنگری یا انطباقی بیشترین تأثیر را در پایداری توسعه استفاده از خدمات فناوریهای ارتباطات و اطاعات در این شهر در وضعیت کنونی دارد. ولی با این وجود نتیجه مطلوبتر زمانی حاصل میشود که اقدامات و راهبردهای پیشنهاد شده بتواند تمام جوانب موضوع را دربر گرفته و از هر چهار نوع راهبرد اشاره شده استفاده نماید.
-مقدمه
جهان در ابتدای قرن 21 جهانی است که هیچ فردی یا جامعه ای نمی تواند حصاری دور خود بکشد و از آن دوری گزیند و به عبارت دیگر خویشتن هر جامعه و گروه اجتماعی در ارتباط با کلیت های فراگیر در جهان معنا و مفهوم می گیرد در این زمان انقلابی شگرف در عرصه تکنولوژیک که حول محور فناوری اطلاعات و ارتباطات متمرکز است. با سرعتی شتابان حیرت انگیز و فراگیر در حال شکل دهی مجدد به ساختارها و بنیان های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع در سطوح بین المللی، ملی و محلی می باشد. و در عین حال در کنار تعدادی آثار منفی سطوحی از پیشرفت، رضایت و رفاه را برای بشر به همراه می آورد.
-شرح و بیان مسئله پژوهش
وجود زیر ساخت های سنتی در خدمت رسانی و اطلاعات شهری، رشد جمعیت، افزایش تقاضای کاربری و ناتوانی پایگاه های عملیاتی-اطلاعاتی ، سبب بروز گلوگاه های خدمات رسانی شهری گردیده است. در این میان استفاده از ساختارهای مجازی فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی مبتنی بر برنامه ریزی استراتژیک شهری موجب ایجاد دامنه وسیعی از امکانات خدماترسانی و اطلاعات شهری، حذف گلوگاههای اطلاعاتی و کاهش توسعه فیزیکی و غیر منطقی شهرها، کوتاه شدن چرخه زندگی عملیاتی پروژههای زیر بنایی و افزایش راندمان اطلاعاتی خواهد بود - فرهادی،. - 6:1380 فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، فرصتهای جدیدی پیش روی برنامه ریزی شهری قرارمی دهند. این فرصتهاعمدتاً بدلیل تغییرات فضایی ناشی از بکارگیری این فنآوری و زیرساختهای مرتبط با آن بوجود می آیند و شهرهارا از محدودیت های مکان جداکرده و امکان دسترسی گسترده ساکنان شهرها به نیازهای گوناگون را فراهم می آورند
- زیاری،. - 3:1380 به عنوان بخشی از این تحول و شاید در مرکز آن شهرها و شریان های اطلاعرسانی آنها با آرایش های گسترده ای از شبکه های ارتباطات از راه دور، شبکه های تلفنی، سیستم های بیسیمی و رادیویی، شبکه های کابلی، سیستمهای ماهوارهای، اینترنت و شبکههای اطلاعاتی و ویدئویی محسوب می شوند - رضویان، 1381، . - 213 با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک ابزار مدیریت شهری هنوز در مرحله ابتدایی توسعه است . - Ambe,2012: 343 - بنابراین امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات باید هر چه زودتر به فرایند برنامهریزی شهری وارد شود و در این راستاطبعاً شهرداریها به عنوان بزرگترین متولیان شهر از این برنامهریزی شهری جدا نیستند. نظر به توسعه فناوری اطلاعات در بین شهروندان و دیگر دستگاههای خدماترسان و انتظارات شهروندان میبایست با برنامهریزی، اصول خدمات خود را در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات ارائه نماید. با این تفاسیر ما به دنبال آگاهی پیداکردن از این هستیم که زیرساختهای این فناوری تا چه حد در شهرفسا از شهرستان های استان نفوذ کرده و جایگاه آن در مدیریت وبرنامهریزی شهری این شهرستان کجاست؟ و پس از برداشت شاخصها و زیرساختهای این فناوری و نفوذ و کاربرد آن در میان سازمانها و شهروندان تأثیرات آن را در اداره امور شهرها بسنجیم و میزان رضایت شهروندان را دریابیم.
روش شناسی و شیوه پژوهش
نوع پژوهش به صورت تحلیلی میدانی و مبتنی بر آمار وضع موجود می باشد روش مطالعه ترکیبی از روش های توصیفی، تحلیلی و اسنادی می باشد. جهت تکمیل منابع اطلاعاتی موجود از منابع دسته اول چون پرسشنامه، مصاحبه با کارشناسان استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل شهروندان فسایی می باشد. روش نمونه برداری از این جامعه های آماری نیز به صورت تصادفی است. برآورد حجم جامعه آماری نیز با استفاده از روش کوکران صورت گرفته است. تعداد پرسشنامهها حدود 322 بدست آمد که جهت نتیجه گیری بهتر این تعداد به 400 مورد افزایش پیدا کرد.
-فناوری اطلاعات و ارتباطات
فناوری اطلاعات و ارتباطات، مجموعه نوآوریها در میکروالکترونیک، علوم رایانه - سخت افزار و نرم افزار - ، ارتباطات از راه دور، ریزپردازندهها، نیمه هادیها و فیبر نوری است که امکان تولید و گردآوری، ساماندهی، ذخیره و بازیابی و نشر حجم وسیعی از اطلاعات را با توزیع گسترده، حجیم و سریع آن از طریق شبکه های اطلاعاتی میسر می سازد - موسوی و بابانسب، :1387 . - 226 به بیان سادهتر 1 ICTرسانهای است که از فناوری های رایانهای و ارتباطاتی، برای جریان و تبدیل اطلاعات استفاده میکند. - Garcia, 2001: 135
-برنامه ریزی شهری
برنامه ریزی شهری، عبارت است از تأمین رفاه شهرنشینان از طریق ایجاد محیطی بهتر، مساعدتر، و سالمتر، آسانتر، مؤثرتر و دلپذیرتر - شیعه،. - 101 :1373 یا به عبارت دیگر، برنامه ریزی شهری، فرآیند مدیریت تغییر بای دسترسی به هدف های ویژه ای در رابطه با نظام شهری است - سیف الدینی، . - 474 :1378 برنامه ریزی شهری فرآیندهای ذهنی و عملی یک سری تصمیمات سنجیده در امور شهری است که با رعایت قیودات خاص خود، شیوه و شکل رابطه انسان را با محیط شهری در قالبی بهینه طراحی وطبقه بندی می کند - رهنمایی و شاه حسینی، . - 8 :1385
-برنامه ریزی
واترسون، در کتاب خود به نام" برنامه ریزی توسعه: برنامه ریزی را چنین تعریف می کند:"برنامه ریزی فعالیتی سازمان یافته و تلاشی هوشیارانه، به منظور گزینش بهترین راه حل های پیشنهادی موجود، برای دستسی به هدفهای کلی ویژه است - . - Waterson,2000: 8 از لحاظ سیستمی، علم اداره و کنترل سیستم ها را به منظور بهبود زندگی انسان ها، علم برنامه ریزی می نامند - . - Friedman, and Lenso, 1984: 67
-وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات
شناخت وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات و ارزیابی آن در شهرها و استانهای کشور به دلیل جدید بودن موضوع و محتوای معیارها و ارزیابی شاخصها به طور کامل تعریف نشده است. ولی از طریق مطالعات میدانی و مراجعه به سازمانها بهتر می توان وضعیت موجود را سنجید.
-مراکز خدمات رسان ICT در شهر فسا
در چند سال اخیر در راستای ارائه خدمات سریع،کارا و استفاده از فناوری های جدید در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات شهرستان فسا تحولات چشمگیری صورت گرفته است. کاهش هزینههای مبادلاتی،کاهش بار ترافیکی و کاهش آلودگی های زیست محیطی از پیامدهای مثبت این امر بوده است. مراکز خدمات رسان ICT شامل موارد زیر می باشد:
