بخشی از مقاله
چکیده
شاعران و نویسندگان در هر دورهاي متأثّر از محیط سیاسی– اجتماعی خویش هستند و این تأثیر در آثار و نوشتههایشان نمود مییابد. جبران خلیل جبران و فریدون مشیري مانند هر شاعر دیگري متأثر از محیط و اوضاع سیاسی- اجتماعی زمان خویش بودند و به خوبی توانستهاند مضامینی مانند وطن، طبیعت، آزادي، درد و رنج، سیاست و ظلم ستیزي و ... را به تصویر بکشند.این دو شاعر توانستند با یاد وطن آرام بگیرند و با ظالمان و ستمگران مبارزه کنند و مرگ در راه آزادي را برتر از زندگی با ذلت بدانند. در این مقاله با تکیه بر منابعی مانند مجموعه اشعار جبران خلیل جبران، مجموعه اشعار فریدون مشیري به پرسش هایی پاسخ داده میشود: -1 آیا جبران و مشیري از یکدیگر متاثر هستند؟ -2 بازتاب مولفههاي معنایی در اشعار آنها چگونه است؟ -3 کدام یک از دو شاعر در بیان مضامین معنایی عصر خویش موفقتر بوده است؟در این مقاله از روش تحلیلی- توصیفی و کتابخانهاي استفاده شده و کوشش تطبیقی است در بررسی مولفههاي معنایی وطن, آزادي, نوستالژي دو شاعر معاصر جبران خلیل جبران و فریدون مشیري تا تفاوت و شباهت فکري این دو شاعر به تصویر کشیده شود.
مقدمه
ادبیات تطبیقی یکی از کاربرديترین گرایشهاي ادبیات نوین است که در یکی از شاخههاي خود به بررسی و مطالعه آثار ادبی فرهنگهاي گوناگون میپردازد و سبب تعامل متقابل و گسترش مرزهاي ادبی کشورهاي مختلف میگردد. به عبارت دیگر در ادبیات تطبیقی روابط و مناسبات ادبیات ملتها و اقوام مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد و از تاثیر پذیري ادبیات یک ملت از ادبیات سایر ملل سخن به میان میآید. زرین کوب در جلد اول نقد ادبی درباره ادبیات تطبیقی چنین میگوید: ادبیات تطبیقی در واقع عبارت است از تحقیق در باب روابط و مناسبات بین ادبیات ملل و اقوام مختلف جهان. - زرین کوب، - 125 :1369
ادبیات معاصر - عربی و فارسی- به امري چون علم، نقد مفاسد اجتماعی، حمایت از طبقه محروم، عشق به آزادي، وطندوستی، آزادي بیان و اندیشه در اموري مانند حقیقت و ... پرداخته است. از شاعران معاصر- جبران خلیل جبران - در محیطی سرشار از فقر و خفقان سیاسی و اجتماعی لبنان در ظلمت و تیرگی بزرگ شد. خود را در چنگال ظلم، ستم، فقر و فاصله طبقاتی اسیر میدید و براي فرار از چنین اوضاعی دائم تلاش میکرد. تا اینکه به بوستون آمریکا سفر کرد و در همان جا ماند. فریدون مشیري - -1305 1379ه.ش - از شاعران برجسته سیاست و اجتماع است که فعالیتهاي سیاسی و فرهنگی بسیاري داشت. سرودههاي او غالبا رنگ و بوي سیاست گرفته است. جبران و مشیري در زمره شاعران سمبولیسم اجتماعی هستند و دغدغه ذهنی هر دو شاعر مسائل اجتماع و مردم است به این خاطر در شعر آنان تعهد در برابر مردم و اجتماع و آگاهانه و متفکرانه بودن اشعار، تأثیرپذیري از میراث ادبی و فرهنگی گذشته، تغییر جهانبینی کلینگر و ذهنی به جهاننگري ذهنی و عینی و برخورداري از مخاطبان فرهیخته به چشم میخورد. این دو شاعر در زمره شاعران معاصري هستند که آزادي، وطن، ظلم ستیزي، فاصله طبقاتی و درد و رنج در اشعار آنها موج میزند. و مردم را به عدالت و آزادي و ... دعوت میکنند. هرچند در رابطه با موضوعات مختلف هر دوشاعر بصورت مجزا پژوهشهایی انجام شده؛ اینک این مقاله با تکیه بر مجموعه اشعار مشیري و دیوان جبران خلیل جبران و .. سعی بر آن دارد تا بازتاب سه مولفههاي معنایی را در اشعار هر دو شاعر به تصویر بکشد.
زندگینامه جبران خلیل جبران
»جبران خلیل جبران در ششم ژانویه سال 1883م در خانواده مارونی از طبقه متوسط در "البشري"، ناحیهاي کوهستانی در لبنان زاده شد - «حطیط، » . - 437 :1987 پدرش پیش از آن که به قمار روي آورد، خوار و بار فروش بود. کامله-مادرش- از ازدواج اول پسري به نام "پترس" داشت. جبران و کامله رابطهاي نزدیک و صمیمی داشتند و همین رابطه، کشش هنري جبران را تقویت میکرد.
او دو خواهر به نام "ماریانه و سلطانه" داشت. پدرش در سال 1895م به زندان افتاد، و آنها براي گریز از فقر به آمریکا رفتند و در بوستون مقیم شدند. جبران در آن جا امکانات تحصیل برایش فراهم شد و در دوازده سالگی استعداد خود را در زبان انگلیسی و نقاشی آشکار کرد. در سال 1897م به خاطر تکمیل تحصیلات عربی به لبنان بازگشت تا در بیروت به تحصیل در دبیرستان »الحکمه« بپردازد. در سال 1902م به بوستون بازگشت و دوستی عاشقانهاي را با " ژوزفین بیبادي" که شاعري معروف و از خانوادهاي ثروتمند بود، برقرار کرد - «خالد، » . - 17 :1983 همان سال به فاصله چند ماه "سلطانه" خواهرش و بعد مادرش و بعد از فاصله کوتاهی " پترس" برادرش را به علت بیماري از دست داد. بعد از چندي جهت فراگیري نقاشی به پاریس رفت و پس از دو سال به بوستون برگشت. او اولین کارش یعنی کتاب»المجنون - «دیوانه - را آغاز کرد و "ماري سکل" نقش ویراستار را براي آثارش داشت. در سال 1912م به نیویورك رفت و تنها رمان بلند عربیاش با نام » الأجنحه المتکسرة - « بالهاي شکسته - را به عربی منتشر ساخت و فرهنگستان ادبیات عرب را با جمعی از شاعران عرب تشکیل داد« - جبران خلیل جبران، . - 18 :1992
