بخشی از مقاله

چکیده:

به منظور بررسی میزان تغییرات در منطقه حفاظت شده دنا از داده های ماهواره ای 1976MSSو 2008IRS در جهت تهیه نقشه پنج طبقه شامل : کشاورزی، جنگل شهری، صخره و مرتع استفاده شد به این ترتیب که ابتدا تصاویر ماهواره ای مربوط به دوره های زمانی موردنظر تهیه و تفسیر و نقشه سازی شد و و ارزیابی صحت شد و برای کمی سازی وضعیت سیمای سرزمین، متریک های توزیع فضایی لکه ها در سیمای سرزمین برای هر کاربری محاسبه و روند تغییرات به صورت کمی محاسبه گردید و بین اطلاعات به دست آمده مقایسه صورت گرفت آنالیزهای آماری برای دوره زمانی 30 ساله به روش نظارت شده حداکثر شباهت و به منظور تعیین تغییرات روش مقایسه پس از طبقه بندی و الگوریتم حداکثر احتمال به کار گرفته شد نتایج حاصل نشان دهنده دقت کلی طبقه بندی تصاویر در سالهای 1976 و 2008 به ترتیب 90/22 درصد و 94/09 درصد است. محاسبات حاکی از آن است که به مساحت اراضی کشاورزی، مسکونی افزوده شده و از مساحت جنگل، مراتع و صخره ها کاسته شده است.

کلمات کلیدی: متریک ها، اکولوژی سیمای سرزمین، ماتریس خطا، سنجش از دور

-1مقدمه :

منطقه حفاظت شده دنا یکی از ذخیرهگاههای بیوسفری ایران است که در یونسکو نیز ثبت شده و به اندازه کشور دنیاگونه گیاهی آندومیک دارد بررسی ها نشان می دهد در سطح استان کهکیلویه و بویر احمد دو هزار گونه گیاهی وگونه دارویی وجود دارد که حدود هزار گونه گیاهی آن در منطقه حفاظت شده دنا است و از این تعدادگونه بومی ومنحصر به دنا است .> @ ، اما مدتهاست این منطقه با تهدیدات فراوانی روبهروست لذا به منظور مدیریت و حفاظت از فضاهای سبز و پوشش درختی لازم است تا تغییرات به تصویر کشیده و با اطلاع از وضعیت گذشته و وضعیت احتمالی درآینده با دیدی وسیع و آگاهانه تر برنامه ریزی وتصمیم گیری نموده و در راستای حراست آن بکوشیم.پدیده توسعه شهری یکی از مهمترین عوامل ایجاد تغییرات کاربری اراضی است.

در سال 2003 تغییرات زمانی مکانی پارک ملی میلونیوم واقع در سیدنی را بررسی کرد او برای این مطالعه از تصاویر ماهواره ای سال های 1980 ، 1998 و 2000 استفاده نمود و در نهایت مبادرت به بازگردانی اکولوژیکی منطقه نمودهامبوش بی >31@ و کروپر >24@ در سال 1996 با به کارگیری تصاویر ماهواره ای سال های 1976 تا 1989 سطح جنگلهای تایلند را مورد بررسی قرار داد که نتایج حاکی از کاهش % 28 از سطح جنگل ها بود. در سال 1993 لیو>34@ سطح جنگل های فیلیپین را موردبررسی قرار داد او برای این کار از تصاویر سالهای 1934 تا 1988 استفاده کرد .

منطقه روناک در ایالت ویرجینیای امریکا در سال 2003 با تصاویر ماهواره ای سالهای 1985 و 1998 طبقه بندی و بازگردانی اکولوژیکی انجام گرفت >39@و .>45@بررسی تحقیقات گذشته نشان می دهد تاکنون پژوهش های زیادی در زمینه پایش و آشکار سازی تغییرات زیست محیطی با استفاده از سنجش از دور انجام شده است.ولی بنا به دلائلی همچون تهیه نمودن ماتریس تغییرات ، حساسیت کمتر به تغییرات ناشی از خطاهای جانبی اتمسفری و محیطی گستردگی کاربرد و سهولت ، روش تعیین تغییرات "مقایسه پس از طبقه بندی" یکی از برترین روشهای تعیین تغییرات پوشش اراضی است که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفته است . با توجه به این تفاسیر، هدف این مقاله معرفی تعدادی از متریک های موجود در اکولوژی سیمای سرزمین و کاربرد یافته ها در برنامه ریزی محیط زیست است.

-2مواد و روشها :

-2-1منطقه مورد مطالعه:

محدوده مطالعاتی با وسعتی معادل 93821 هکتار در جنوب غربی کشور و در موقعیت جغرافیایی َّ 9 51 طول جغرافیایی تا َّ 31 14 عرض جغرافیایی واقع گردیده است.بر اساس تقسیمبندی سیاسی کشور توسط مرکز آمار ایران، منطقه حفاظت شده دنا در شمال استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب استان اصفهان و بخش کوچکی از جنوب استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته است. بر اساس تقسیمبندی طرح جامآب کشور، این منطقه در حوزه آبریز کارون - درجه - 2 و در زیر حوزه3-4-1-2 - درجه - 4 قرار گرفته است. مرتفعترین نقطه این منطقه قله دنا با ارتفاع 4413 متر و پستترین نقطه آن در شمال غربی شهر کلهگله با ارتفاع 1359/2 متر است.

از شمال باختری تا شمال خاوری با ارتفاعات خرسکنی، کتسیاه و خرگ، از جنوب باختری و جنوب خاوری با ارتفاعات کوهآباد، دنا و رمچر، در بخش باختری با ارتفاعات نارمه، درندر، بایار و در قسمت خاوری با ارتفاعات خرگ، کلیجه و کوه ترش محدوده است. مرز خاوری دنا را گردنه بیژن و مرزهای شمالی، غربی و جنوبی آن را دو رودخانه ماربر و بشار مشخص می کنند.از نظر درصد فراوانی کلاسهای شیب ،%42/62 منطقه دارای شیب بالای%60 است شبکه آبراههای موازی و شاخه درختی با تراکم کم تا زیاد نشاندهنده وجود درهها با انواع فرسایش شیاری و خندقی و شیب بالاتر از %30 در کلیه واحدها حاکی از کوهستانیبودن منطقه با حساسیت بالا نسبت به فرسایش میباشد.[3]

از نظر پوشش گیاهی بطور کلی در منطقه مورد مطالعه 29 تیپ مرتعی و یک زیرتیپ مرتعی تشخیص داده شده است. کل مساحت تیپهای جنگلی در منطقه مورد مطالعه حدود 43822 هکتار میباشد که در واحدهای هیدرولوژیک آبملخ، بنستان، دشت رز، دشتک سیسخت، خفر، میمند، پاتاوه، سیسخت، سیور و تنگه ریگان قرار گرفتهاند. بیشترین مساحت جنگلی مربوط به واحد هیدرولوژیک بنستان با 13619 هکتار و کمترین آن مربوط به واحد سیور با 452 هکتار میباشد[9]از نظر پوشش جنگلی ، گونه غالب جنگلهای این منطقه یعنی بلوط ایرانی1به خاطر شرایط اقلیمی حاکم ، چه از نظر ارتفاع و چه از نظر قطر ، رشد اندکی دارد[7] علاوه بر گونه بلوط ایرانی که بیشترین سهم را در منطقه دارد گون هایی چون کیکم، زالزالکو بنه نیز همراه بلوط ایرانی مشاهده می شود .[16]

-2-2جایگاه محل مورد مطالعه در حوزه آبریز :

منطقه حفاظت شده دنا در حوزه آبریز کارون - تقسیمات درجه دو جاماب - و حوزه آبریز شماره 4-3-2-1 قرار گرفته است .

-3-2 تصاویر ماهواره ای و داده های دیگر:

در این تحقیق از از تصاویر ماهواره ای MSS و IRS مربوط به سالهای 1975 و 33 - 2008 ساله - استفاده گردید که مشخصات آن در جدول 1 آمده است : لازم به ذکر است به دلیل جلوگیری از خطاهای احتمالی سعی شد حتی

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید