بخشی از مقاله
تحلیل دینامیک های تبیین نقشه استراتژی با متدولوژی پویایی شناسی سیستم
چکیده
تغییرات سریع محیط کسب و کار , سازمانها را به سوی استفاده از برنامه ریزی استراتژیک سوق می دهد. یکی از ابزارهای پیاده سازی استراتژی ها کارت امتیازی متوازن می باشد؛ کارت امتیازی متوازن می تواند از طریق مدل سازی پویایی سیستم که مدلی جامع و کمی است برای سازمان خلق ارزش نماید. لذا هدف این مقاله، مدلسازی پویای کارت امتیازی متوازن می باشد که با کمک گرفتن از حلقه های علت و معلولی درتئوری پویایی سیستم ها، مدلی پویا برای مسئله تحقیق ارائه شده تا در تبیین نقشه استراتژی یک شرکت خودروساز مورد استفاده قرار گیرد.
کلمات کلیدی
پویاییهای سیستم ،کارت امتیاز متوازن ، نقشه استراتژی ، شبیه سازی
-1 مقدمه
بیش از 90 درصد از استراتژی های اجرایی در سازمان ها با شکست مواجه می شوند و از دستیابی به اهداف اساسی خود باز می مانند . برای توضیح دلایل شکست استراتژیها، مطالعات زیادی انجام گرفته و علل متعددی نیز برای آن ذکر شده است. عدم هماهنگی با تغییرات پویای محیط کسب وکار و فقدان انعطاف پذیری لازم در عصر رشد تکنولوژی و بازار رقابتی از دلایل عمده این شکست هاست .[1]در مواجه با این مساله، تحلیل شرایط درونی و بیرونی سازمان به منظور افزایش میزان کسب اطلاعات مورد نیاز سیاست گذاران برای انتخاب استراتژیهای مطلوب و دستیابی به اهداف سازمان را تسهیل می کند
.همچنین، بهبود مستمر سازمان، وابسته به توانایی سازمان درارزیابی
و اندازه گیری عملکرد فرآیندهای کلیدی سازمان می باشد .از سوی دیگر تحقیقات نشان داده است که فقط 5درصد نیروی کار سازمان از استراتژی های آن مطلع اند؛ 25 درصد از مدیران در رابطه با استراتژی های سازمانی انگیزه دارند و 85 درصداز تیم های اجرایی کمتر از یک ساعت وقت برای بحث در مورد استراتژی ها صرف می نمایند .همچنین ارتباط بین بودجه و استراتژی سازمان ها 60 درصد می باشد .[2]لذا نیاز به یک مدل کارا که با تمرکز بر مدیریت استراتژیک، همه عناصر سازمان را درجهت چشم انداز سازمان هدایت کند و عملکرد سازمان را در زمان حال و آینده مورد بررسی قرار دهد احساس می شود .این مدل جامع می تواند کارت امتیازی متوازن پویا باشد که با تکیه بر مدل سازی پویای سیستم, رفتار آتی سازمان در مواجه با سناریوهای گوناگون ( اهداف استراتژیک مختلف) شبیه سازی کند و سازمان را در انتخاب مفید ترین استراتژی های یاری نماید.همچنین در متدولوژی پویایی های سیستم به مقاومت در برابر سیاست ها بسیار توجه می شود، این موضوع در سازمان های بزرگ
و یا در کسب و کارها یی که زنجیره ارزش آن گسترده و متنوع باشد اهمیت بیشتری پیدا می کند. در سازمان های بزرگ برنامه هایی که برای بهبود فرایندها در نظر گرفته می شود استعداد افتادن در چرخه های معیوب را دارد و بهبود فرایند در یک نقطه می تواند به تخریب فرایند در نقطه دیگر بیانجامد این مساله ممکن است از دید کارت امتیازی متوازن سنتی پنهان بماند .اما در کارت امتیازی متوازن پویا به تاثیرات متقابلی که بخش های درونی سازمان بر هم دارند توجه می شود. در سازمانهایی که زنجیره ارزش گسترده ای دارند تحلیل پویایی اعضای زنجیره ارزش اعم از تامین کنندگان،شبکه های توزیع
و خدمات پس از فروش، می تواند از پویایی غیرخطی برخوردار باشد
در حالی که تمایل کارت امتیازی متوازن سنتی بر این است که این زنجیره را استاتیک فرض کند. یکی از مشکلاتی که کارت امتیازی متوازن سنتی با آن مواجه است امید بستن به اهداف استراتژیکی است که ممکن است در کوتاه مدت آثار مالی مطلوب داشته باشد اما در دراز مدت شرایط را به ضرر سازمان رقم بزند.
لذا در این مقاله به دنبال دست یابی به اهداف زیر هستیم: -توسعه تئوری کارت امتیازی متوازن با اصول پویایی های سیستم. -ارائه یک مطالعه موردی جهت نشان دادن تبدیل کارت امتیازی متوازن به مدل سازی پویایی سیستم.
-به کار بردن مدل سازی پویایی سیستم برای تبین سناریوهای مختلف ، که بیان کننده. تغییراتی است که در طول دوره 10 ساله در اجرای استراتژی های شرکت مورد مطالعه اتفاق می افتد.
-فراهم کردن بصیرتی برای مدیران شرکت مورد مطالعه جهت نشان دادن چگونگی تاثیر بعد زمان در نتایج تصمیم گیری ها.
در این تحقیق، پس از بررسی ادبیات سیستم های ارزیابی عملکرد یکپارچه و پویا، مدل سازی پویایی سیستم برای کارت امتیازی متوازن بررسی می شود . سپس تئوری کارت امتیازی متوازن به کمک تئوری پویایی سیستم توسعه داده شده و برای شرکت مورد مطالعه پیاده سازی می شود.
-2 مبانی نظری و ادبیات تحقیق
-1-2 کارت امتیازی متوازن :
ایده اصلی کارت امتیازی متوازن این است که موفقیت مالی یک شرکت می تواند در بلندمدت ارزیابی یا تعیین شود، اما دیدگاه منفرد و به حداکثر رساندن نتایج مالی ممکن است منجر به نادیده گرفتن سایر معیارها شود[3] یکی از اصلی ترین مشکلاتی که در رابطه با کارت امتیازی متوازن وجود دارد، ترکیب و یکپارچه سازی معیارهای مالی و غیرمالی است . معیارهای مالیعموماًمعیارهای عملیاتی و کوتاه مدت را در نظر می گیرند، در حالی که معیارهای غیرمالی به معیارهای بلند مدت و راهبردی توجه [4]. در کارت امتیازی متوازن باید هر دو نوع این معیارها با یکدیگر کار کنند .معیارهای کارت امتیازی متوازن باید با یکدیگر همبستگی داشته باشند .همبستگی بین معیارها و جنبه ها، فرصتی برای شبیه سازی به منظور جستجوی نقاط بهینه، تغییر جانشین ها بین چندین فاکتور ورودی مختلف و یا انتخاب بین معیارهای خروجی مختلف را فراهم می کند.
-2-2 متدولوژی پویایی های سیستم
متدولوژی پویایی های سیستم, ابزاری جهت بررسی و تحلیل رفتار یک سیستم در طی زمان با توجه به روابط علی و معلولی و بر اساس پویایی موجود در آن را فراهم می کند.همچنین به علت تعاملات بین بخش های مختلف یک سیستم لازم است که افراد تلاش کنند که رفتار سیستم را با نگرش سیستمی درک کنند .این درک فقط می تواند از طریق مطالعه و شناخت همه اجزاء و ارتباط بین آنها در قالب یک سیستم به دست آید . [9] مدل ها همواره ابعاد ساده شده واقعیت می باشند . هدف از مدل سازی پویایی سیستم به دست آوردن درک و دیدگاهی در مورد روابط سیستم است تا بتوان خط مشی های ممکن برای بهبود سیستم را بررسی کرد. [6] لذا این مقاله به دنبال غلبه بر ضعف های BSC ، با استفاده از متدولوژی پویایی های سیستم می باشد که از این طریق نقشه استراتژی سازمان همواره پویا بوده ومنجر به تبین استراتژی های کارآمد شود .
- 3 پیشینه و ضرورت انجام تحقیق
گالینی و همکاران یک سیستم اندازه گیری عملکرد دینامیک یکپارچه را برای بهبود رقابت در تولید ارائه کردند .آنها با بررسی ادبیات موضوع برای رفع این کمبودها، سیستم فوق را در یک شرکت توسعه داده اند.[7]
بیتیتچی و همکاران در بررسی ادبیات اندازه گیری عملکرد دریافتند که سیستم های اندازه گیری عملکرد نیاز به اولویت بندی راهبردی دارند.محیط های داخلی و خارجی یک سازمان استاتیک نیست ودائماً در حال تغییر است، بنابراین لازم است که سیستم های اندازه گیری عملکرد یکپارچه، دینامیک باشند، بنابر این یک سیستم اندازه گیری عملکرد باید موارد زیر را داشته باشد:
یک سیستم مونیتورینگ بیرونی، که به طور پیوسته توسعه ها و تغییرات را در محیط خارجی به طور منعطف نمایش دهد؛
یک سیستم مونیتورینگ بیرونی، که به طور پیوسته توسعه ها و تغییرات را در محیط داخلی نمایش دهد و زمانی که عملکرد مشخص به حدود آستانه رسید هشدار و اعلام خطر نماید؛
یک سیستم بازنگری، که از اطلاعات تهیه شده توسط نمایش دهنده داخلی و خارجی برای تصمیم گیری در مورد اهداف داخلی و اولویت بند ی آنها استفاده کند؛ ویک سیستم داخلی، که اهداف بازبینی شده و اولویت بندی ها را در قسمت های بحرانی اعمال نماید. [8]
یانگ و کوتو به بررسی تعدادی از اصول دینامیکی پرداخته و یک
مدل پویایی را برای توسعه مدل BSC در یک بیمارستان طراحی نموده و بکار برده اند .اما آنچه در اکثر کارهای انجام شده به عنوان یک ضعف تلقی می شود در این است که ارتباط سیستم پویایی و BSC آنها کم رنگ می باشد و از سوی دیگر این مقاله متدولوژیی ارائه می کند که ارتباط تنگاتنگی که بینBSC و مدل سازی پویایی سیستم ها وجود دارد را شفاف تر می سازد.[9]
در این مقاله، به کمک تئوری پویایی های سیستم , تئوری کارت امتیازی متوازن بهبود داده شده، به طوری که با استفاده از این مدل بتوان به نحو بهتری تاثیر متقابل متغیرهای حاضر در یک سیستم کارت امتیازی متوازن را درک کرد .می توان از این مدل برای نشان دادن آثار بلندمدت تصمیمات مدیریت بر کل سیستم استفاده کرد و مدیریت را در اتخاذ تصمیمات صحیح یاری داد .در حقیقت کارکرد اساسی و اصلی رویکرد پویایی سیستم این است که در جهت اصلاح مدل ذهنی مدیران برآمده و توجه آنها را به آثار جانبی تصمیم گیری ها،معطوف نماید.
-4 مطالعه موردی
شرکت مورد مطالعه یکی از شرکتهای خودروساز داخلی می باشد که در حوزه تولید خودروهای تجاری فعالیت می کند و محصولات تولیدی خود را به صورت قطعات منفصله((CKD از یکی از کشورهای خارجی وارد می نماید .این شرکت دارای شبکه فروش و خدمات پس از فروش گسترده در سراسر ایران می باشد و می کوشد تا با افزایش رضایت مشتریان ضمن حفظ مشتریان موجود سهم بیشتری از بازارخودروهای تجاری کشور را به خود اختصاص دهد بنابراین با به کار بردن ابزارهای پیاده سازی استراتژی از جمله BSC در تلاش جهت رسیدن به اهداف کلان سازمان می باشد.
در همین رابطه همانگونه که در شکل یک نقشه استراتژی سازمان نشان داده شده است سازمان اقدام به تعریف اهدافی در چهار منظر کارت امتیازی متوازن نموده است که در این مقاله با مدلسازی که با استفاده از پویایی های سیستم صورت خواهد گرفت وضعیت سازمان مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
-5 مدلسازی دینامیک مسئله
-1-5 تشریح دقیق مسئله
شرکت مورد مطالعه به دلیل قرار داشتن در فضای بازاررقابتی و همچنین بی ثباتی ناشی از تحریمهای بین المللی نیاز به بکارگیری استراتژی های کارآمد و همچنین به روز آوری این استراتژی ها در بازه های زمانی معین دارد لذا ابزارهای مدیریت استراتژیک به خصوص BSC را به خدمت گرفته است که نتیجه آن استخراج استراتژی های سازمان و الویت بندی آنها مطابق جدول شماره یک می باشد .
اما علی رغم به کارگیری استراتژی های گوناگون ,شرکت همچنان در ناحیه تدافعی ماتریس SWOT واقع است که در شکل 2 نشان داده شده است و بیم آن می رود که با ادامه وضع موجود شرایط به سمت بدتر شدن اوضاع پیش رود.
