بخشی از مقاله
مقدمه:
اهداف و نقش آموزش عالی کشور، تربیت نیروي انسانی متخصص مورد نیاز جامعه، ترویج و ارتقاء دانش، گسترش تحقیق و فراهم آوردن زمینه مساعد براي توسعه کشور و انتقال ارزشها و هنجارها و به طور کلی حفظ و ارتقاي فرهنگ جامعه به نسل جوان جامعه است - مدهوشی و نیازي، . - 1389 دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی نه تنها به دلیل تربیت نیروي انسانی متخصص، بلکه به جهت گسترش مرزهاي دانش و از دیدگاه رشد شخصی، ملی و بین المللی مورد توجه هستند - فراستخواه،. - 1387 از مهم ترین اهداف دانشگاهها خدمات آموزش و پرورشی، انتشاراتی، رشد حرفه اي و... میباشد - کی یر وهنی،. - 2002 براي اطمینان از تحقق این اهداف طراحی سیستمهاي ارزشیابی پرداخته اند. این ارزشیابی میتواند به کارکردهاي گوناگون مدیریت و برنامههاي دانشگاهها اشراف داشت، زیرا این امر موجب میشود با بهره گیري هرچه بیشتر از این منابع، اهداف مطلوب را تحقق بخشید - حریري و اکبري، . - 1393 این امر زمانی امکان پذیر خواهد شد که نظام دانشگاهی دربارهي مطلوبیت عوامل درونداد، برونداد و فرآیند به طور مستمر و دقیق، قضاوت به عمل آور و حاصل آن براي بهبود امور آموزشی-پرورشی، خدماتی، انتشاراتی و رشد حرفهاي و عرضه خدمات تخصصی به جامعه مورد استفاده تصمیم گیرندگان قرار گیرد.
کیفیت در آموزش عالی، امري پویا و داراي ابعاد متعدد و متغیرهایی است که ارتقاء دائمی آن باید همواره مدنظر برنامهریزان باشد. ارتقاي مستمر کیفیت آموزش، مستلزم ارزشیابی است که می تواند بر مبناي هریک از عناصر تشکیل دهنده نظام آموزشی - درونداد، فرآیند، برونداد - انجام شود و این ارزیابی بهبود کیفیت نظام آموزشی را به دنبال داشته باشد - بهشتی راد ،. - 1392 همچنین، نظام آموزش عالی در صورتی از عهده وظایف خود بر میآید که از نظر کیفیت آموزشی در وضعیت مطلوبی باشد - پارکیان، . - 1369 در ارتباط با این دو متغیر پژوهش هایی صورت گرفته که در ادامه به آنها اشاره می شود. پاکاریان - 1378 - ، در پژوهش خود با عنوان " بررسی عوامل افزایش کیفیت آموزشی در دانشگاه اصفهان و پیشنهاداتی براي بهبود آن" چنین نتیجه گیري میکند که شیوههاي گزینش هیآت علمی و دانشجو، فراهم آوردن زمینه چنین نتیجه گیري میکند که شیوه هاي گزینش هیأت علمی و دانشجو، فراهم بودن زمینه رشد حرفه اي، رضایت خاطر اعضاي هیأت علمی و دانشجویان، نوع و چگونگی ارزشیابی از عملکرد اعضاي هیآت علمی، شیوه هاي تدریس و ارزشیابی تحصیلی، عملکرد مدیران در سطوح مختلف دانشگاهی، محتواي کمی و کیفی برنامه هاي درسی و همچنین وضعیت کمی و کیفی کتابخانه اي در کیفیت آموزش تأثیر دارد و میتواند منجر به افزایش یا کاهش سطح آن گردد. تحقیقی دیگر توسط سلیمانی مطلق - 1384 - ، با عنوان " بررسی عوامل آموزشی مؤثر بر کیفیت آموزش دانشگاهی از دیدگاه اعضاي هیأت علمی و دانشجویان دانشگاه لرستان انجام شد.
نتایج این تحقیق نشان داد که بین محتواي برنامه درسی و شیوه هاي ارزشیابی پیشرفت تحصیلی، روش هاي تدریس آشنایی و به کار گیري تکنولوژي آموزشی و کیفیت آموزش دانشگاهی رابطه معناداري وجود دارد و هر یک از این عوامل می توانند موجبات افزایش کیفیت آموزش را فراهم نمایند. شفیعی رودپشتی و همکاران - - 1387، در مورد : "شناسایی و رتبه بندي عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت خدمات آموزشی بخش آموزش عالی در دانشکده مدیریت دانشگاه یزد" نشان میدهد، دسترسی سریع و کافی استادان و دانشجویان به کامپیوتر و اینترنت، معرفی فارغ اتحصیلان به بازار کار و مشارکت دادن دانشجویان در فعالیت هاي فوق برنامه از جمله مهم ترین عوامل قرار گرفته در طبقه الزامی است. این عوامل مهم عبارت است از گسترش سطوح تحصیلی بالاتر از جمله ارشد و دکترا در رشته هاي مختلف، کافی بودن تعداد کارمندان و استادان دانشکده و تخصیص زمان مخصوص و کافی براي پاسخگویی به مسائل دانشجویان و... .
فراستخواه - 1387 - با پژوهشی با عنوان " بررسی چگونگی ارتقاي کمی و کیفی دسترسی به آموزش عالی در ایران" چنین نتیجه گیري میکند ضرورت هایی همچون تنوع منابع مالی، توسعه زیرساختهاي لازم براي یادگیري از راه دور و الکترونیکی، توسعه کیفیت نظام سنجش و پذیرش، کیفیت منابع انسانی و هیأت علمی، نهادینه شدن ارزشیابی و اعتبارسنجی، رقابتی شدن آموزش عالی، تعامل سه جانبه دانشگاه و دولت را برمیشمارند. مستحفظیان و همکاران - 1388 - در پژوهشی به این نتایج دست یافتند که بین سلامت عمومی و کیفیت زندگی دانشجویی رابطه مثبت و معناداري وجود دارد. علیی و خدیوي - 1388 - ، در تحقیق خود به این رهآورد دست یافتند که سطح کیفیت زندگی دانشجویان در حد متوسط است. عبد الملکی و همکاران - 1386 - ، در تحقیق خود به این نتیجه رسیدن که بین کیفیت زندگی دانشجویان و بهره وري دانشگاه رابطه مثبت و معنی داري وجود دارد.
با توجه به اهمیت دانشجویان به عنوان اصلی ترین مشتریان آموزش عالی و اینکه دانشجویان به عنوان خروجی و ورودي دانشگاهها می باشند که به عنوان مشتري مهم سازمان آموزش عالی و به عنوان عامل ضروریی پایش کیفیت در دانشگاهها محسوب میشوند.
لذا در این پژوهش به بررسی رابطه کیفیت آموزش عالی در کیفیت زنگی دانشجویان پرداخته. و بر اساس این هدف، سوال هاي پژوهشی زیر صورت بندي می شود:
- وضعیت کیفیت آموزش عالی دانشجویان ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا همدان چگونه است؟
- وضعیت کیفیت زندگی دانشجویان ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا همدان چگونه است؟
- بین کیفیت آموزش عالی با کیفیت زندگی به لحاظ جنسیت رابطه وجود دارد.
- بین کیفیت آموزش عالی با کیفیت زندگی به لحاظ جنسیت رابطه وجود دارد.
- کیفیت آموزش عالی نقش معنی داري در پیش بینی کیفیت زندگی دارد.
روش شناسی پژوهش:
روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بوده و جامعه آماري شامل کلیه دانشجویان دانشکده ادبیان علوم انسانی دانشگاه بوعلی سیناي همدان به تعداد 1750 نفر میباشد. نمونه این پژوهش با استفاده از جدول کرچسی و مورگان تعداد 300 آزمودنی است که با روش نمونهگیري تصادفی ساده جهت مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوري دادههاي پژوهش شامل پرسشنامههاي استاندارد کیفیت آموزش عالی و کیفیت زندگی مقیمی و رمضان - 1996 - ، در طیف لیکرت می باشد که پایایی پرسشنامه ها به ترتیب - - 0/90 و - 0/91 - محاسبه شده است. به منظور تجزیه و تحلیل دادهاي آماري از شاخصهاي آمار توصیفی شامل میانگین، فراوانی، درصد، انحراف معیار و آزمونهاي استنباطی شامل آزمون تی تست، همبستگی پیرسون و آزمون کالموگروف- اسمیرونوف جهت نرمال بودن داده ها استفاده شد. همچنین براي تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده گردیده است.
توصیف مشخصات جمعیت شناختی نمونه مورد مطالعه:
جنسیت نمونه مورد مطالعه:
کل نمونه آماري مورد مطالعه 300 نفر از دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی بودند که - 53/3 - 160 آزمودنی پسر و - 46/7 - 140 آزمودنی دختر هستند.
