بخشی از مقاله
چکیده :
دفاع از مکان زستِی جمعی یکی از ویژگیهای مشترک تمامی زیستگاه های بشـر اسـت کـه در ایـران بـا توجـه بـه موقعیـت جغرافیایی استراتژیک فلات ایران اهمیت ویژه ای در مکانیابی و شکل گیری شهرها با هدف تقویت پدافند غیر عامـل مـییابـد. این مقاله با طرح این فرضیه که به نظر میرسد مکانیابی و شکل گیری بندر لافت در انزوای جغرافیایی خود در جزیرهی قشـم مبتنی بر اصول پدافند غیرعامل در زمان خود بوده است، روش تحقیق کیفی و راهبرد تحلیلی-توصیفی را پیش میگیرد؛ تا در صورت مورد تأیید قرار گرفتن این فرضیه در مسیر پژوهش، چگونگی بهرهگیری از عوامـل طبیعـی و انسـانسـاخت در تقویـت پدافند غیرعامل در بندر لافت مورد بررسی و تدقیق قرار گیرد. نتایج این مقاله نشان میدهد که محصـور شـدن بنـدر لافـت از سمت شرق توسط شهرکوه و از سمت غرب توسط دریا به عنوان عوامل طبیعی، و دیوار دفاعی در سمت جنوب به عنوان عامل انسان ساخت، اصلیترین عوامل مکانیابی و تقویت پدافند غیر عامل در بندری است که امتیـازات طبیعـی و سـوقالجیشـی آن برای کنارهگیری کشتیها، مهمترین دلیل شکلگیری آن بوده است. در ادامه از بررسیهای به عمل آمده در این مقاله این گونه منتج میگردد که هر چند پدافند غیرعامل، علت اصلی در چگونگی توسعه های جدید در بندر لافت نبـوده اسـت، امـا توانسـته است در این زمینه موفقتر از توسعههای تاریخی در این بندر عمل نماید.
کلمات کلیدی: پدافند غیر عامل، بندر لافت، عوامل طبیعی و انسانساخت، شکلگیری، توسعه
1
دومین همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری
با رویکرد پدافند غیر عامل در معماری و شهرسازی
قـــــــم 17 اسفند ماه 1393 www.saud.ir
-1 مقدمه
از گذشته های دور و همراه با تاریخ یکجانشینی بشر، دفاع از خود در برابر انواع مخاطرات همواره از جمله مهمترین عوامل مکانگزینی و شکل گیری آرایش فضایی سکونتگاههای انسانی بوده است. با گذشت زمان و افزایش تجارب بشر در این زمینه، مسئله دفاع اصولی را به خود پذیرفته است؛ و با تغییر چهرهی این مخاطرات در طول زمان این اصول نیز دچار تغییر شده اند.
قابل ذکر است که دفاع خود دارای دو بعد است: دفاع در برابر مخاطرات طبیعی و دفاع در برابر تهاجمات نظامی؛ در این مقاله جنبهی دوم این مفهوم، یغنی دفاع در برابر تهاجمات نظامی، به عنوان پدافند غیرعامل مورد بحث است. دفاع غیرعامل شهری از مقولاتی است که در حال حاضر لایه ها و ابعاد گوناگون و متفاوتی را داراست و برای همین از زوایای گوناگون می توان به بررسی آن پرداخت . به دلیل پیچیدگی های محیط شهری، به ویژه با درنظرگرفتن بررسی ساختار شهری در گذشته های دوردست که فقط اطلاعات اندکی در رابطه با آن موجود است، پرداختن به تمام جنبه های دفاع شهری امری دشوار است. بررسی تأثیر اصول گذشته و جدید پدافند غیرعامل در شکلگیری و توسعه بندر تاریخی لافت، که هم از نظر طبیعی و هم از نظر سوقالجیشی در نقطهای استراتژیک واقع شده است، آن بخش از دفاع غیر عامل میباشد که موضوع اصلی این نوشتار است.
