بخشی از مقاله
چکیده
بیان مسأله: هدف اصلی این پژوهش بررسی تحلیل عاملی و هنجاریابی پرسشنامه اضطراب مرگ بوده است. تحقیقات اولیه این پرسشنامه در سال 1984 توسط ناهاریک، تمپلر و بویر انجام گرفته است این پرسشنامه در تحقیقات اولیه 34 سؤال داشته است که بعد از اجرای مجدد تعداد سؤالهای آن به 25 کاهش پیدا کرده است. اعتبار و روایی این پرسشنامه در دسترس نیست. این پرسشنامه 34 سؤالی در ایران نورم و اعتباریابی نشده است.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و آزمون بر روی 250 نفر در شهرهای تهران، قزوین و ارومیه اجرا گردید. میانگین سن نمونه مورد مطالعه 23/86 سال با میانه 23بود. از نظر جنسیت 49/2 درصد 123 - نفر - مرد و 50/8 درصد 127 - نفر - زن به صورت تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه بر روی آنها اجرا شده است. برای بررسی اعتبار پرسشنامه از روش بازآزمایی و آلفای کرونباخ و برای روایی آن از تحیلی عاملی استفاده شده است.
نتایج: یافتهها با توجه به تحلیل دادهها با استفاده از روش تحلیل مؤلفههای اصلی بعد از 6 بار چرخش 4 عامل، ترس از عواقب مردن، ترس از مرگ توسط دیگران، ترس از عذاب روحی بعداز مردن و ترس از مرگ ناگهانی از فرم اصلی به ترتیب بیشترین بارعاملی استخراج شدند. سؤالهایی که ضریب همبستگی کمتر از 0/40 با نمره کل آزمون داشتند از فرم نهایی آزمون حذف شدند. و تعداد سؤالها به 27 کاهش پیدا کرد. همچنین اعتبار برای کل پرسشنامه مورد مطالعه بر اساس روش آلفای کرونباخ 0/854 به دست آمد.
بحث: پرسشنامه اضطراب مرگ از اعتبار و روایی قابل قبول برخوردار میباشد و در پژوهشهای روانشناختی و دینشناختی و سایل مشاورهای میتوان از آن بهره برد.
مقدمه
یکی از مسایلی که ذهن آدمی آنرا از آغاز آفرینش به خود مشغول کرده و همواره ترس آنها را برانگیخته، مرگ و مسایل مربوط به آن است که علوم به ویژه روانشناسی، در این مهم، مهر خاموشی به لب زده و سکوت اختیار کرده است - مسعود زاده و همکاران، . - 1387 وقتی مردم با اضطراب مرگ روبرو میشوند واکنشهای متفاوتی از خود نشان میدهند - قربانعلیپور و همکاران، . - 1389 از آنجایکه مرگ هرگز تجربه نشده و هیچکس آن را به وضوح لمس نکرده همه به نوعی در مورد آن دچار اضطراب هستند ولی هرکس بنابر عوامل معینی درجات مختلفی از اضطراب مرگ را تجربه میکند.
آنچه مسلم است این است که رفتار بارز انسانها در برابر مرگ، ابراز تنفر، خصومت و انزجار است که معمولاً با ترس در آمیختهاند این احساسها برحسب شدت، زمان، نژاد، مذهب و فرهنگ متفاوت است - نادری فرح و شکوهی مینا، . - 1389 اضطراب مرگ حالت افسردهواری است که فشار روانی و نگرانی به دلیل مرگ و ترس از آن از نشانگان مهم این بیماری شمرده میشوند. این شکل اضطراب که شایسته مطالعه و درک است، نخستین بار در عقاید سورن کی یرکگارد، فیلسوف دانمارکی توصیف شد. - منصور، . - 1388
هر چند مقیاس اضطراب مرگ در تحقیقات، استفاده گستردهای داشته است، در سطح تحلیل سؤالهای آن هنوز تحقیقات اندکی به عمل آمده است - کلاین، 1996 به نقل از رجبی و بحرانی، - 1380 ، تعداد محدودی از مطالعات تحلیل عوامل را برای تبیین ساختار درونی مقیاس اضطراب مرگ بکار گرفتهاند - ساجینیو و کلاین به نقل از رجبی و بحرانی، . - 1380 تحقیقات اولیه بر روی این پرسشنامه در سال 1984 توسط ناهاریک، تمپلز و بویر انجام گرفته است این پرسشنامه در تحقیقات اولیه 34 سؤال داشته است که بعد از اجرای مجدد تعداد سؤالهای آن به 25 کاهش پیدا کرده است. این پرسشنامه34 سؤالی در ایران نورم و اعتبار یابی نشده است.
تحقیقات نشان داده است که جوانان و زنان بیشتر از دیگر افراد جامعه اضطراب مرگ دارند - قربانعلی پور، برجعلی، سهرابی و فلسفی نژاد،. - 1388 از تحقیقات و پژوهشهای انجام شده میتوان نتیجه گرفت که مقیاسهای اضطراب مرگ با گویههای گوناگون،مطالعات کمی در سطح جهان عموماً و در سطح جامعه ایرانی خصوصاً انجام گرفته است در این تحقیق سعی شده است که این مقیاس که در خارج از ایران ساخته شده اما روایی و اعتبار و عوامل آن مشخص نشده است، مشخص شود و قابلیت تعمیم به جامعه اسلامی ایران را داشته باشد.
روش
مشخصات نمونه مورد مطالعه به شرح زیر است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده است آزمون بر روی 250 نفر - لازم به ذکر است که تعداد532 پرسشنامه توسط آزمودنیها تکمیل شده بودند که به علت حساسیت پژوهشگران در دقت نتایج، تعداد 282 پرسشنامه به علت ناقص پر کردن، مخدوش بودن، ظن تصادفی تکمیل کردن، عدم درج سن و تحصیلات حذف شدند - . درشهرهای تهران 106 - نفر - ، قزوین - 81 - و ارومیه - 63 - اجرا گردید. میانگین سن نمونه مورد مطالعه 23/86 سال با میانه 23بود. از نظر جنسیت 49/2 درصد 123 - نفر - مرد و 50/8 درصد 127 - نفر - زن به صورت تصادفی - در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه بر روی آنها اجرا شده است. برای بررسی اعتبار پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ و برای روایی آن از تحلیل عاملی استفاده شده است.
یافته ها
با توجه به تحلیل دادهها با استفاده از روش تحلیل مؤلفههای اصلی بعد از 6 بار چرخش 4 عامل به شرح و به ترتیب بیشترین بارعاملی استخراج شدند. سؤالهایی که ضریب همبستگی کمتر از 0/40 با نمره کل آزمون داشتند از فرم نهایی آزمون حذف شدند و تعداد 27 سؤال برای فرم نهایی آزمون باقی ماند. اعتبار به دست آمده با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0/854 به دست آمد اعتبار آزمون، نام عامل، تعداد سؤالهای هر عامل و اعتبار عاملهای تشکیل دهنده آزمون در جدول1 و همچنین مقدار بار عاملی و درصد واریانس تبیین شده توسط هر عامل در جدول 2 و نمودار صخره ای عاملهای آزمون در شکل 1 نشان داده شده است.
