بخشی از مقاله
چکیده تحقیق حاضر به بررسی اثربخشی نمونه های روستائی شهرستان گرمساردربرآوردن اهداف موردنظر ترویجی پرداخت. انتخاب نمونههای روستایی وتشویق وحمایت ازآنان سعی در ایجاد یک رقابت سالم بین تولیدکنندگان و نیز ایجاد انگیزش برای مشارکت در برنامههای ترویجی ودر نهایت افزایش تولید دارد.نمونههای روستایی بعنوان یک الگوی مناسب درامرتولیدودرمواجهه با مسائل مختلف فنی برای روستائیان هستند وهمچنین بعنوان یک آموزشگر در محیط آموزشی غیررسمی باعث نشر نوآوریهایی که دارای ارزش مطلوب اجتماعی هستند میشوند.
بکارگیری نمونهها در فرایند فعالیتهای ترویجی میتواند رهبریت محلی و مشارکتی روستائیان در فرایند تصمیمگیری محلی راتقویت نماید. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی،همبستگی می باشد.جامعه آماری مورد مطالعه شامل13000نفر ازبهره برداران کشاورزی شهرستان گرمسارهستندکه به نوعی بانمونه های روستائی درارتباط هستند.تعدادنمونه های موردبررسی ازجامعه بهره برداران براساس فرمول کوکران ومحاسبات لازم از30کشاورز منتخب دراستان تهران 210نفر محاسبه شد که202پرسشنامه قابل تحلیل بود.
اطلاعات موردنیاز ازجامعه آماری ازطریقپرسشنامه صورت گرفت وبرای تحلیل داده هانیزازنرم افزارSpss16 استفاده گردید.نتایج حاصل از ضریب همبستگی ازدیدکشاورزان در خصوص نمونه ها نشان می دهد متغیروابسته اثربخشی نمونه ها با متغیرهایی نتایج آزمون همبستگی بین متغیرمیزان تحصیلات وسن بهره برداران طرف تماس نمونه ها واثربخشی نمونه هادرانجام فعالیتهای ترویجی نشان می دهد که بین این دومتغیر رابطه معنی داری درسطح 5 درصد وجود ندارد. بین اثربخشی نمونه هادرانجام فعالیتهای ترویجی با متغیرهایی از قبیل میزان استفاده از مجلات و روزنامه ها، مراجعه بهره برداران به کتابخانه روستایی، نشریات ترویجی وکامپیوتررابطه معنی داری درسطح 5درصد وجود ندارد ولی بین میزان و رادیو-تلویزیون واثربخشی نمونه هادرانجام فعالیتهای ترویجی رابطه مثبت ومعنی داری درسطح 5درصد وجود دارد.
ارتباط بهره برداران با کارشناسان و مروجین جهادکشاورزی ،متغیرهای نگرش کشاورزان در خصوص داشتن اطلاعات فنی نمونه ها،نگرش کشاورزان درخصوص داشتن روحیه همکاری نمونه هابا سایربهره برداران، نگرش کشاورزان درخصوص حسن شهرت و مقبولیت اجتماعی نمونه ها، نگرش کشاورزان درخصوص سابقه کاردرزمینه کشاورزی ومنابع طبیعی توسط نمونه هانیز بااثربخشی نمونه ها ازدید کشاورزان درسطح 5 درصد معنی داراست. بین میزان بهره مندی کشاورزان ازفعالیتهای ترویجی نمونه ها ومیزان شرکت آنها درکلاسهای آموزشی وترویجی، نگرش کشاورزان درخصوص صداقت نمونه ها در رفتار و عدم مضایقه اطلاعات و دانش به دیگران و نگرش کشاورزان در خصوص توانایی برقراری ارتباط با دیگران توسط نمونه هادر سطح 1درصد بااثربخشی نمونه هاارتباط دارد.
مقدمه
در کشورهای مختلف جهان از نیروهای داوطلب مردمی ورهبران محلی در ترویج روستایی وکشاورزی با عنوانهایی چون کشاورزان رابط،افراد روشنگر،مددکاران ترویجی،کشاورزان نخبه یا نمونه و...با اهدافی چون الگو سازی این افراد برای سایرکشاورزان و تولیدکنندگان،استفاده ازآنان بمنظور اشاعه نوآوریهای سودمند ، بهره گیری از این افراد جهت برقراری ارتباط بین نهادهای دولتی متولی بخش کشاورزی و روستایی با سایر کشاورزان و تولیدکنندگان ، تسهیل گری در فرآیند توسعه روستایی و همچنین بمنظور اطلاع رسانی ترویجی استفاده می شود.
از دیدگاه جامعه شناسی نخستین نکته ای که دارای اهمیت می باشداین است که یک رهبرمفیدومؤثر محلی به فردی اطلاق می شودکه ازبطن اجتماعات محلی رشد نمایدبه زبان آنان سخن گوید و در نوعی ازساختارهای اجتماعی خود را محدود و درگیر سازد تا اینکه بتواند هویت خود را حفظ نماید.انتخاب یک رهبرمحلی ومؤثر ازطریق تحمیل نمی تواند اعمال شود ،بلکه رهبران محلی باید از میان اجتماعات محلی وبراساس قانونها و چارچوبهای خاصی که مربوط به آن اجتماعات می باشد تعیین گردند - حیدری، . - 1372 رهبری محلی در روستا می تواند به دو شکل مشخص گردد.
شکل اول رهبری اجتماعی و شکل دوم رهبری فنی .رهبران اجتماعی نمایندگان قدرتهای جمعی جامعه روستایی بوده که اغلب بطور غیررسمی جلوه گری می نمایند . این افراد از نقطه نظر مردم شهرت دارند شهرت آنان ممکن است بدلیل موقعیت خاص اجتماعی،تقدم سنی،وسعت اطلاعات اجتماعی ، شهرت فامیل و غیره باشد.رهبران فنی افراد پرورش یافته روستا هستند و شرط شناسایی آنان به این عنوان، کاردانی ، مهارت و توانایی آنان در زمینه های فنی و کشاورزی است .
به اعتقادعربزاده مقدم - - 1380آنچه در ترویج و توسعه روستایی اهمیت دارد،توجه به رهبران فنی و افزایش کمی و کیفی تواناییهای آنان و در نهایت ارتقاء آگاهیهای فنی آنان می باشد ، چرا که این قشر همواره عامل مؤثری درآموزش دیگر روستائیان محسوب می شوند. انتخاب نمونههای روستایی با معرفی تولیدکنندگان نمونه در زمینه های مختلف وتشویق وحمایت ازآنان سعی در ایجاد یک رقابت سالم بین تولیدکنندگان و نیز ایجاد انگیزش برای مشارکت در برنامههای ترویجی ودر نهایت افزایش تولید دارد.
نمونه های روستایی همواره بعنوان یک الگوی مناسب مورد تقلید روستائیان قرار میگیرند وروستائیان درمواجهه با مسائل مختلف فنی به آنان رجوع مینمایند،رهنمودهای آنان را بهتر میپذیرند و در نهایت بعنوان یک آموزشگر در محیط آموزشی غیررسمی باعث نشر نوآوریهایی که دارای ارزش مطلوب اجتماعی هستند میشوند. از سوی دیگر بکارگیری نمونه ها درفرایند فعالیتهای ترویجی میتواند از لحاظ رهبریت محلی و از لحاظ مشارکتی که در فرایند تصمیمگیری محلی دارند مورد توجه قرار گیرد.
نمونه ها در یک جامعه، نماد زندهای از طرز تفکر وجود و عمل هستند و میتوانند با تاثیر بر افراد جامعهای که در آن قرار دارند مورد توجه و تقلید قرار گرفته و به نحوی عمل نمایند که دیگران سعی در همانندسازی خود با آنان نمایند. در بدست آوردن این نقشها صرف نظر از اینکه شخص باید از نظر فنی و تکنیکی و نیز درک و پذیرش شیوههای نو و نوآوریها در سطح بالاتر از دیگران باشد بلکه مستلزم داشتن خصوصیاتی دیگر از جمله محبوبیت و مقبولیت اجتماعی، حسن شهرت لازم در بین مردم و نیز داشتن توانایی و آمادگی لازم برای فعالیت های جمعی و ارتباط با هم قطاران میباشد.
