بخشی از مقاله
بررسی تنظیم شرایط زمین جهت برنامه ریزی معماری و منظر شهر پایدار مطالعه موردی طراحی ( ورزشگاه شهید باهنر شهر گرمسار )
چکیده
چنانچه بخواهیم محیط زیست طبیعی را حفظ کرده و نیازهای زیست محیطی مردم را بر آورده سازیم برنامه ریزی محیطی باید اساس کلیه تصمیمات مربوط به توسعه زمین قرار گیرد طراحی پایدار با درک از محیط اطراف آغاز می شود؟ به این جهت زمین مورد نظر را انتخاب کرده که در این مقاله ورزشگاه شهید باهنر شهر گرمسار مورد مطالعه قرار گرفته و با بررسی نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی وجمع آوری اطلاعات پایه در مورد زمین و بررسی اصول برنامه ریزی پایدار زمین از نظر زیست محیطی راهکار هایی را بررسی و پیشنهاد میدهیم ؟ هدف از این مقاله تهیه مقدمه ای بر اصول برنامه ریزی زمین است که فرایند به وجود آمده برای زمینهای کوچک جوابگوی بسیار مناسبی است ؟ و با انتخاب زمین مناسب وشناخت محیط اطراف به طراحی مناسبی دست خواهیم یافت که با توجه به حفظ محیط زیست نیازهای افراد را برآورده خواهد کرد ؟ در انتها قابل ذکر است درک محیط باعث مشخص شدن مراحل طراحی از جمله جهت قرار گیری ساختمان نسبت به خورشید وطراحی همساز با اقلیم واستفاده از مصالح ساختمانی به شکل پایداری هماهنگ باطبیعت و در کل هماهنگ با محیط می شود ؟ در زیر راهکارها و مواد جدیدی معرفی شده است که در معماری پایدار موثر می باشد ؟
واژههای کلیدی: برنامه ریزی محیطی ، تنظیم شرایط زمین ، معماری پایدار ، ورزشگاه ، زیست محیطی.
-1 مقدمه
چنانجه بخواهیم محیط زیست طبیعی را حفظ کرده و نیازهای زیست محیطی مردم را بر آورده سازیم برنامه ریزی محیطی باید اساس کلیه تصمیمات مربوط به توسعه زمین قرار گیرد ؟ فرایند برنامه ریزی خاصی که برای پاسخگویی به این نیاز به وجود آمده برنامه ریزی زمین نامیده شده است ” آن؟آر؟بییر ( 9 : 1391 هدف از برنامه ریزی زمین برای طراحی ْ
• چگونگی تصمیم گیری در مورد بهترین و از نظر زیست محیطی پایدار ترین مکان برای هر نوع کاربری و هر گونه فعالیت روی زمین؟
• اطلاعات مورد نیاز در مورد مشخصات کاربری و محیط زیست طبیعی هر قطعه زمین و چگونگی ارزیابی آن به طوری که بتوان در مورد بهترین مکان برای هر کاربری و فعالیت مدیریت زمین تصمیم گیری کرد ؟
• پیش بینی این که چه کسانی از زمین مورد نظر استفاده خواهند کرد و برای حصول حداکثر رضایت از هر فعالیت به چه محیطی نیاز مندند؟
• چگونگی به کار گرفتن خصوصیات کالبدی و طبیعی همراه با تحلیل محیط برای هر فعالیت؟
• چگونه میتوان سیمای زمین را از طریق به کارگیری انواع مناسب منظر و روشهای مناسب مدیریت پایدار منظر بهبود بخشید ؟
”آن؟آر؟بییر ( 11 : 1391
هدف اصلی در طراحی پایدار، بالا بردن کیفیت زندگی و آسایش مردم می باشد، با توجه به این نکته باید اظهار داشت که کیفیت بالا وآسایش ، مفهومی است در زمانی بلند و محیطی وسیع تا بتوان آن را بستری پایدار در سطح جامعه بیان نمود؟ مهمترین نکته در آغاز یک طرح پایدار، درک از محیط در روند طراحی می باشد ؟ باید برای یک طراحی صحیح بتوانیم شناختی درست ازمحیط بنا داشته باشیم ؟ این شناخت باید از محل قرار گیری بنا و دسترسی ها در سایت ، جهت قرارگیری بنا نسبت به نور خورشید ، جهت حرکت باد و در نهایت آگاهی از امکانات و محدودیتهای موجود در محیط پیرامون باشد؟ ساختمان ، در هر مکانی که قرار بگیرید باید به گونه ای طراحی شود از کلیات طرح تا جزئیات آن به نحوی که در نهایت بتوان آن را جزئی از چرخه اکوسیستم طبیعی به شمار آورد ؟ در روند طراحی پایدار ، باید بتوان ارزیابی و تحلیلی از تأثیرات محیط پیرامون بر ساختمان داشت به گونه ای که بتوان نوع ساختار
بنا ، چگونگی استفاده از مصالح پایدار ، و تأثیرات منفی محیط را بر چرخه انرژی بنا بررسی نمود؟ پژوهش هایی که در زمینه معماری پایدار در عمل آمده است ، نظیر تحقیقات جدید گولانی( ( 1995نشان می دهدکه معماری
بومی شهرهای سنتی در هماهنگی و انطباق قابل ملاحظه ای با ویژگی های زیست محیطی سرزمین خود بوده اند
( Golan 1995: 37 )
پارامترهای بحرانی شامل سبکهای معماری ، روشهای ساخت و ساز ، جنبه های اقتصادی ، شرایط آب و هوایی و فن آوری های جدید مانند فناوری نانو در ساختمانهای زمین می باشد؟ این نتایج توسط دولت و سازمانهای مرتبط برای توسعه معماری زمین و ساخت زمین در هر کشور مورد استفاده قرار میگیرد . ( (Niroumand 2013:252
در این تحقیق بعد از بررسی طرح تفصیلی شهر گرمسار به انتخاب زمینی پرداخته که به منظور کاربری ورزشگاه تعریف شده باشد و با بررسی زمین به سوالاتی پاسخ خواهیم داد که با پاسخ به این سوالات به طراحی دست خواهیم یافت که هدف آن رسیدن به معماری پایدار می باشد ؟ برای پاسخ دادن به این سوالات باید به تهیه اطلاعات پایه در مورد زمین و بررسی بر روی اطلاعات بپردازیم ؟ محمد ملت پرست( ( 1388 ، تحقیقاتی را در زمینه معماری پایدار انجام داده اند و به این نتیجه رسیده اند که با توجه به اینکه
معماری سنتی ایران در مناطق کویری دارای پشتوانه ای قوی و پر بار از جنبه های گوناگون پایداری است ؛ بررسی این ویژگی ها می تواند در خدمت برنامه ریزی ، طراحی و مردمی نمودن محیط زندگی امروز قرار گیرد ؟ الهه سادات هاشمی فدکی ” ٌٌَُ“ راهکارهای طراحی در توسعه های جدید شهر ، مبنی بر معیارهای بوم شناختی و اقلیمی را ارائه داده است؟ آزاده شاهچراغی ” ٌٌَُ “ ، مطالعات خود را در زمینه جایگاه معماری منظر در بحث توسعه پایدار ارائه کرده است؟
حمید نیرومند و( 2013 ) Maslina Jamil مطالعاتی را بر روی ارزیابی تاثیر پارامترهای بحرانی در معماری زمین و ساختمان زمین به عنوان معماری بومی و پایدار در شش کشور مختلف مورد بررسی قرار داده اند.
-2 مواد و روش تحقیق
اگر بنا باشد که ادراک صحیحی از رابطه بین خصوصیات فیزیکی یک زمین و مردم ساکن در آن به وجود آید ، واجب است که اطلاعات در مورد خصوصیات موجودات زنده و غیر زنده محیط و مردم جمع آوری گردد )آن؟آر؟بییر( 359 : 1391 جمع آوری و تفسیر اطلاعات یک فرایند خطی نیست ، بلکه برای انجام هر پروژه محیطی فرایند بیشتر به دایره در حال گسترش از اطلاعات و دانش شباهت دارد ؟ ممکن است تکنیک های نقشه های ذهنی را نقطه شروع مناسبی برای روی هم گذاری و ارتباط اطلاعات بدانید ( ) Buzan 1996
اطلاعات مورد نیاز شامل زمین شناسی محلی ، ژئومرفولوژی ، آب وهوا ، توپوگرافی و خاک می باشد ؟ این اطلاعات از آن رو ضروری اند که محدودیتهایی برای اعمال ما ایجاد می کنند در صورتی که بخواهیم با محیط خود به نحوی پایدار برخورد کنیم امکانات برای توسعه بخشی از زمین به همان اندازه که به نیازهای مردم برای زندگی ،کار و بازی ارتباط می یابد به همان اندازه نیز توسط خصوصیات فیزیکی محیط محلی تعیین می شود ” آن؟آر؟بییر( 360 :1391
-1-2 موقعیت نسبی منطقه
گَرمسار یکی از پنج شهرستان استان سمنان است و در غرب ایـن اسـتان قـرار دارد. شهرسـتان گرمسـار از شـمال بـه شهرسـتان فیروزکوه و شهرستان دماوند ، از سوی شرق به شهرسـتان آرادان، از غـرب بـه شهرسـتان پاکدشـت و اسـتان قـم و از جنـوب بـه شهرستان آران و بیدگل محدود است . فاصله شهر گرمسار تا مرکز استان 110 کیلومتر و تا تهـران 95 کیلـومتر اسـت . مسـاحت شهرستان گرمسار 10686 کیلومتر مربع است . گرمسار بر روی مخروط افکنه حبلهرود یکی از رودخانههای دائمی ایـن شهرسـتان قرار داشته و از سه جهت توسط رشته کوههایی احاطه شده و فقط سمت جنوبی آن به علت وجود کویر باز است . که بـه کوههـای سیاهکوه ختم میشود . ارتفاع متوسط گرمسار از سطح دریا 825 متر است. طول دشت گرمسار از شرق به غـرب 48 کیلـومتر و از شمال به جنوب معادلکیلومتر27 است . شهرستان گرمسار دارای سه بخش مرکزی ، اِیوانِکِی و آرادان می باشد .
شکل شماره ( 1)
زمین مورد نظر ورزشگاه ، واقع در شهر گرمسار می باشد . ورزشگاه شهید باهنر در قسمت جنوب غربی به بلوار آزادگان و در قسمت جنوب و جنوب شرقی به بلوار ابریشم منتهی می شود . این منطقه در قسمت غربی شهر قرار دارد و اطراف آن را مراکز آموزشی در برگرفته است .
-2-2 روش تحقیق
به منظور انتخاب زمین مناسب جهت طراحی نیازمند تهیه جدول می باشیم که درآن فهرستی از اطلاعات موردنیاز زمین برای طراحی می باشد ؟ با کمک این جدول اطلاعات را جمع آوری و تجزیه و تحلیل کرده و راهکارها و توصیه های مورد نیاز طراحی را ارائه می دهیم ؟ بعد از تصمیم گیری به ساخت ورزشگاه برای تهیه جدول نیاز مند به انتخاب زمین مناسب می باشیم ؟ با بررسی طرح تفصیلی
گرمسار و زمینی با کاربری پیشنهادی ورزشگاه را انتخاب میکنیم و به جمع آوری نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی می پردازیم ؟ با توجه به نقشه توپوگرافی به اطلاعاتی از قبیل مسیل ها ، آبراهه ها ، رودخانه ها ،پوشش گیاهی ، خطوط میزان ، شبکه های ارتباطی و ؟؟؟دست خواهیم یافت؟ از نقشه زمین شناسی جهت رسیدن به نوع جنس خاک منطقه استفاده می کنیم ؟ با اندازه گیری فاصله مسیل هاو آبراهه ها ، گسل ها ،شبکه های ارتباطی موجود از زمین مورد نظر موظف به رعایت حریم های استاندارد در طراحی هستیم تا به طرحی مطلوب برسیم ؟
-3 تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق
-1-3 موقعیت ریاضی زمین :
گرمسار از لحاظ موقعیت جغرافیایی بین مدار 34 درجه و 28 دقیقه و 30 دقیقه عرض شمالی و بین 51 درجه و 52 دقیقه تا 52 درجه و 55 دقیقه طول از شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد .
با توجه به شکل شماره ( 2 ) موقعیت ریاضی زمین را با محاسبات طول و عرض جغرافیایی زمین میابیم برای این منظور ابتدا A,B,C,D زمین را بین خطوطی که زمین را محاط میکند قرار میدهیم و طبق روش انترپولاسیون طول و عرض جغرافیا نقاط را بدست میاوریم ؟ نتایج به دست آمده در جدول شماره( 1 ) جمع آوری شده است
