بخشی از مقاله
چکیده:
مدیریت دانش، علم ماندن و پیشرفت کردن در عصر جدید است. مقاله حاضر با عنوان طراحی مدلی جهت استقرار مدیریت دانش ، ضمن بررسی اهمیت استقرار مدیریت دانش در سازمان ها، ابتدا به امکان سنجی زیرساخت های لازم جهت استقرار مدیریت دانش پرداخته و پس از بررسی تطبیقی هفت نمونه از مدلهای موجود مدیریت دانش، مدل پیشنهادی شامل شناسایی و جمع آوری دانش، سازماندهی دانش، خلق دانش، تسهیم و تبادل دانش، بکارگیری و توسعه دانش، ذخیره دانش، بروزنمایی و ارزیابی دانش را ارائه و نهایتاً در هفت گام شروع، شناخت، اندازه گیری، فرهنگ سازی و آموزش، پیاده سازی، استخراج، بازنگری و تعامل کابران با سیستم به ارائه متدلوژی می پردازد.
مقدمه
حرکت به سوی جامعه های مبتنی بر دانش مقوله ای است که امروزه در همه جا مورد بحث واقع می شود . ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات و نفوذ آن به تمامی ابعاد زندگی بشر، پارادایم های جدیدی را پیش روی همگان قرار داده و زندگی بشر را متحول ساخته است . سازمانها نیز از این امر مستثنی نبوده و در همین راستا دچار تغییرات و تحولات زیادی شده اند. سازمانها در عصر تحولات روز افزون و شتابان، به منظور کسب مزیت رقابتی و جهت ادامه بقا و حیات و مقابله با شرایط متغیر محیطی ، به استفاده از ابزارهای مدیریتی نوین ، تکنیک ها و اصول نو رو آورده اند. مدیریت دانش بعنوان یکی از آخرین مباحث سازمانی مطرح شده و در همین راستا به کمک سازمان آمده است.
- نوروزیان، - 1385 رویکرد دولت در برنامه پنجم توسعه و برنامه چشم انداز بیست ساله، اولویت دادن به دانایی محوری و حرکت به سمت اقتصاد دانش محور است تا ایران 1404 به کشور نخست منطقه آسیا از تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تبدیل شود. تحقق این آرمان تحولی،مشروط به ان است که الزامات دیده شود و برنامه های راهبردی ، متناسب با محوریت دانایی تدوین و اجرا گردد، زیرا برنامه های تغییر یا تحول بدون زیرساخت های لازم امکان تحقق نمی یابند. این موضوع در بند 16 سیاست های کلی نظام اداری کشور ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری با عنوان "دانش بنیان کردن نظام اداری از طریق به کارگیری اصول مدیریت دانش و یکپارچه سازی اطلاعات ، با ابتناء بر ارزش های اسلامی "مصوبه فروردن 1389 مطرح شده است.
شهرداری به عنوان سازمانی محلی برای رفع نیازهای عمرانی ،خدماتی ، فرهنگی و اجتماعی شهروندان در محدوده ی فعالیت خود انجام وظیفه می کند، افزایش کیفیت زندگی شهروندان از طریق برطرف کردن مناسب این نیازها یکی از اهداف اصلی شهرداری می باشد، این امر با بالا بردن سرعت خدمات و از آن مهم تر کیفیت خدمات در سازمان خدمت محوری مانند شهرداری محقق خواهد شد. با بکارگیری سیستم مدیریت دانش، از طریق جریان یافتن اصولی دانش و توزیع مناسب آن در سازمان، هم بر سرعت و هم بر کیفیت خدمات سازمان افزوده خواهد شد و در نتیجه مهم ترین هدف شهرداری یعنی پاسخگویی مناسب به نیازهای متنوع شهروندان محقق خواهد شد. - حسینی، - 1389
مفهوم دانش:
پیچیدگی مفهوم دانش باعث شده است که دید گاه های مختلفی در خصوص آن شکل بگیرد دانش ترکیبی از داده و اطلاعات است که به آن دید گاه های تخصصی ، مهارت ها و تجربیات افزوده می شود تا دارایی های ارزشمندی برای کمک به اتخاذ تصمیمات صحیح بدست آید. - شریف زاده ،13، - 1387 نوناکو دانش را اعتقاد و باوری که منجر به افزایش توان بالقوه پدیده ها برای اقدامات و تصمیمات اثر بخش می شود تعریف کرده است. - ابطحی و صلواتی،8، - 1385 رامپرسر دانش را تابعی از اطلاعات ،فرهنگ و مهارت بیان می کند.
در تعریف او روابط بین دانش را از یک طرف با اطلاعات ، فرهنگ و مهارت ها در طرف دیگر نشان می دهد. دانش=تابع - اطلاعات،فرهنگ،مهارت ها - دانپورت و پروساک دانش را اینگونه تعریف کرده اند: "ترکیبی منعطف و قابل تبدیل از تجارب ، ارزشها، اطلاعات معنی دار و بینش های متخصصان که چارچوبی را برای ارزیابی و انسجام اطلاعات و تجارب جدید ارائه می دهد." - دانپورت ، پروسان، 5، - 1995
مفهوم مدیریت دانش:
ابتدایی ترین تعریف برای مدیریت دانش عبارت است از :یافتن راهی جهت خلق،شناسایی آشکار،اشتراک و توزیع دانش سازمانی به افراد نیازمند آن. - شفیعا، - 1386 مدیریت دانش به فرایند تسخیر تخصص های جمعی و به کارگیری هوشمندی در سازمان و استفاده از آن برای پرورش نوآوری از طریق یادگیری سازمان مستمر اشاره دارد. - افراز، - 1384 مدیریت دانش مجموعه ای از فرایند ها است که ناظر بر خلق ،اشاعه و بهره گیری از دانش است این تعریف مستلزم خلق ساختارهای سازمانی حمایتی ،تسهیل روابط اعضا ، استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات در شبکه و توزیع دانش است.
دلایل ضرورت استقرار مدیریت دانش در سازمانهای دولتی: سازمان های دولتی بنا بر دلایل ذیل باید به سمت مدیریت دانش حرکت کنند: -تبدیل شدن دانش به مهم ترین منبع اثر بخشی فعالیت ها و اقدامات سازمان: با توجه به اینکه یکی از مهم ترین وظایف بخش دولت ، تصمیم گیری و خط مشی گذاری است. اهمیت دانش در این خصوص سیر صعودی خواهد داشت - کنگ ،پاندیا،30،.1 - 2003به نظر می رسد که گرایش های نوین خط مشی گذاری در جهت کسب دانش ، موید این مطلب باشد.
امروزه در شیوه های نوین خط مشی گذاری، استفاده صرف از شیوه های اثبات گرایی در کسب دانش ، انتقاد شده است و گرایش هایی به سمت رویکرد های =دیدار شناختی و تئوری هی بی نظمی مشاهده می شود و لذا با توجه به ماهیت دانش و مخصوصا دانش نهفته که ذهنی بوده و حاوی ارزش ها و تجارب و باور ها نیز می باشد، اهمیت دانش در گرایش های نوین خط مش گذاری حائز توجه خواهد بود.
- الوانی و شریف زاده، - 1370 -اعمال حاکمیت به جای تصدی گری: یکی از انتقاداتی که مخصوصا در سال های اخیر متوجه دولت ها شده است در خصوص اندازه دولت ها بوده است. منتقدان می گویند که بزرگی بیش از حد دولت و گسترش بی رویه بوروکراسی اداری مانع کارایی و پاسخ گویی سریع در بخش دولتی شده است ، به گونه ای که کوچک سازی در دولت و حرکت از تصدی گری به سوی اعمال حاکمیت در دستور کار دولت ها قرار گرفته است. اعمال حاکمیت می طلبد که دولت ها به حرکت های مبتنی بر دانش توجه کنند. -جهانی شدن: به نظر می رسد که جهانی شدن به چالشی مهم برای سازمان های دولتی تبدیل شده و یا بزودی خواهد شد. با گسترش جهانی شدن، رقابت بین سازمان هایی که خدمات مشابهی ارائه می کنند گسترش یافته ، و نیاز به کسب دانش و مهارت در کسب و بکارگیری آن اهمیت خواهد یافت.
