بخشی از مقاله
چکیده
در یک زنجیره تامین چندسطحی یک کالا توسط تولیدکننده با صرف هزینه اولیه تولید ساخته شده و براي رسیدن به مصرفکنندهي نهایی از سطوح مختلف زنجیره عبور میکند. هر عضو زنجیره در تعامل دوطرفه با بالادست و پاییندست زنجیره است و هدف از این همکاري رسیدن به سود حداکثر در بلندمدت است. از سوي دیگر نوع تابع تقاضا در کارآیی سطوح زنجیره تامین موثر است . در این مقاله با در نظر گرفتن یک تابع تقاضاي حساس به قیمت نمایی، ابتدا به بررسی روابط و چگونگی دستیابی به مقدار سود بهینه براي هر عضو زنجیره پرداخته میشود. این مسیر ابتدا براي یک زنجیره تامین دوسطحی، سهسطحی و چهارسطحی توسعه داده میشود و تصمیمهاي سفارشدهی و قیمتگذاري اعضا به دست میآید. در نهایت با در نظر گرفتن شکل کامل زنجیره -n سطحی - n-echelon - کارآیی زنجیره تامین در حالت کلی اثبات میگردد و نشان داده میشود که با افزایش اعضاي زنجیره در تقاضاي نمایی و قرارداد قیمت عمدهفروشی - Whole-sale price contract - میزان کارآیی زنجیره پایینتر میآید.
کلمات کلیدي: زنجیره تامین -nسطحی، تقاضاي نمایی، قرارداد قیمت عمدهفروشی، کارآیی زنجیره تامین، قیمتگذاري.
.1 مقدمه و مرور ادبیات
در یک مدل موجودي با قیمتگذاري ساده ممکن است یک تغییر بسیار کوچک در منحنی تقاضا به تغییرات بسیار بزرگ در جوابهاي بهینه منجر شود در حالی که در حالت کلی با افزایش قیمت، تقاضا کاهش خواهد یافت. بنابراین تحلیل زنجیره تامین میتواند در شرایط متنوعی از تقاضاي حساس به قیمت مثل تابع تقاضاي خطی، نمایی، همکشش یا خطی معکوس انجام شود .[1] در این مقاله تمرکز ما بر تابع تقاضاي نمایی حساس به قیمت است که به صورت زیر تعریف میگردد: که در آن ثابتهاي تعریف میگردند و قیمت فروش محصول به مشتري نهایی است. اما نکته اصلی نحوه تاثیر این تقاضا بر کارآییزنجیره =تامین در سطوح مختلف است.
از سوي دیگر تعامل اعضاي زنجیره باید مبناي محاسبات بهینهسازي در طول یک زنجیره تامین چندسطحی قرار گیرد. به این منظور انواع تبادلات قراردادي قابل فرض است که قرارداد قیمت عمدهفروشی یکی از پایهاي ترین انواع قراردادها براي تحلیل تاثیر تعداد اعضاي زنجیره بر کارآیی زنجیره است .[2] پن و همکاران [3] کانال زنجیره تامین را با دو تولیدکننده و یک خردهفروش در نظر گرفتند و نشان دادند که هر تولیدکننده میتواند یک قرارداد قیمت عمده-فروشی یا یک قرارداد اشتراك درآمد را انتخاب کند و نتایج حاصل براي تولیدکننده را استخراج کردند. آنها همچنین تاثیر تقاضا را براي این زنجیره دوسطحی با یک تولیدکننده و دو خردهفروش بررسی کردند.
ري و همکاران [4] قیمتگذاري نامتقارن عمدهفروشی را در زنجیره تامین دوسطحی تحلیل کردهاند. آنها نشان میدهند که قیمتهاي عمدهفروشی ممکن است در تغییرات کوچک هزینه به صورت نامتقارن تنظیم شوند ولی براي در نظر گرفتن تغییرات بزرگ، زمانی که خردهفروشان با هزینه تعدیل قیمت روبرو هستند، به صورت متقارن تنظیم گردند.. سیرف و همکاران [5] یک زنجیره تامین سه-سطحی را بررسی کردند و تاثیر هماهنگی زیر-زنجیره را با قرارداد قیمت عمدهفروشی یا تنها-قیمت - Price-only contract - را نشان دادند. چن و لی[6] قرارداد قیمت عمدهفروشی در یک زنجیره تامین سهمرحلهاي را تحلیل کردند. مدل آنها این اجازه را به خردهفروش و توزیعکننده میدهد که سود خود را به حداکثر برسانند.
آنها نشان دادند وقتی که دیگر اعضاي زنجیره تامین قدرت چانهزنی دارند، مقدار فروش بهینهي مشترك به سختی به دست میآید. آیدا [7] نیز کاهش هزینههاي مشارکتی را در یک زنجیره تامین نامتمرکز با یک تولیدکننده و چند تامینکننده مطالعه کرد. در مطالعهي او نشان داده شده است که هر دو تولیدکننده و تامینکننده در جهت کاهش هزینههاي واحد تولید در تلاش هستند و سرمایهگذاري میکنند.بنابراین اکثر پژوهشها بر تحلیل رفتار زنجیره در حالت دو یا سهسطحی دارند و تحلیل اثر افزایش سطوح زنجیره در حالت -n سطحی براي تقاضاهاي مختلف نیاز به پژوهش بیشتر دارد. در این مقاله تلاش شده است تا با در نظر گرفتن شکل پایهاي ارتباط اعضاي زنجیره از طریق قرارداد قیمت عمدهفروشی، تغییر کارآیی زنجیره تامین در اثر افزایش سطوح زنجیره تامین در حالت تقاضاي نمایی بررسی گردد.
.2 مدل پایه زنجیره تامین دوسطحی با تقاضاي نمایی
اجزاي مدل و نشانههاي مرتبط با آن در جدول 1 آمده است.زنجیره تامین دوسطحی در دو حالت یکپارچه - Integrated - و منفرد - Isolated - تحلیل شده است که به صورت زیر ارایه میگردد.
2،.1 زنجیره تامین دوسطحی به صورت یکپارچه
در این زنجیره تامین دو سطح وجود دارد که در سطح دوم تولیدکننده به تنهایی عملیات عمدهفروشی و خردهفروشی را انجام میدهد. ابتدا تولیدکننده با صرف هزینه کالاي خود را ساخته و با اضافه کردن سود خود برروي آن، کالا را با قیمت به مصرفکننده عرضه میکند.
2،.2 زنجیره تامین دو سطحی به صورت منفرد
در این حالت، تولیدکننده خردهفروشی را انجام نداده است و خردهفروش خود به عنوان یک کانال توزیع وارد زنجیرهتامین میشود.در این زنجیره تامین ابتدا خرده فروش با پیشبینی تقاضاي کالا سفارش خود را به تولیدکننده ارایه میکند و تولیدکننده با هزینه کالا را میسازد و با قیمت به خردهفروش عرضه میکند و در نهایت با در نظر گرفتن سود خردهفروش بر روي کالاي دریافتی از تولیدکننده کالا با قیمت به مصرفکننده میرسد.مقدار بهینه نیز مانند قبل به دست میآید. در واقع باید از مقدار سود∗ تولیدکننده نسبت به مشتق گرفته شود و در تابع سود تولیدکننده باید از سفارش اقتصادي یکسطحی استفاده کرد با این تفاوت که به جاي دریکسطحی مقدار قرار داده شود. بنابراین - 5 - در نتیجه مقدار سفارشدهی بهینه و قیمتگذاري بهینه در این حالت برابرست با:
که این دو جواب با در نظر گرفتن جواب معادله - 5 - در مقدار حاصل از معادله - 3 - و - 2 - به دست میآیند. بنابراین سود اقتصادي خردهفروش - ∗ - در زنجیره تامین دوسطحی منفرد میتوان از سود زنجیره در زنجیره تامین یکپارچه - رابطه - 4 استفاده کرد. به بیان سادهتر داریم که نتیجه میدهد
