بخشی از مقاله
چکیده
با آغاز فرایند جهانی شدن، قواعد و الزامات حضور بنگاهها در بازارها نیز دست خوش دگرگونی گردیده است. در این نگاه، به صادرات و واردات نه فقط به عنوان یک حلقه در انتهای زنجیره فروش کالا یا خدمت بلکه به مثابه یک فرایند نگریسته میشود که در این میان حضور بازیگران حرفهای با نگاه راهبردی و آشنا به فنون نوین کسب و کار بین المللی مبتنی بر دانش افزایی، نوآوری، خلق مزیتها، آشنایی با زبان روز بازار و دارای درک عمیق از نیازهای در حال تغییر بازار و ذائقه مشتریان یک الزام و نه یک انتخاب به شمار میآید. اطلاعات و آمار تجارت جهانی ابریشم در چند سال اخیر نشان از کاهش سهم ایران به نسبت بقیه کشورهای رقیب در این بازار مهم دارد.
دلایل زیادی برای این امر متصور است و بدون شک یکی از مهمترین این دلایل نبودن ساختار مناسب و هماهنگ با اصول و الگوهای جدید تجارت در بازار جهانی است. بازار سنتی فرش دستباف ایران، علیرغم پرچمدار بودن در کیفیت، طرح، نقش، رنگ و نظایر آن، متأسفانه هنوز با اصول و شیوههای جدید تجارت آشنا نیست و ابزار فناوری اطلاعات، به مثابه ابزار کمک کننده و تکمیلی، برای تجار ابریشم ایران امری بیگانه است. دغدغه این عدم آشنایی باعث شد که به انتشار این مقاله همت بگماریم.
مقدمه
صنعت ابریشمی تاریخچهای کهن در کشور ایران دارد که نام صنعت ابریشم همیشه همراه با نوغ انداری بوده و بخش مواد اولیه صنعت ابریشم میباشد و این دو بخش همواره لازم و ملزوم یکدیگر میباشند. بطوری که دوره حکومت صفویه، این کشور یکی از صادرکنندگان عمده این محصول بود. صنعت ابریشم بیشتر یک صنعت روستایی است که در خدمت کشاورزی و احتیاجات روستایی است، درآمد روستاییان را بالا می برد، حجم تولید را گسترش میدهد، اوقات فراغت و بیکاری را پر کرده و به تولید ناخالص ملی نیز میافزاید و مانع مهاجرت نیروی فعال
روستا به حاشیه شهرها شود .
میزان پیله تر تولید ایران بین 4 تا 5 هزار تن میباشد که توسط 60 هزار نوغاندار تولید میشود. در حال حاضر تخمین زده میشود مصرف نخ ابریشم در ایران 1500 تن میباشد. که عمدتاً در فرش استفاده میشود و تخمین زده میشود 2 میلیون نفر دست اندرکار فرش میباشند و این صنعت ممر درآمد حدوداً 10 میلیون نفر به شمار میآید. ظرفیت تولیدی نخ ابریشم توسط چهار کارخانه موجود داخلی حدود 200 تن در سال میباشد که از حدود 1400تن پیله ور - بعنوان مواد اولیه - بدست میآید
صنعت ابریشم به عنوان یک صنعت ایدهآل صنعتی است که در زمینه صادرات تمام فاکتور های مثبت را دارا میباشد که عبارتند از: ارزش افزوده مناسب، مزیت نسبی معقول، برخورداری از مواد اولیه، داشتن بازار مطمئن صادراتی متکی بر توانایی رقابت جهانی، داشتن بهترین فاکتور بهره وری در رابطه با اتوماسیون و نیروی انسانی ماهر.
در حال حاضر واحد مطالعات و بررسی نوغانداری شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران بر اساس مصوبه شورای عالی ادارای به مرکز تحقیقات ابریشم کشور منتقل و بانک ژن، ژنتیک و اصلاح نژادکرم ابریشم تولید تخم نوغان و بخش تحقیقات توتستان میباشد .
به موازات رشد روز افزون جمعیت جهانی و به تبع آن افزایش مصرف ابریشم در مصارف مختلف و تصمیمات بعضی از کشورها در افزایش تولید ما نیز نباید از این قافله عقب بمانیم. از بابت مصرف داخلی با توجه به اینکه ایران به دلیل تولید فرش ابریشمی یکی از بزرگترین مصرف کنندگان نخ ابریشمی میباشد از بابت صادرات با توجه به ارتقاء تکنولوژی و مرغوبیت کالای تولید شده و همچنین قیمت تمام شده پایین نسبت به سیستم های تولید قبلی و مزیت های انرژی، نیروی انسانی و تکنولوژی قابل رقابت با تولیدات سایر کشورهای تولید کننده است این محصول جایگاه و برتری خود را در بازار های جهانی خواهد داشت
کشور ایران به واسطه قرار داشتن در بخش وسیعی از این راه دارای اهمیت وِیژهای در تبادلات تجاری ابریشم بوده و کوشش حکومتها وقت برای تسلط بر این شاهراه مهم در موجب تامین اهداف اقتصادی این حکومتها شده است. در این میان ماهیت ابریشم دارای ساختاری از الیاف پروتئینی طبیعی تشکیل شده است این الیاف بسیار ظریف، لطیف و طویل هستند. این الیاف دارای درخشندگی طبیعی بسیار زیادی است
استحکام نخ ابریشم بین 3,6-4,4 گرم نیرو بر دنیر بوده و قابلیت ارتجاعی آن بسیار زیاد است. الیاف ابریشمی به خوبی رطوبت را جذب میکنند. ابریشم به عنوان یک کالای لوکس کاربردهای گستردهای داشته و از ارزش افزوده فوق العادهای برخوردار میباشد. با این وجود در سال 1384 حدود 45 هزار خانوار نوغاندار در ایران به تولید ابریشم اشتغال داشتند که این رقم در سال 1388 به 15هزار خانوار کاهش یافته است. به تبع آن مقدار ابریشم خام تولیدی کشور نیز در این بازه زمانی از 392 تن به 112 تن کاهش داشته است
پیله ابریشم تولید نوغانداران ایران در 1200 کارگاه سنتی ابریشم کشی تربت حیدریه و چهار کارخانه صنعتی استان های گیلان و خراسان رضوی به نخ ابریشم تبدیل میشود. در سال 1395 بالغ بر 18هزار خانوار نوغاندار کشور، حدود 8 هزار خانوار در گیلان هستند. که 920 تن پیله تر توسط نوغانداران تولید گردید، مساحت توتستانهای کشور بالغ بر 14 هزار هکتار است که حدود شش هزار هکتار آن در گیلان قرار دارد و این استان، 60 درصد پیله تر ابریشم ایران و خراسان رضوی 60 درصد نخ ابریشم را تولید میکنند.
قیمت یک کیلو پیله تر در سال14،1392 هزار تومان به 18 هزارتومان در سال 1395 رسیده است . - 11 - این افزایش قیمت و تولید حاکی از استقبال کشاورزان به تولید ابریشم میباشد. با مطالعه و توسعه این صنعت برای تهیه نخ ابریشمی و رنگرزی ابریشم پرداخته و موجب توسعه هر چه بیشتر این صنعت شدهاند. از موارد استفاده ابریشم میتوان به تهیه نخ ابریشم جهت صنایع نساجی - تهیه البسه ابریشمی - ، فرش های ابریشمی، تهیه عایق های الکترونیکی و حرارتی خوب در صنایع مختلف، ساخت رگهای خونی مصنوعی، نخ جراحی، استفاده در صنایع لاستیک سازی، صابون سازی، تولید لوازم ورزشی، صنایع نظامی و دارویی - با استفاده از هیدرولیز پروتئینی ابریشم و بهره گیری از روشهای بیوتکنولوژی - و غیره اشاره کرد . برآورد میزان تولید ابریشم و کم و کیف این محصول، به عنوان نخستین عامل تاثیرگذار بر اقتصاد ایران، از اهمیت زیادی برخوردار است.
