بخشی از مقاله
چکیده
رهبران آمریکا پس از ورود به دوران جنگ سرد در سال 1991 را با حملات گسترده به عراق در چارچوب عملیات آزادسازی کویت آغاز کردند. این عملیات آن گونه که در سالهای بعد مشخص شد، مقدمه دخالتهای وسیعتر آمریکا در منطقه خاورمیانه بود که مهمترین و سختترین چالشها را برای موقعیت آمریکا در نظام بینالمللی ایجاد کرد. جریان باز خیزی اسلامی که با انقلاب اسلامی ایران آغاز شد رشد بیشتری یافت.
همچنین تداوم مقاومت در سرزمینهای اشغالی فلسطین ونهایتاً رشد گرایشهای افراطی در منطقه خاورمیانه در مقطعی با طرح خاورمیانه بزرگ توسط آمریکا پاسخ گفته شد، اما این طرح نیز تأثیر چندانی بر حل یا کاهش چالشهای آمریکا در منطقه نداشت، به طوری که امروزه آمریکا به رهبری باراک اوباما سیاستهای جدیدی برای رفع این چالشها اتخاذ کرده است، بر همین مبنا هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تحول در مفهوم جنگ بر وقوع مناقشات بین المللی در جهان باتأکید بر منطقه خاورمیانه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که کشورهای غربی به خصوص آمریکا ضمن تغییر شیوه ها و ابزارهایاِعمال قدرت در عرصه های جنگ نوین، خواستار سلطه بر منطقه خاورمیانه از طریق جنگ نرم می باشد.
-1 مقدمه
واژه خاورمیانه نخستین بار در 1281 شمسی1902 / میلادی توسط یک آمریکایی به نام »آلفرد تایر ماهان« برای توصیف منطقه بین خاور دور و نزدیک به کار رفت. وی این پیشنهاد را طی مقالهای پیرامون دشواریهای خلیج فارس برای انگلیس در »نشریه نشنال ریویو« مطرح کرد. اندکی بعد، این واژه از سوی روزنامه تایمز لندن و سپس در مکاتبات رسمی دولت انگلیس، آنگاه توسط دولتهای انگلیس و آمریکا در جنگ جهانی اول و دوم، مورد استفاده قرار گرفت. واژه خاورمیانه به طور قطع از سال1900 میلادی عنوان شده است ولی این امکان نیز وجود داردکه از اواسط قرن نوزدهم در اداره امور مربوط به هندوستان در وزارت خارجه بریتانیا نیز از این اصطلاح استفاده شده باشد.
اصطلاح خاورمیانه به علت اینکه از قاره اروپا به آن نگریسته می شد، نه خاور نزدیک به حساب می آمد و نه خاور دور . - Bernard: 1965:9 - گر چه امروزه منظور از خاورمیانه منطقه ای وسیعتر از آنچه که ماهان در نظر داشت می باشد ولی اهمیت و تأثیرات ژئواستراتژیکی این اصطلاح همچنان باقی است. امریکا و سران غربی از سال ها پیش با خیال پردازی درباره طرح خاورمیانه بزرگ و ایجاد آرایش سیاسی در منطقه، تضعیف انقلاب اسلامی و جریانهای مقاومت را دنبال می کردند تا از این طریق سیطره عنکبوتی رژیم صهیونیستی را گسترش داده و ضریب امنیتی آن را بالا ببرند البته با توجه به خیزش و موج بیداری مردم منطقه امریکایی ها آن چنان بازی را باخته اند که اگر تا چندی پیش طرح خاورمیانه جدید با مختصات خاورمیانه-صهیونیستی را دنبال می کردند امروز رسانه ها و تحلیلگران امریکایی بر شکل گیری خاورمیانه جدید با مختصات اسلامی و نه امریکایی اعتراف دارند.
همچنین رهبران آمریکا ورود به دوران پس از جنگ سرد در سال1991 را با حملات گسترده به عراق در چارچوب عملیات آزادسازی کویت آغاز کردند. این عملیات آن گونه که در سال های بعد مشخص شد، مقدمه دخالتهای وسیعتر آمریکا در منطقهای بود که مهمترین و سختترین چالشها را برای موقعیت آمریکا در نظام بینالمللی ایجاد کرد. جریان باز خیزی اسلامی که با انقلاب اسلامی ایران آغاز شد رشد بیشتری یافت
همچنین تداوم مقاومت در سرزمینهای اشغالی فلسطین ونهایتاً رشد گرایشهای افراطی در منطقه خاورمیانه در مقطعی با طرح خاورمیانه بزرگ توسط آمریکا پاسخ گفته شد، اما این طرح نیز تأثیر چندانی بر حل یا کاهش چالشهای آمریکا در منطقه نداشت، به طوری که امروزه آمریکا به رهبری باراک اوباما سیاستهای جدیدی برای رفع این چالشها اتخاذ کرده است
پس باتوجه به اهمیت منطقه خاورمیانه در جهان هدف پژوهش حاضر بررسی تحول در مفهوم جنگ بر وقوع مناقشات بین المللی در جهان با تأکید بر منطقه خاورمیانه با جنگ سرد می باشد.
-2 اهداف پژوهش
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تحول در مفهوم جنگ بر وقوع مناقشات بین المللی در جهان با تأکید بر منطقه خاورمیانه و عامل تاثیر گذار تعیین کننده استراتژی امنیت ملی ایالات متحده درخاورمیانه می باشد، از اهدف فرعی آن نیز:
-1 آیا ترویج حکومت جمهوری و دمکرات در بین ملت های منطقه می تواند یک عامل برای سرپوش گذاشتن ایالات متحده در پیش روی های خود در منطقه خاورمیانه باشد؟
-2 آیا وجود فضای بیشتر و نزدیک برای فروش محصولات نفتی می تواند عامل دیگر حضور امریکا در منطقه خاورمیانه باشد؟
-3 آیا وجود آمریکا و استراتژی جنگ سرد، در خاورمیانه بزرگ تاثیر گذار بوده است؟
-3 تعریف جنگ نرم
جنگ نرم در برابر جنگ سخت در حقیقت شامل هرگونه اقدام روانی و تبلیغات رسانهای که جامعه،گروه و یا گروه های هدف را نشانه میگیرد و بدون جنگ و درگیری نظامی و گشوده شدن آتش، رقیب را به انفعال یا شکست وا میدارد. جنگ رایانهای، اینترنتی، براندازی نرم، راهاندازی شبکههای رادیویی و تلویزیونی و شبکهسازی از مصادیق جنگ نرم هستند - به نقل از سایت تبیان - . با توجه به اهمیت جنگ نرم رهبر فرزانه انقلاب مفهومی به نام جنگ نرم را مورد توجه قرار دادند و از ضرورت نقش آفرینی دانشجویان به عنوان افسران و اساتید به عنوان فرماندهان مقابله با جنگ نرم تاکید زیادی دارند.
جنگ نرم آمریکا؛ استراتژی مقابله با جمهوری اسلامی ایران
پدیده جنگ نرم که هم اکنون به عنوان پروژهای عظیم علیه جمهوری اسلامی ایران از سوی آمریکا در حال تدوین است در شاخص هایی ماننده ایجاد نابسامانی اقتصادی، شکل دادن به نارضایتی در جامعه، تأسیس سازمانهای غیردولتی در حجم گسترده، جنگ رسانهای، عملیات روانی برای ناکارآمد جلوه دادن دستگاه اداری و اجرایی دولت، تضعیف حاکمیت ایران از طریق روشهای مدنی و ایجاد ناتوی فرهنگی متبلور می شود.
در برایند جنگ نرم، عوامل براندازی یا از زمینه های موجود در جامعه برای پیشبرد اهداف خود بهره میبرند یا به طور مجازی سعی در ایجاد نارضایتی در نزد افکارعمومی و سپس بهرهبرداری از آن دارند. استفاده از مشکلات اقتصادی، تنوع کثرت قومی ایران، ایجاد و دامن زدن به نافرمانی مدنی در تشکلهای دانشجویی و نهادهای غیردولتی و صنفی، تلاش در نزدیکی به مردم تحت پوشش حمایت از حقوق بشر و دمکراسی در ایران، ایجاد شبکههای متعدد رادیو تلویزیونی فارسی زبان حمایت از اپوزیسیون - سفر فعالان جوان خارجی از کشورهای متحد با امریکا به ایران تحت عناوین جهانگرد که در صورت نیاز، به جنبشهای مدنی و نافرمانی ها بپیوندند - ، تسهیل فعالیت ان.جیاُ. امریکایی در ایران، دعوت فعالان جوان ایرانی به خارج برای شرکت در سمینارهای کوچک - این افراد باید از سوی مقامات امریکایی انتخاب شوند نه نهادهای ایرانی - ، استفاده از سفارتخانههای کشورهای دیگر و به طور کلی تضعیف ستونهای حمایتی حکومت ایران از جمله راهکارهای اجرای این استراتژی از سوی آمریکا بر علیه ایران به شمار میآیند.
-4 معرفی و اهمیت خاورمیانه
از جمله مناطق حیاتی و مؤثر در معادلات ژئوپولیتیک جهانی، منطقه خاورمیانه است. خاورمیانه را مرکز دنیای قدیم می دانند، مرکزی که در دل آن منطقه خلیج فارس به منزله هارتلند جهانی قرار دارد - مجتهدزاده، . - 284:1381 واژه خاورمیانه در یکی از محدودترین تعریف ها، به منطقه نفوذ انگلیس در فاصله دو جنگ جهانی اول و دوم؛ یعنی به فلسطین و ماورای اردن و عراق اطلاق می شود. اما در حال حاضر خاورمیانه شامل: کشورهای ایران، تر یکه، اردن، مصر، قبرس، شبه جزیره عربستان، عراق، فلسطین، سوریه و لبنان و سودان است - جوزف، . - 1387 در مدخل بحث باید روشن کنیم که چرا خاورمیانه از دیر باز برای قدرت های خارجی اهمیت داشته و چه مزیت هایی باعث اهمیت این منطقه شده و آن را متمایز شاخته است.
شکل - : - 1 نقشه و موقعیت منطقه خاورمیانه
- اهمیت تاریخی- فرهنگی
خاورمیانه از نظر فرهنگی- تاریخی خاستگاه و زادگاه ادیان بزرگ توحیدی و الهی است. پیامبران اولوالعزم خداوند، در این منطقه، رسالت جهانی خود را اعلام کرده اند. از حدود بیست و چند تمدن شناخته شده، بیش از نیمی از آن در منطقه خاورمیانه شناسایی شده اند. بسیاری از تمدن های معروف دیگر نیز در همسایگی خاورمیانه بازشناسی شده اند مانند تمدن های چین و هند.
از نظر مذهبی شهر بیت المقدس، برای پیروان ادیان الهی یهود، مسیحیت و اسلام، بسیار مقدس و ارزشمند است. علاوه بر این ها، خاورمیانه گهواره قانونگذاری و دانشهای فلسفه و ادبیات و ... به شمار میآید. هنر دنیای قدیم ریشه در این منطقه دارد و از این جا به سراسر جهان گسترش یافته است.
- اهمیت سیاسی- امنیتی
خاورمیانه، با توجه به بافت اجتماعی، تنوع قومی و نژادی، منابع و امکانات مادی از اهمیت ویژهای برخوردار است. زیرا توزیع منابع و امکانات طبیعی بر پایه خواست و رضایت مردم منطقه نبوده است.
