بخشی از مقاله
خلاصه
حسابرسان مستقل، نقش نقادانه ای را در فرآیند گزارشگری مالی برون سازمانی، در واحدهای اقتصادی بازی می کنند و تداوم حضور آنان می تواند مانع اعمال رویه های حسابداری تهاجمی و انتخابهای فرصت طلبانه مدیریت، در کاهش کیفیت صورت های مالی شود. از آنجا که تجدید ارائه صورتهای مالی علامت آشکاری از کیفیت پایین گزارشگری مالی در سالهای قبل از تجدید ارائه صورتهای مالی است؛ لذا وجود حسابرسان دارای تخصص صنعت می تواند به مدیریت در کشف هرچه سریعتر اشتباهات حسابداری و نیز رعایت صحیح قوانین و مقررات کمک نماید.
تحقیقات قبلی نشان می دهد که تخصص صنعت یک نقش با اهمیتی در تشخیص کیفیت حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی بازی می کند. در زمینه رابطه بین تجدید ارائه و تخصص صنعت حسابرسی صورتهای مالی درکشور ما و بویژه بررسی نقش حسابرسان به عنوان یکی از ارکان حاکمیت شرکتی در کاهش وقوع اشتباهات حسابداری و اشاعه شفافیت گزارشگری مالی، تحقیق خاصی صورت نگرفته است.تجدید ارائه صورتهای مالی و تجدید ارائه اقلام عملیاتی نظیر درآمد و هزینه های عملیاتی بر رفتار سرمایه گذاران تاثیر گذار است.
کاهش تجدید ارائه اقلام عملیاتی به نسبت اقلام غیر عملیاتی تاثیر پایایی روی مدیریت سود می گذارد. گزارش های ارائه شده در مورد اقلام عملیاتی از جمله متغیرهایی است که مورد توجه سرمایه گذاران است و تلاش می کنند تا با شناخت از این متغیر اقدام به ارزیابی و پیش بینی شرکت کنند. بدلیل اینکه اقلام عملیاتی به صورت مستقیم بر برآوردهای نقدی آتی تاثیر گذار است، این مولفه برای ارزیابی شرکت ها مورد استفاده قرار می گیرد، و تجدید ارائه اقلام عملیاتی بیشتر مد نظر قرار می گیرد. این فرضیه پیش بینی می کند که هنگام نیاز به تجدید ارائه، میزان تجدید ارائه هنگام استفاده از حسابرس مستقل دارای تخصص صنعت حداقل می شود .
1. مقدمه
تحلیل گران اوراق بهادار، مدیران شرکت ها، سرمایه گذاران و افرادی که در بازار سرمایه مشارکت دارند بیشترین توجه خود را به رقم سود خالص به عنوان آخرین قلم اطلاعاتی صورت سودو زیان معطوف می کنند. تاکید بیش از حد بر سود تداعی کننده این است که بازار سایر شاخص های عملکرد را نادیده می گیرد. تجدید ارائه صورت های مالی در آمریکا از سال 2004 تا 2006 از %4.5 به %8.5 افزایش یافته و بسیاری از شرکت ها صورت های مالی صحیحی را ارائه نکرده و کیفیت اطلاعاتی که به سرمایه گذاران برای اخذ تصمیمات بهینه جهت تخصیص منابع داده اند بطور جدی زیر سوال قرار گرفته است. همزمان با رشد سریع تجدید ارائه صورت های مالی تحقیقات دانشگاهی زیادی را برای یادگیری بیشتر در مورد تجدید ارائه انجام داده اند. ضمن اینکه تحقیقات انجام شده در این زمینه بیشتر به تاثیر بازار بر ارائه های مجدد تمرکز کرده اند
امروزه با وجودمحدودیت هایی که در مورد سود گزارش شده حسابداری وجود دارد، سرمایه گذاران، کیفیت سود و مدیریت سود را همچنان شاخص بهتری برای نحوه تخصیص منابع خود می دانند. سود حسابداری زمانی از کیفیت لازم برخوردار است که از استمرار و قابلیت پیش بینی برخوردار باشد. چنانچه سود دارای کیفیت بالا باشد سهامداران با اطمینان می توانند نسبت به انتخاب سهام برای سرمایه گذاری اقدام کنند
تجدید ارائه صورتهای مالی که به دلیل اصلاح اشتباهات با اهمیت سنوات قبل و تغییراصول و روشهای پذیرفته شده حسابداری رخ می دهد؛ از نگاه سرمایه گذاران نه تنها بیانگر مشکلات عملکرد دوره گذشته است،بلکه نوعی پیش بینی مشکلات آتی برای شرکت و مدیریت آن نیز محسوب می شود و موجب سلب اطمینان سرمایه گذاران نسبت به اعتبار و شایستگی مدیریت و تاثیر بر کیفیت سودهای گزارش شده می شود.
بزرگ اصل و سروری مهر - - 1385 به بررسی ماهیت بخشی از دلایل تجدید ارائه صورتهای مالی در شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران پرداخته اند وعمده تعدیلات سنواتی را ناشی از اصلاح اشتباهات با اهمیت دانسته اند.تجدید ارائه درمورد افزایش ریسک اطلاعات شرکت تجدید ارائه کننده ناشی از کاهش اعتبار صورتهای مالی و کیفیت پایین حسابداری؛ هشدار می دهد. همچنین تجدید ارائه ها ممکن است به سرمایه گذاران در مورد وخیم تر شدن احتمالی وضعیت اقتصادی شرکت تجدید ارائه کننده هشدار دهند.
دالیومارسیوکایتیت و همکاران - - 2009 با استفاده از نمونه ای از شرکتهای تجدید ارائه کننده سود طی سالهای 1997 الی 2003 یافتند، که احتمال وقوع تجدید ارائه های اختیاری دارای رابطه مثبت با استقلال اعضاء هیات مدیره و کمیته حسابرسی است.
از طرف دیگر فرانسیس و همکاران - - 2008 یافتند که شرکتهای دارای کیفیت سود مطلوب، دارای افشاء های اختیاری بیشتری نسبت به شرکتهای دارای کیفیت سود ضعیف هستند. آنها پیشنهاد میکنند که همانطور که کیفیت اطلاعات شرکت بهبود می یابد مدیران اقدام به افشاء اختیاری بیشتری می کنند. درواقع ارائه های مجددناشی از پیشنهاد مدیریت شرکت و حسابرس ضرورتا اختیاری هستند - نه قانونی وجود دارد که شرکت ها را به ارائه مجدد الزامی نماید و نه هیچ قاعده وضع شده حسابرسی جهت الزام شرکت ها به ارائه مجدد سودها وجود دارد - .
از طرف دیگر شرکتها ملزم نیستند که افشاء نمایند که چه کسی پیشنهاد دهنده تجدید ارائه بوده است. اما بهر حال کیفیت سود برای شرکت های تجدید ارائه کننده، ممکن است به دلیل نقشی باشدکه افراد موثر در پیشنهادتجدید ارائه دارند و این نقش در دوره های قبل و بعد از تجدید ارائه دارای تفاوت معناداری می باشد
کاهش رخداد تجدید ارائه همچنین اثر بخشی و کارایی سیستم بازار سرمایه را با کمک به حفظ اطمینان سرمایه گذار بهبود می بخشد. نتایج با این دیدگاه که تخصص صنعت حسابرس در کیفیت حسابرس نقشی مهم را ایفا می کند، مورد حمایت قرار می دهد در نتیجه در شرکت هایی که از تخصص صنعت حسابرسی برای گزارش های مالی استفاده می کنند ممکن است احتمال نیاز به تجدید ارائه کاهش یابد.
کاهش تجدید ارائه اقلام عملیاتی به نسبت اقلام غیر عملیاتی تاثیر پایایی روی مدیریت سود می گذارد. گزارش های ارائه شده در مورد اقلام عملیاتی از جمله متغیرهایی است که مورد توجه سرمایه گذاران است و تلاش می کنند تا با شناخت از این متغیر اقدام به ارزیابی و پیش بینی شرکت کنند. بدلیل اینکه اقلام عملیاتی به صورت مستقیم بر برآوردهای نقدی آتی تاثیر گذار است، این مولفه برای ارزیابی شرکت ها مورد استفاده قرار می گیرد، و تجدید ارائه اقلام عملیاتی بیشتر مد نظر قرار می گیرد. این فرضیه پیش بینی می کند که هنگام نیاز به تجدید ارائه، میزان تجدید ارائه هنگام استفاده از متخصص خارجی در صنعت حسابرسی حداقل می شود.
تخصص صنعت حسابرسی
تحقیقات زیادی ارتباط بین تخصص صنعت حسابداری و مقیاس های متعددی از کیفیت های گزارشگری مالی را نشان می دهند، اما اثر تخصص صنعت حسابرسی بر تجدید ارائه مالی هنوز آزمون نشده است. بطور خلاصه تحقیقات موجود تمایل دارند تا از برداشت های سطحی که متخصصان حسابرسی ممکن است از کیفیت صورتهای مالی مطمئن شوند، پشتیبانی می کنند.
مزیت اصلی استفاده از تجدید ارائه این است که شواهد مستقیمی ارائه می نمایند که حسابرس نتوانسته در کشف یا گزارش اعمال حسابداران موفق باشد که این امر نسبت به سایر معیارها برای کیفیت حسابرسی 2 از قبیل اقلام تعهدی اختیاری، متجانس است - دیفوند و فرانسیس3، . - 2005 با فرض افزایش در وقوع تجدید ارائه، شرکت های بزرگ حسابرسی بر توسعه تخصص صنعت حسابرسی تایید دارند
گرملینگ و استون - 2001 - وجود تحقیقات اندک در این حوزه را تایید می کنند. اما مقالات زیادی، ارتباط تخصص صنعت حسابرسی با معیارهای مختلف برای به عنوان معیار کیفیت حسابرسی وجود دارد. برای مثال، گراملینگ و همکاران - - 2001 نشان دادند که بین تخصص صنعت حسابرسی و توان سود مشتری برای پیش بینی جریانات نقدی آینده رابطه وجود دارد.
تخصص حسابرس در صنعت
تخصص حسابرس در صنعت شامل به وجود آوردن افکار سازنده به منظور کمک - خلق ارزش افزوده - به صاحبکاران، هم چنین فراهم کردن دیدگاه ها و یا راهکارهای تازه برای برخی از موضوعاتی میشود، که صاحبکاران در صنایع مربوط به خود، با آن روبه رو میشوند. حسابرسان به این دلیل به دنبال کسب تخصص در رسیدگی به شرکتهای فعال در یک صنعت هستند که می توانند از این طریق بین خود و سایر حسابرسان، نوعی تمایز به وجود آورند.
وجود این تمایز، به حسابرسان امکان می دهد که به جای برخورداری از فقط یک گزینه جذاب - قیمت کمتر برای انجام حسابرسی - برای جلب نظر مجامع عمومی صاحبان سهام به خود، همزمان از دو گزینه قیمت کمتر و کیفیت خدمات بالاتر - کیفیت افشا بهتر - بهره مند شوند
در عمل شرکتهای صاحبکار نیز به چند دلیل به دنبال بکارگیری حسابرسان متخصص هستند. یکی از این دلایل کاهش هزینه ها است. صرفه جویی در هزینه ها ناشی از بکارگیری حسابرسان متخصص بیش از میزان صرفه جویی ناشی از بکارگیری سایر حسابرسان است. زیرا اغلب، حسابرسی که سهم بالایی از شرکت های یک صنعت را رسیدگی می کند - حسابرس متخصص در آن صنعت - به دلایلی مانند تجارب قبلی، نسبت به سایر حسابرسان از صرفه جویی بیشتری نسبت به مقیاس بهره میبرند.
بنابراین در حالت عادی حق الزحمه کمتری نسبت به دیگر حسابرسان طلب می کند. دلیل دیگر این است که انتظار می رود این گونه حسابرسان، مشاوره و راهنمایی بهتری در زمینه نحوه تهیه و افشای اطلاعات ارایه دهند و برای برطرف ساختن مشکلات و ایرادات فرآیند حسابداری وگزارشگری مالی، اقدامات اصلاحی مناسب تری به عمل آورند. همچنین بکارگیری یک حسابرس متخصص به این معناست که شرکت قصد دارد نسبت به گذشته گزارشگری و افشای با کیفیتتری - وحتی بهتر از سایرشرکتها - داشته باشد.
نتایج پژوهش های مانسی و همکاران - 2004 - ، نشانگر آن است که همزمان با افزایش تخصص حسابرس در یک صنعت، موسسه حسابرسی می تواند در راستای کشف و گزارش اشتباهات و تحریفات با اهمیت در اطلاعات افشا شده توسط صاحبکار، بهتر و با کیفیت بیشتری به انجام رسیدگی بپردازد. بنابراین می توان پیش بینی کرد که تخصص حسابرس در یک صنعت خاص بتواند به بهبود کیفیت افشای اطلاعات صاحبکار منجر گردد.
تغییر حسابرس
از آنجا که تجدید ارائه های مالی و تغییرات حسابرسان، هر دو رویدادهایی هستند که موجب جلب توجه عموم سرمایه گذاران میشوند، تجدید ارائه های مالی با اهمیت، موجب ایجاد ابهام در ناتوانی ارائه اطلاعات مالی قابل اتکا و نیز انجام نامناسب حسابرسی توسط حسابرسان می گردد. در نتیجه، نیاز به تغییر با اهمیت در مکانیسم ها و ابزارهای حاکمیتی شرکتها بر این اساس احساس می گردد. همانند تجدید ارائه های مالی، تغییر حسابرسان مستقل نیز رویدادهای با اهمیتی هستند که بازارها به دقت آن ها را بررسی می نمایند. به دلیل عدم افشا عمومی دلایل تغییر حسابرسان، با بررسی تجربی دلایل روابط بین صاحبکار و حسابرس، موجب افزایش آگاهی محققین و استفاده کنندگان اطلاعات مالی از این رویدادها می گردد . برخی محققین معتقدند تغییر حسابرس موجب واکنش منفی بازار سهام گردیده که نشان دهنده وجود ضعف در کنترل های داخلی صاحبکار یا عدم توافق صاحبکار با حسابرس است
دوره تصدی حسابرس
مدت زمانی که حسابرس در شرکت به فعالیت مشغول است را دوره تصدی حسابرس می گویند. دی آنجلو کیفیت حسابرسی را با واژه اعتبار حسابرس تعریف کرده و اظهار می دارد که ذی نفعان می توانند از اندازه مؤسسه حسابرسی به عنوان جانشین حسن شهرت حسابرس استفاده نمایند.
