بخشی از مقاله
چکیده: هدف این تحقیق بررسی رابطهی بین دورهی تصدی حسابرس و تأخیر ارائهی گزارش حسابرسی است. متغیر وابسته این تحقیق تاخیر ارائهی گزارش حسابرسی و متغیر مستقل دورهی تصدی حسابرسی است. در این تحقیق از اندازه شرکت، اهرم مالی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری دارائیها به عنوان متغیرهای کنترلی استفاده میشود. جامعهی آماری این تحقیق شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که پس از در نظر گرفتن شرایطی تعداد 185 شرکت به عنوان نمونهی آماری انتخاب شده اند.
دورهی تحقیق 8 سال 1385 - تا - 1392 میباشد و دادههای مورد نیاز این تحقیق از صورتهای مالی حسابرسی شده، یادداشتهای توضیحی و گزارشهای حسابرسی شرکتهای عضو نمونه استخراج شده است. در این تحقیق برای آزمون فرضیهها از روش رگرسیون حداقل مربعات تجمیع شده استفاده شده است. یافته اصلی تحقیق این است که بین دورهی تصدی حسابرس و تأخیر ارائهی گزارش حسابرسی رابطهی مثبت و معنیداری وجود دارد.
.1 مقدمه
-1-1 بیان مسئله :
به موقع بودن صورتهای مالی یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده مربوط بودن اطلاعات است. اطلاعات مذکور باید در کوتاهترین زمان بعد از پایان سال مالی در دسترس استفادهکنندگان خارجی باشد، در غیر اینصورت با گذشت هر چه بیشتر زمان ارزش اقتصادی این اطلاعات کمتر خواهد شد. برخی از محققان به موقع بودن را یکی از معیارهای اندازهگیری کیفیت حسابرسی معرفی میکنند - لونیتس و کارامانیس، . - 2005 بعلاوه، در بازار سرمایهی کشورهای در حال توسعه، گزارشگری مالی به موقع یکی از ابزارهای اصلی برای کاهش سوء استفاده از اطلاعات دست اول شرکت توسط افراد داخل شرکت به شمار میرود. - اوسوآنسا، . - 2000
اتخاذ تصمیمات معقول اقتصادی و تخصیص بهینهی منابع محدود و کمیاب بدون وجود اطلاعات به موقع، معتبر و قابل اتکاء امکان پذیر نیست، از آنجائی که گزارش حسابرسی شامل اظهار نظر حسابرس در مورد قابلیت اعتماد صورتهای مالیاست، معمولاً سرمایهگذاران دورهی کوتاهتر گزارش حسابرسی را ترجیح میدهند. هر چه فاصلهی زمانی بین پایان سال مالی و تاریخ انتشار صورتهای مالی واحدهای تجاری کوتاهتر باشد، سودمندی حاصل از صورتهای مالی حسابرسی شده واحدهای تجاری افزایش مییابد.
افزایش فاصلهی زمانی بین پایان سال مالی و تاریخ انتشار صورتهای مالی، احتمال فاش شدن اطلاعات به نفع گروهی از استفادهکنندگان و به زیان سایرین را افزایش میدهد - مرادی و پور حسینی، . - 1388 چرخش اجباری شرکای مؤسسات حسابرسی در ایالات متحده آمریکا در سال 1970 آغاز شد. زمانی که جامعه حسابدراران رسمی آمریکا الزام کرد که شرکای مؤسسات حسابرسی مسئول در کمیسیون اوراق بهادار - 2002 - حداقل هر 6 سال یکبار تغییر کند.
موضوع تغییر حسابرس، موافق و مخالفانی دارد، فرض ضمنی در سیاست تغییر اجباری شرکا این است که سیاست چرخش اجباری شرکای مؤسسات حسابرسی منجر به افزایش کیفیت هدفهای عمومی صورتهای مالی میشود - کری و سیمنت، . - 2006 مخالفان چرخش اجباری حسابرسان بیان میکنند زمانی که حسابرس مجبور به جابجایی میشود، با ورود حسابرس جانشین، با ضعف دانش صاحبکار - مشتری - مواجه میشود ؛ زیرا، حسابرسان با صاحبکاران جدید منحنی یادگیری را تجربه میکنند - نپ ، - 1991 پدیدهی تصدی حسابرس باعث مطرح شدن استدلالهایی از سوی مخالفان و موافقان این پدیده گردید.
موافقان تصدی کمتر حسابرس، تأکیدشان بر جنبه استقلال حسابرس و نگاهی تازه به حسابرسی است که ادعا میکنند در رابطههای طولانی مدت، رابطه بین حسابرس- صاحبکار خدشهدار میشوند. از سوی دیگر مخالفان تغییر حسابرس بر ضعف اطلاعاتی حسابرس در مدت کوتاه تصدی حسابرس تأکید کرده و معتقدند چرخش اجباری باعث بوجود آمدن ضعف اطلاعاتی حسابرس و در نتیجه ، باعث افزایش عدم تقارن اطلاعاتی بین حسابرس و صاحبکار و کاهش کیفیت حسابرسی می شود - سجادی و دلفی، . - 1390
.2 مبانی نظری و مروری بر پیشینهی پژوهش
-2-1 مبانی نظری:
حسابرسان مستقل به دلیل اعتبار بخشیدن به صورتهای مالی منتشر شده توسط شرکتهای سهامی عام و در نتیجه کاهش ریسک اطلاعات، نقش با ارزشی در بازار سرمایه ایفا میکنند. حرمت و ارزش این نقش حسابرسی بستگی زیادی به ماهیت شهادت دهی حسابرسان دارد. استدلال میشود که رابطهی درازمدت حسابرس - صاحبکار میتواند باعث عافیت طلبی و سهل انگاری و قصور حسابرس در انجام نقش شهادت دهی خود شود. ضعف استقلال حسابرس خود موضوعی مهمی است که نگرانی زیادی به همراه دارد یک راهکار پیشنهادی برای رفع این نگرانی، چرخش اجباری حسابرسان است. به همین دلیل، چرخش اجباری حسابرسان این اواخر در محافل حقوقی و قانونی توجه زیادی به خود جلب کرده است - تانگ لو، . - 2009
-2-2 پیشینهی پژوهش
-2-2-1 پیشینهی داخلی
صادقی حسن آبادی - 1388 - به بررسی عوامل تأثیرگذار بر زمان صدور گزارش حسابرسی پرداخت و متغیرهایی از قبیل نوع گزارش حسابرسی، وجود بدهی احتمالی، وجود اقلام غیر مترقبه، وجود سهامدار عمده و وجود سابقه همکاری بین حسابرس و صاحبکار را مورد آزمون قرار داد. نتایج این پژوهش نشان داد که نوع گزارش حسابرسی، طی همه سالهای مورد بررسی، به شکلی معنادار بر تاریخ گزارش حسابرس موثر بوده است. متغیر سهامدار عمده و هر دو متغیر بدهیهای احتمالی و تغییر حسابرس، به ترتیب طی سه سال و یک سال از دوره مورد بررسی بر تاریخ گزارش حسابرس تأثیری معنادار داشته اند.
ولی متغیر اقلام غیر مترقبه رابطهی معناداری را با تاریخ گزارش حسابرسی نشان نداد. در ایران نیز علوی طبری و عارف منش - 1392 - به بررسی رابطه بین تخصص حسابرس در صنعت و تأخیر در ارائهی گزارش حسابرسی پرداختند. یافته های آنان حاکی از آن بود که تأخیر در ارائهی گزارش حسابرسی، در شرکتهایی که به وسیلهی حسابرس متخصص در صنعت حسابرسی شده اند، کوتاهتر است. بنی مهد و بهاری - 1393 - به بررسی تأثیر اظهار نظر حسابرس و مدت تصدی مدیر عامل بر ارائهی به موقع صورتهای مالی حسابرسی شده در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دورهی 1382 الی 1390 پرداختند.
نتایج پژوهش نشان میدهد هر چه تعداد بندهای حسابرسی قبل از بند اظهارنظر در گزارش حسابرس و مدت تصدی مدیر عامل افزایش یابد، صورتهای مالی نیز با تأخیر بیشتری ارائه میشود. همچنین تغییر حسابرس، نوع حسابرس و اندازهی صاحبکار از جمله متغیرهای تأثیرگذار بر ارائهی به موقع صورتهای مالی حسابرسی شده میباشند؛ اما نتایج نشان داد نسبت بدهی و نسبت سودآوری شرکت رابطهای با ارائه به موقع صورتهای مالی حسابرسی شده ندارند. برزیده و معدنچی ها - 1393 - تأثیر تخصص مؤسسه حسابرسی در صنعت بر تأخیر گزارش حسابرسی را مورد بررسی قرار دادند. برای بررسی فرضیهی تحقیق، اطلاعات مالی و غیر مالی 167 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1386 تا 1390 با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره تجزیه و تحلیل گردیده است.
