بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به یکی از موضوعات اساسی در حسابرسی می پردازد. طبق استانداردهای حسابرسی، حسابرسی باید با نگرش تردید حرفه ای برنامه ریزی و اجرا شود.اطلاعات این تحقیق از طریق بررسی و مطالعه ی مقالات داخلی و خارجی انجام شده و بیانات اخیر هیئت استانداردهای بین المللی حسابرسی و اطمینان بخشی نیز در نظر گرفته شده است. تردید حرفه ای می بایست در کل فرایند حسابرسی یعنی از مرحله ی امضای قرارداد تا برنامه ریزی و اظهارنظر جاری باشد.
اهمیت تردید حرفه ای در قضاوت حسابرس و اظهارنظر وی اهمیت ویژه ای دارد و با توجه به مطالعات صورت گرفته کیفیت حسابرسی را افزایش می دهد. تردید حرفه ای از منظر روانشناسی به استدلال قوی تر و ارزیابی هر چه بهتر شواهد حسابرسی کمک شایانی می نماید به علاوه در هنگام در نظر گرفتن تحریفات با اهمیتی که منجر به تقلب می شود اهمیت ویژه ای دارد و حسابرسان مستقل را در کشف تقلب و حتی دستیابی به علل ارتکاب آن یاری می کند.
طبق مطالعات به عمل آمده مشخص شد که تردید حرفه ای تحت تاثیر عواملی همچون خصوصیات شخصی حسابرسان است، بنابراین تجربه و میزان تحصیلات آنان می تواند اثربسزایی بر تردید حرفه ای داشته باشد. لازم به ذکر است که کمیته ی حسابرسی نقشی اساسی و پررنگ در نظارت بر این موضوع دارد. در نهایت تردید حرفه ای نه تنها باعث رضایتمندی استفاده کنندگان از گزارش های مالی می شود، بلکه عملکرد حسابرسان را نیز هنگام انجام فرایند حسابرسی بهبود می بخشد.
مقدمه
در دنیای تجاری و حرفه ای امروز، معاملات و رویدادهای اقتصادی از راه گردآوری شواهد به وسیله ی حسابداران مستند و در حساب ها ثبت می شود. نتیجه ی معاملات و رویدادهای اقتصادی از حساب ها استخراج شده و در چارچوب گزارش های مالی در اختیار اشخاص ذینفع قرار می گیرد. این در حالی است که اطلاعات جهت دار، گمراه کننده، نامربوط یا ناقص می تواند موجب ×تصمیم گیری نادرست شود
بیانیه ی استاندارد حسابرسی شماره 901 تاکید می کند که حسابرس، باید حسابرسی را با نگرش تردید حرفه ای برنامه ریزی و اجرا کند
در این مطالعه به بررسی تردید حرفه ای در استانداردهای حسابرسی، تحقیقات گوناگون انجام شده در این زمینه، مدل تردید حرفه ای و ویژگی های آن، نهاد نظارت کننده بر آن ، بیانات اخیر هیئت استانداردهای بین المللی حسابرسی و اطمینان بخشی و ×درنهایت جمع بندی در رابطه با این موضوع پرداخته شده است.
تردید حرفه ای در حسابرسی برای ارزیابی شواهد اهمیت فراوانی دارد. پژوهش های گذشته شواهدی مبنی بر اینکه تردید حرفه ای میزان قضاوت صحیح را افزایش می دهد ارائه کردند - مولر و اندرسون. - 2002 همچنین مطالعات اخیر مبین این موضوع است که تردید حرفه ای بالا منجر به افزایش سطح کار حسابرسی به منظور جستجو برای اطلاعات خواهد شد. این تردید باعث می شود تا حسابرسان شواهدی در مورد تقلب ها و کلاهبرداری ها در موسسه صاحبکار بدست آورند
بیانیه ی استاندارد حسابرسی شماره 99 بیان می کند که به دلیل ویژگی تقلب، اعمال تردید حرفه ای حسابرسی در زمان بررسی یک کژنمایی با اهمیت، معلول تقلب مهم است. حسابرس باید رسیدگی را با این ذهنیت انجام دهد که صرف نظر از هرگونه تجربه قبلی در واحد تجاری و صرف نظر از اعتقاد حسابرس نسبت به درستکاری و صداقت مدیریت، احتمال این کژنمایی با اهمیت می ×تواند معلول تقلب باشد، شناسایی شود
رسوایی های مالی در شرکت های همچون انرون، ٌورلدکام ٍ و آدلفی َ محافل علمی را به نارسایی های حسابرسی هدایت کرد. لذا بحث در مورد شک و تردیدحرفه ای حسابرسان بالا گرفت و موارد تقلب نشان داد که نارسایی های حسابرسی، ناشی از سطح ×مناسبی از شک و تردید حرفه ای حسابرسان بوده است
مبانی نظری پژوهش و پیشینه تحقیق
تعاریف متعددی از تردید حرفه ای توسط افراد مختلف انجام گرفته که در این قسمت مورد بررسی قرار می گیرد.
هرت در سال 2008 تردید حرفه ای را در شرایط ویژگی های متفاوت تردید ها تعریف می کند که بیشتر بر داشتن و تعقیب تردید به جای مسیر خاص تردید تمرکز دارد. بمبر و همکاران در سال 1997 به نحوی، به به روز رسانی اظهار نظر حسابرسان در زمینه شواهد جدید توجه کرده اند و وزنی از بی طرفی را در چارچوب شان ایجاد کرده اند. کروشینک در 2010 تردید را به عنوان حفظ صحت نسبی در ارزیابی ها ی ریسک شان در مقابل اطمینان یا تردید حسابرسانی که جانبداری پیش بینی پذیری دارند، ×تعریف می کند.
شوب تردید را معادل شک و تردید و در مقابل اطمینان می داند. هوگوس شکاک را فردی می داند که حساسیت زیادی به شواهد منفی دارد اما از شواهد مثبت چشم پوشی می کند و مک میلان و وایت حسابرس را شکاک می دانند که اگر حساسیت بیشتری به شواهد داشته باشند ریسک قصور در کشف اشتباهات صورت های مالی صاحبکار را کاهش می دهد.
نلسون دیدگاه تردید احتمالی را از تردید حرفه ای پذیرفته است. او شک را به عنوان رفتاری می بیند که بیانگر تردید بیشتر نسبت به اعتبار بعضی از ادعاها است. به ویژه او تردید حرفه ای را به صورت تصمیم ها و قضاوت های حساس تعریف می کند که بیانگر ارزیابی بیشتر ریسک یک ادعای نادرست است، مشروط بر اینکه اطلاعات برای حسابرس در دسترس باشد. بر مبنای این تعریف، حسابرسی درجه ی بالایی از تردید حرفه ای را دارد و پیش از نتیجه گیری درباره ی صحت ادعا، به شواهد متقاعد کننده ی نسبتا بیشتری نیاز دارد. او حسابرسی را به عنوان آزمون اصلی ادعاهایی بیان می کند که صورت های مالی صاحبکار عاری از کژنمایی با اهمیت است و سامانه ی کنترل مشتری به صورت اثربخش عمل می کند، اما این تعریف می تواند برای سایر ادعا ها نیز به کار برده شود.
تردید حرفه ای عنصر ذاتی اعمال قضاوت حرفه ای و یکی از عوامل موثر بر آن می باشد. در اجرای مراقبت حرفه ای طبق استانداردهای حسابرسی ،حسابرس باید کار خود را با تردید حرفه ای و نه با سوظن و بدگمانی به سرانجام برساند. اگر حسابرس بیش از اندازه به پاسخ های صاحبکار اعتماد کند، ممکن است پاسخ های نامناسب او به مسائل مبهم و پیچیده را بپذیرد و علائم هشداردهنده را زمانی که به نظر می رسد غلط از آب درآید، نادیده بگیرد. حسابرسی که بیش از اندازه اطمینان می کند، وقتی با علائم خطر مواجه می شود به سادگی از آن ها می گذرد و پاسخ های سطحی و نامناسبی را که درباره سوال های ناشی از اخطار ها ×ایجاد می شود، به راحتی می پذیرد.
از طرف دیگر باید توجه داشت که بعضی از مدیران افرادی شریف هستند و صورت های مالی قابل اعتمادی تهیه می کنند و همچنین حسابرسی که با سوظن و بدگمانی به هر معامله با دید یک تقلب می نگرد، هرگز حسابرسی را تکمیل نخواهد کرد. بنابراین حفظ موازنه منطقی بین دو روی سکه الزامی است.
مفهوم تردید حرفه ای نقش قابل ملاحظه ای در عملیات حسابرسی دارد و چندین دهه است که در استانداردهای حسابرسی نیز به طور برجسته ای نمایان است.
