مقاله تروریسم دولتی و قربانیان آن در سطح بین المللی

بخشی از مقاله

تروریسم دولتی و قربانیان آن در سطح بین المللی

چکیده:
امروزه بسیاری از کشورهای جهان به بهانه ی مبارزه با تروریسم، جهت رسیدن به اهداف سیاسی،اقتصادی و سلطه گرانه خود به بسیاری از ک شورها، از جمله ک شور عراق و افغان ستان ل شکر ک شی کرده و دولت آمریکا و متحدانش جهت براندازی دولت قانونی سوری، از گروهکهای تروری ستی حمایت نموده وبه تروری سم دولتی تج سم بخ شیده ا ست در این را ستا پدیدهای به نام »تروری سم دولتی« تعریف می شود که بدون شک پایه و ا ساس گروهکها و جریانات تروری ستی را ت شکیل میدهد. اگر گروههای تروری ستی را از نظر پ شتوانه سیا سی ومالی مورد مطالعه قرار دهیم ؛ درخواهیم یافت که در پ شت این گروه ها ، قدرتهای ا ستکباری کمین نموده ا ست بدون اینکه از پایگاه اجتماعی و حمایتهای مردمی برخوردار باشند .فرایند عملکرد این دولتها، پدیده »تروریسم دولتی« را به وجود آورده است .در این مقاله به بررســی مفهوم و ماهیت »تروریســم دولتی« پرداخته شــده و با بررســی عملکرد دولتها از دریچه تعاریف حقوقی میتوانیم مصداقهای روشن این پدیده را در میان برخی از دولتها، خصوصا دولت آمریکا بیابیم.

واژگان کلیدی: تروریسم دولتی ،دولت آمریکا ،گروهک ،سلطه گرانه،اهداف سیاسی،جنایات

مقدمه :

موضوع اصلی مقاله حاضر تبیین تروریسم دولتی و بیان موردی آن (جنایات دولت آمریکا) خصوصا بعد از حادثه 11 سپتامبر

2001 و شتاب زدگی در اتخاذ تصمیم شورای امنیت سازمان ملل متحد که باعث سوء استفاده دولت آمریکا و متحدانش از قضیه

مقابله با تروریسم گردید. تروریسم دولتی ، در سطح بینالمللی واژه آشنایی است و تعریف مشخص آن خیلی زود، ذهن را به سمت و سوی گروهکها و جریانات مسلحی میبرد که با اهداف و خواستههایی غیر قانونی، علیه دولتها و ملتها جنایت میکنند. اما باید توجه داشت که این پدیده اساساً ریشه در سیاستهای کلان برخی دولتها دارد که منافع خود را در استعمارو سلطه بر دیگر کشورها تعریف کردهاند.برخی از کشورهای غربی و در راس همه آنها ایالات متحده آمریکا که اتفاقاً داعیه مبارزه با تروریسم را دارند، مصداق تروریسم دولتی قرار میگیرند و باید گفت که همسویی اعجاب انگیز اهداف بسیاری از گروههای تروریستی با سیاستهای کلان ایالات متحده اتفاقی نبوده است و این واقعیت علاوه بر صدها دلیل روشن دیگر از نشانههای نقش پررنگ آمریکا در تولید و پرورش تروریسم در جهت پیگیری سیاستهای دولتیاش میباشد، از دلایل روشن نقش دولت آمریکا در برخی اقدامات تروریستی، جهت گیری گروههای تروریستی در مسیر سیاستهای این کشور است. به عبارت دقیقتر بسیاری از گروههای فعال تروریستی، مشغول جنایت و خرابکاری علیه کشورهایی هستند که در مناقشات سیاسی و بینالمللی مقابل سیاستهای دولت آمریکا قرار گرفتهاند. رسانههای وابسته به این گروهکها نیز پیوسته در حال انتشار انعکاسی واضح از خواستههای دولت آمریکا در قبال کشورهای هدف هستند و بالاخره مشاهده میشود که سازمانهای تروریستی در همین راستا با شخصیتهای سیاسی و چهرههای برجسته آمریکایی به صورت با واسطه یا بی واسطه ارتباطهای تنگاتنگی
دارند.امروزه در جهان، دو بلا وجود دارد: یک بلا، بلای تروریسم؛ که مظهر اعلایش از لحاظ دولتی، حکومت غاصب صهیونیستها، و از لحاظ حزبی، منافقین و امثال منافقینند؛ که مثل میکروبی که در محیط نامناسبی در زباله دان رشد می کند و تکثیر می شود؛ زیر بال دولتهای بزرگ رشد و نمو کردند. بلای دوم که شاید از بلای اول هم بزرگتر است، حق کشی کسانی است که مدعی زمامداری امور بشرند.اینها ترور را می بینند، تروریست را می شناسند و تروریسم دولتی را تشخیص می دهند؛
اما حق را می پوشانند و انکار می کنند( مندلاوی، 1390،ص .(390 فلذا در این مقاله پاسخ به این سؤال مطرح است که اهداف ومقاصد، جنایات دولت آمریکا خصوصا در حمایت از گروهک های تروریستی جهت ترور وجنایت نسبت به ملت انقلاب اسلامی ایران چیست و به مسائل و ابهامات دیگر پاسخ داده خواهد شد.

-1پیشینه تحقیق:

از منظر تاریخی اصطلاح تروریسم دولتی به دو کشور یونان و فرانسه بر میگردد که این دولتها جهت استقرار پایه های خود و جهت حکومت اداری ،متوسل به این خشونت می شوند( نجفی ابرند آبادی ، 1386،ص.(279 در قرن بیستم قبل از جنگ جهانی دوم استفاده از این روش و شیوه توسط رژیم نازی آلمان و روسیه استالین صورت می گرفت تا اینکه به تدریج استفاده از این شیوه توسط دولت ها به ویژه پس از تاسیس رژیم صهیونستی (اسرائیل) در سال 1984وارد ادبیات سیاست بین الملل شد.این اصطلاح(تروریسم دولتی ) که عبارت از اعمال خشونت برنامه ریزی شده و دارای انگیزه سیاسی به وسیله کارگزاران پنهان دولت بر ضد هدف های غیر رزمی است( دردریان ، ،1382،ص (91 به دو صورت تروریسم داخلی دولتی و تروریسم دولتی بین الملل انجام می گیرد .البته تنها یک تقسیم بندی نظری محسوب می شود.در تروریسم داخلی دولتی دولت از آن دسته از اعمال تروریستی حمایت می کند که وصف داخلی دارند یعنی برای مثال علیه اتباع همان دولت در سرزمین همان دولت و به

واسطه اتباع خود یا در همان محدوده آن کشور بر علیه یک گروه یا قوم صورت می گیرد .البته اعمالی که تحت عنوان تروریسم

دولتی مطرح می شود به خودی خود در چارچوب سایر جنایات برای مثال جنایات علیه بشریت و ژنوساید قرار می گیرند که این نوع تروریسم مورد حمایت مستقیم دولت یا نظام سیاسی است .در مقابل تروریسم دولتی داخلی تروریسم دولتی بین الملل است در این حالت دولت حمایت از آن نوع از اقدامات مبادرت می کند که وصف تروریسم بین المللی دارند و اکثرا ادبیات سیاسی و ژورنالیستی اصطلاح تروریستی دولتی در مورد همین اقدامات به کار می رود یعنی حمایت از اقدامات تروریستی بین المللی که این گونه اعمال به طور غیرمستقیم توسط دولت حمایت می شود که در صورت قابل انتساب بودن به آن دولت موجب مسئولیت بین المللی می گردد( مقدسی فر، ،1388،ص (.33

-2 مفهوم تروریسم:
واژه تروریسم از ریشه "ترور"مشتق شده است که در لغت به معنی (ایجاد رعب و هراس در بین مردم ) و یا (مرعوب ساختن دیگران ) می با شد.فرهنگ آک سفورد از این واژه تعاریف ذیل را به عمل آورده ا ست »:وح شت فزاینده ،یک شخص یا چیزی که وحشت فزاینده ای تولید کندOxford Advanced Learners Dictionary,Fifth Ed ,p, 1233)« )این فرهنگ ذیل این تعریف ، در تعریف »تروریسم «چنین آورده است که »:تروریسم : توسل به خشونت برای اهداف سیاسی یا اجبار حکومت

به انجام فعل یا ترک فعل ،از طریق تولید وحشــت در بین مردمIbidem)« )چناچه دیده می شــود جانمایه تعریف تروریســم »ایجاد وح شت در بین مردم برای تحت ف شار گذا شتن حکومت می با شد«،به همین دلیل ،جهت برگرداندن منا سبی در زبان فارسی می توان از اصطلاحات »وحشت افکنی « یا »دهشت افکنی « استفاده نمود. مع هذا ذکر این نکته ضروری است که بر خلاف ریشه لغوی این واژه ،در گذشته این اصطلاح در معنای دولتی آن برای نشان دادن رفتار سرکوب گرایانه حکومت ها بر ضد مخالفین خود ،ا ستفاده می شد((Walder,Martin,p, 410,2011 که باید آن را هم سان ا صطلاح »تروری سم دولتی « دانست که امروزه در میان سیاستمداران رایج است.

-3 انواع تروریسم:

فرهنگ ها و دانشنامه ها ،خصوصا دانشنامه های مرتبط با موضوع تروریسم به معرفی انواع و ابعاد تروریسم پرداخته اند .آنها در انو اع تروریسم به تروریسم ملی گرا ،تروریسم سیاسی ،نارکو تروریسم ،تروریسم مذهبی ،تروریسم تحت حمایت حکومت ها ،تروری سم دولتی ، سایبر تروری سم و تروری سم آزاد ودر ابعاد تروری سم به تروری سم ه سته ای ،بیوتروری سم ،تروری سم کشاورزی ،تروریسم شیمیایی و تروریسم جنایی پرداخته اند( عبداله خانی ، ،1386،ص .(25 که در مقاله حاضر به بررسی نوع و مفهوم و ماهیت تروریسم دولتی و بررسی موردی آن دولت آمریکا خواهیم پرداخت.

-4 مفهوم تروریسم دولتی(:(State Terrorism

تروریسم دولتی یعنی استفاده دولت ها از خشونت و سرکوب علیه گروه ها یا مردم آن کشور یا یک کشور دیگر اطلاق میشود( عبداله خانی ، ،1386،ص .(27 تروریسم دولتی هنگامی روی می دهدکه نظام های حاکم در روابط بین المللی خارج از تشریفات دیپلماتیک تثبیت شده خشونت به کار می برند یا تهدید استفاده از آن می نمایند در تروریسم دولتی ( State (Terrorismسازمان های دولتی و حکومتی خود به کشتار شهروندان می پردازند که عملکرد رژیم های مستبد و دیکتاتور در قبال شهروندان از این نوع می باشد .در این تروریسم ،نیروهای رسمی حکومت مانند پلیس یا ارتش اقدام به انجام اعمال تروریستی می کنند مانند (نیروهای اسرائیلی علیه مردم فلسطین )یا انجام آن به وسیله گروه های تروریستی وشبه نظامی یا با حمایت دولت انجام میشود(زین العابدین 1389،ص(.716 ویا به عبارت دیگر سیایت تهدید و مداخله خشن و قهر آمیز یک دولت در امور دولت های دیگر تخلف از قوانین بین المللی و منشور ملل متحد است.استراتژی تروریسم دولتی ،شکل افراطی اعمال روش های خشونت، تهدید در حوزه های نظامی ،سیاسی و ایدئولوژیک است .چنانچه دولت ها به عامل مستقیم اقدامات
تروریستی و با ایجاد سازمان های تروریستی در درون تشکیلات خود تبدیل گردند،می توان آن را در چارچوب تروریسم دولتی قرار داد.بنابر آنچه اعضای یک تشکیلات از اتباع کشور وتحت حاکمیت دولت مورد نظر نباشد و به طور مستقیم از آن دولت فرمان نگیرند چنین تشکیلاتی در مجموعه تروریسم دولتی قرار نمی گیرد ،به عبارت دیگر تروریسم دولتی به استفاده دولت ها ازخشونت وسرکوب علیه گروه ها یا مردم آن کشور یایک کشور دیگر اطلاق می شود.این نوع تروریسم می تواند توسط خود نیروهای رسمی حکومت مانند پلیس یا ارتش انجام شود ،یا انجام به گروه های تروریستی و شبه نظامی مورد حمایت دولت سپرده شود.تروریسم دولتی عموما متوجه دولت های دیگر و با سازمان های فراملی ویا اتباع و سازمان های کشور خود می باشد و هدف اصلی آن تضعیف دولت یا دولت های مقابل است (حیدر قلی زاده 1391 ،ص .(84

-5 تقسیم بندی تروریسم دولتی:

تروریسم دولتی را به سه بخش می توان تقسیم نمود:

-1-5تروریسم موردی: مربوط به دولت هایی است که حسب موارد خاص اقدامات تروریستی انجام می دهند.

-2-5راهبرد تروریسم: مربوط به دولت هایی است که در راه دستیابی به اهداف و منافع مهم خود به راهبردتروریسم دارند.

-3-5 دولت تروری سمی: دولتی ا ست که موجودیت آن با سازمان ها، روش ها و اقدامات تروری ستی حفظ می شود( عبداله

خانی ، ،1386،ص .(255

-6 جایگاه تروریسم دولتی از لحاظ حقوقی:

درحالت تروریسم دولتی ، دولت به طور نظام مند یا موردی با نقص مقررات بنیادین و شناخته شده حقوق بشر به سرکوب و حذف مخالفین ،گروه های سیاسی ،قومی ،مذهبی و نژادی اقلیت ها اقدام می کند.پاره ای از این نقض های حقوق بشر حسب اینکه در زمان صلح یا جنگ رخ داده باشد ،جنایت علیه بشریت یا جنایات جنگی شناخته شده است .نگاهی به جنایات پیش بینی شـده در کنوانسـیون های چهارگانه ژنو1949 و پروتکل های الحاقی 1977 آنچه مجموعه قواعد بر ضـد صـلح و امنیت بشری،(.I.L.C.Draft Code of Crimes Against the Peace and Security of Mankind, 1996 )اساسنامه دیوان بین المللی کیفری برلی یوگســلاوی ســابق( )(ICTY),S.C.Res.827.25 MAY1993 اســاســنامه دیوان بین المللی کیفری برای رواندا(1July1994،((ICTR) S.C.Res.935 و اســاســنامه دیوان بین المللی کیفری ،گویای چنین وضــعیتی در حقوق بین الملل ا ست .بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که ا صطلاح »تروری سم دولتی«با مغهومی که از آن عر ضه شد فاقد جایگاه حقوقی اســت. چرا که عملکرد دولت در قالب نقض های گســترده یا نظام مند حقوق بشــر و نقض های شــدید حقوق بشــر
دوستانه قابل طبقه بندی است.اعم از آنکه قربانی نقض های مذکور اتباع یا بیگانگان باشند(عبدالهی،1384 ،ص.(17

-7 جایگاه تروریسم دولتی از لحاظ مقررات حقوق بین الملل:

در مواردی که یک دولت خارجی با اعزام ماموران و یا تا سیس گروه های تروری ستی و حمایت از آنه سعی در تاثیرگذاری بر سیا ست های داخلی و خارجی دولت دیگر دار،با توجه به تعریف لغوی عر ضه شده از تروری سم این ت صور به وجود می آید که دولت خارجی مذکور با اعزام تروری ست ها، هدایت و کنترل گروه هاوفعالی های تروری ستی مرتکب فعالیت تروری ستی و

به عبارت دقیق تر مرتکب »تروری سم دولتی« شده ا ست عبدالهی،( 1384 ،ص)18در پا سخ به چنین و ضعیتی باید گفت که اگر چه در تبادر اولیه ،چنین استنباطی صحیح به نظر می رسد ولی با دقت و توجه در دیگر مقررات حقوق بین الملل مشخص می شـــود که چنین فعالیت هایی به موجب قطعنامه مجمع عمومی در خصـــوص تعریف تجاوز و حقوق بین الملل عرفی ،ازمصـادیق تجاوز در نظر گرفته شـده اند و حداقل تا زمانیکه جامعه بین المللی به تعریف دقیقی از تجاوز از طریق جرم انگاری آن در چارچوب ا سا سنامه روم د ست نیافته ا ست( . ) (ICC),1998,Art.5 (2 ) یک عمل متخلفانه بین المللی مح سوب می شود که مسئولیت مرکب دولت و سران آن را به دنبال دارند .به موجب بند(و) ماده 3 قطعنامه تعریف تجاوز:»اعزام دسته های نظامی ،گروه ها،شـــبه نظامیان و مزدوران به طور مســـتقیم یا از جانب یک دولت به منظور انجام عملیات نظامی علیه کشـــوردیگر...) General Asseembly Resolotion on Definition of Aggression,3310( XXXIX),10Dec.1120)« تجاوز محسوب می شود.بااین حال باید دقت کرد تمامی اعمال تروری ستی نمی تواند به مثابه »اعمال نظامی« مورد نظر گرفته شوند.در این را ستا اعلامیه اصــول حقوق بین الملل راجع به روابط دوســتانه و همکاری میان دولت ها مطابق منشــور ملل متحد) the Charter of the United (Nations, 2625(XXV),24Oct.1970 دارای مقررات مفصـــل تری اســـت. به موجب بند 10 و 11 اعلامیه:»هر دولتی مکلف اســـت ازســازماندهی کردن، تشــویق به ســازماندهی نیروهای شــبه نظامی یا دســته های نظامی شــامل مزدوران، برای ایجاد آشــوب در سرزمین کشور دیگر خودداری ورزد. هر دولتی مکلف است از سازماندهی کردن، تحریک، کمک یا مشارکت در فعالیت های
آ شوب طلبانه شهری یا فعالیت های تروری ستی در ک شور دیگر امتناع کرده و اجازه ا ستفاده از سرزمینش را برای فعالیت هایسازمان یافته ای که مشتمل بر تهدید یا توسل به زور علیه کشور دیگری است، ندهد.«

علاوه بر این مقررات، طرح مسؤولیت دولت که توسط کمیسیون حقوق بین الملل تدوین شده است دارای مقررات مفصلی در زمینه قابلیت انتساب اعمال غیرقانونی افراد و گروه ها به دولت ها می باشد که حسب مورد قابل استناد است چرا که مقررات

این طرح به ویِژه در زمینه قابلیت انتساب دارای ویژگی عرفی است )عبدالهی،1384 ،ص.)19

-8 علمای سیاسی و مسئله تروریسم دولتی :

والتر لا کوئر: والتر لاکوئر به رژیم صهیونی ستی به عنوان یکی از عوامل مهم گ سترش تروری سم دولتی می پردازد. وی معتقد

است اسرائیل منتقدان و دشمنان زیادی دارد سیاست های آن حتی دفاع از سوی دوستان غربی اش را نیز سخت نموده است.

به اعتقاد لاکوئر سـلطه اســرائیل بر بیت المقدس و عدم تمایل بر اداره مشـترک آن با مســلمانان نه تنها باعث نفرت مســلمانان گردیده ا ست. این امر نه تنها باعث گ سترش درگیری ها شده بلکه حتی توان و احتمال یک جنگ مذهبی را نیز بوجود آورده است. لاکوئر معتقد است اسرائیل به خودی خود و تنهایی به عنوان یک معضل دیده نمی شود بله اسرائیل دست نشانده شیطان بزرگ آمریکا است و این آمریکا است که در نهایت باید از بین برود() Walter Laqueur, pp.21-22, 2113 الکس اشمید : نقش بازیگران با دو تقســیم بندی کلی »دولتی« و »غیر دولتی« در هر یک از انواع تروریســم از نکات جالب مورد توجه اشــمید می با شد. در تروری سم دولتی، سازمان یا ت شکیلات تروری ستی دولت و یا نظام سیا سی حاکم بر آن ک شور بوده و بازیگر هدف

سازمان های غیر دولتی و یا مردم آن کشور می باشند(.( Alex P . Schmid, p.48

-9تروریسم دولتی پس از پایان جنگ سرد و سوء استفاده آمریکا از آن.

موضوع بحث تروریسم دولتی، مترادف دانستن اقدامات و علمیات براندازی و یا مداخله با روش های خشونت آمیز درامور داخلی کشورهای مستقل و یا بکارگیری اقدامات خشونت آمیز علیه جنبش های آزادیبخش از سوی دولت ها به شکل مستقیم و بلاواسطه می باشد و پس از پایان یافتن جنگ سرد و طرح ایده ی نظام یک قطبی که رویکردها و گفتمانهای امنیتی جدیدی نیز به دنبال داشت و همچنین فعال شدن موضوع جهانی سازی ، منافع بین المللی و امنیت جهانی با اشکال جدیدی مورد توجه قرار گرفت(رهپیک1381، ص223 ).و واژه تروریسم دولتی که تا آن زمان(پس از پایان جنگ سرد) بیشتر برای اقدامات