بخشی از مقاله
چکیده
امروزه معدنکاوی و بهرهبرداری از معادن یکی از عوامل موثر در تخریب مراتع، پوشش گیاهی و خاک میباشد. هدف از این تحقیق، بررسی اثرات معدنکاوی بر خصوصیات پوشش گیاهی در اطراف معدن گرانیت استان البرز میباشد. تحقیق حاضر در دو واحد کاری مشابه از لحاظ خصوصیات پوشش گیاهی - منطقه شاهد - NS4 - و منطقه معدنکاوی شده - - NS1 - در منطقه مورد مطالعه امیرنان-موچان واقع در استان البرز انجام شد.
نتایج تحقیق حاضر نشان داد که عملیات استخراج معدن سنگ گرانیت طی 3 سال گذشته - بهرهبرداری؛ - 1392 تا به امروز تاثیری بر ترکیب، تنوع و خوشخوراکی پوشش گونه گیاهی نداشته است. پوشش گیاهی مناطق مورد مطالعه از لحاظ خوشخوراکی در سطح متوسطی قرار دارد و تیپهای گیاهی گون- یک سالهها - Astragalus spp - Annuals - و گون- گراسهای چندساله - Astragalus spp- Prennial - grasses بیشترین درصد مشاهده شده از ترکیب پوشش گیاهی در مناطق مورد مطالعه را داشتند.
.1 مقدمه
امروزه انسانها به منظور دستیابی به توسعه، به صورت مستقیم و غیر مستقیم تغییرات زیادی در اکوسیستمهای طبیعی ایجاد کردهاند. به طوری که روند صنعتی شدن، رشد جمعیت، و فعالیتهای عمرانی و معدنی سبب تخریب اکوسیستم های طبیعی شده است. از جمله این فعالیتها معدن کاوی و توسعه معادن است که سبب تخریب محیط زیست میگردد. تحقیقات صورت گرفته بر روی اجتماعات پوشش گیاهی بیان مینماید که سا ختار جوامع گیاهی علاوه بر عوامل طبیعی تا حد زیادی تحت تاثیر عوامل انسانی قرار دارند
موسوی و همکاران [3] در خصوص فعالیت معادن موجود در ناحیه تکاب واقع در جنوب شرقی استان آذربایجان غربی از ایران بررسیهایی انجام دادهاند. نتایج تحقیقات ایشان نشان میدهد که در اثر فعالیت معادن، میزان برخی عناصر در منطقه از حالت طبیعی خود خارج و ناهنجاریهای زیست محیطی در منطقه ایجاد شده است. از سویی دیگر، به دلیل ریزشهای جوی و شرایط توپوگرافی منطقه، باعث نفوذ مواد شیمیایی در رسوبات و آب و در نهایت، تشدید آلودگی منطقه شده است. همچنین، خاک کشاورزی منطقه نیز از این آلودگیها متأثر شده است.
بنابراین فعالیتهای انسان، سبب تغییرات گسترده در محیط زیست میشوند. ارزیابی اثرات زیست محیطی معادن بر پوشش گیاهی اطراف، از سه دهه قبل در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مرسوم میباشد .[2] به همین منظور، در سایر نقاط جهان به ویژه در اروپا ، آمریکایی شمالی، استرالیا و نیوزیلند به طور گسترده، عملکرد پوشش گیاهی در حریم معادن مورد توجه و مطالعه قرار گرفته است. و در کشور انگلیس با اعمال مقررات حاکم بر پوشش گیاهان اطراف معادن ، توسعه و مدیریت پوشش گیاهی را ضابطه مند کردهاند
لذا با توجه به مطالب فوق، سوال اساسی در این پژوهش این است که، اثرات معدن کاوی بر خصوصیات پوشش گیاهی در اطراف معدن گرانیت استان البرز چگونه است و این معدن کاوی چه اثراتی بر ترکیب و تنوع و کلاس خوشخوراکی پوشش گیاهی داشته است؟
.2 مواد و روشها
تحقیق حاضر در بخشی از محدوده امیرنان به مساحت 1082 هکتار در شمال غرب شهرستان ساوجبلاغ به فاصله 60 کیلومتری از محور اصلی تهران- قزوین و در12 کیلومتری پایین دست دریاچه سد طالقان واقع شدهاست. محدوده جغرافیایی منطقه مورد مطالعه - شکل شماره 1 - در واقع مابین ً51و َ24 و 50oتا ً18و َ38 و 50oطول شرقی و ً و26ََ09 و 36oتا ً28و َ21 و 36o عرض شمالی میباشد.
شکل - 1 نقشه موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه، ایران، استان البرز، محدوده ی موچان-امیرنان - طالقان پایین -
در مطالعات اجرایی آبخیزداری جهت شناخت هر چه بهتر، محدوده مطالعاتی را به واحدهای هیدرولوژیکی تقسیم میکنند زیرا مطالعات و عملیات اجرایی بر اساس واحدهای هیدرولوژیک انجام میگیرد. محدوده امیرنان به 4 حوزه، تقسیم گردیده است. نحوه تقسیم بندی محدوده مطالعاتی در جدول شماره - 1 - ارائه گردیده است.
جدول - 1 نحوه تقسیم بندی محدوده امیرنان
در تحقیق حاضر واحدهای کاری 1 و 4 در منطقه مورد مطالعه امیرنان-موچان جهت پژوهش انتخاب گردید - شکل. - 2-3 منطقههای مورد نظر همانطور که مشاهده می گردد، از نظر مقدار بارش و ارتفاع از سطح دریا دارای شرایط یکسانی میباشند. با توجه به شکل2-3، منطقه معدن کاوی شده - معدن سنگ گرانیت - - NS1 - و منطقه شاهد - NS4 - میباشد.
معدن سنگ گرانیت نساسفلی واقع در محدوده ی امیرنان طالقان در استان البرز می باشد که در بخش پایین طالقان قرار دارد که فاصله آن از شهرستان کرج 120 کیلومتر و تا روستای نساسفلی حدود 2 کیلومتر می باشد.
معدن مذکور دارای گواهینامه کشف به شماره 8346 به تاریخ 1371/12/19 و شماره شناسنامه 80313 به تاریخ 1391/11/28 و طرح بهره برداری به شماره 80310 به تاریخ 1391/11/28 میباشد. ذخیره قطعی معدن 100000 تن با عیار متوسط وزن مخصوص 2/7 و ماده معدنی سنگ گرانیت می باشد. مدت بهره برداری به مدت 7 سال از تاریخ صدور پروانه - 1392 - میباشد و میزان استخراج سالیانه 10000 تن می باشد. مساحت این معدن 4 کیلومترمربع است.
شکل - 2 نقشه واحدهای کاری منطقه مورد مطالعه امیرنان-موچان
در پژوهش حاضر از آزمون t مستقل استفاده گردید که به بررسی اختلاف بین میانگین دو گروه میپردازد، که آیا تفاوت بین گروهها معنیدار است یا خیر؟ .[1] تجزیه و تحلیلهای آماری در محیط نرمافزار SAS انجام شد.
.3 نتایج و بحث
.1-3 اطلاعات اندازهگیریهای ترکیب و تنوع و خوشخوراکی پوشش گیاهی
با انجام مطالعات و بررسیهای میدانی در منطقه مورد مطالعاتی در واحدهای کاری NS1 - معدنکاوی شده - و NS4 - شاهد - دو تیپ گیاهی گون-گراسهای چندساله - I - و گون-یکساله ها - II - مشاهده گردید. در جدول های 2 و 3 و 4، خلاصهای از اطلاعات مربوط به تیپهای گیاهی مشاهده شده در واحدهای کاری NS1 و NS4 آورده شده است.
جدول - 2 تیپ های گیاهی مشاهده شده واحدهای کاری NS1 و NS4
