بخشی از مقاله
چکیده:
اصلی ترین عنصرشعر خیال است. با کمک خیال و برقرار کردن ارتباطی میان انسان و طبیعت، یا کشف ارتباطی میان آن، کلام شاعر از شکل یک بیان عادی به گونه بیان شعری و کلامی مخیل در می آید .از بین تصاویر متعدد خیال، در این مقاله تنها عنصر تشبیه را از نظر می گذرانیم.شاعران دورود که دارای مجموعه شعر چاپ شده هستند عبارتند ازابراهیم بوالحسنی، عزت االله فولادوند ، بهمن کرم اللهی و محمد علی قائد رحمت ، آزادی، عسکری، عزیزاالله آسترکی، فرشاد حجتی ، بیاتیان و خانمها مینا زند، پریا ترک، سارا بهرامی، مژگان آقایی ، مریم بهلولی و زینب حقیقی پور.این پژوهش سعی دارد شعر این شاعران را تنها از افق تشبیه بررسی کند و به قیاس اشعار آنان از این منظر بپردازد.ذکر مقدمه ی کوتاه از رندگی شاعر اجتناب ناپذذیر است.
روش کار:مجموعه اشعار شاعران فوق خوانده شده و از هر قالب یک نمونه شعر برگزیده شده است و سپس تشبیهات را در نمونه ها یافته ایم و از لحاظ نو و ابتکاری بودن و نیز عناصر تشبیه تحلیل کردیم.سپس شعر شاعران از این منظر مقایسه ی کرده ایم.
کلید واژه: -1تشبیه، -2بوالحسنی، -3فولادوند، -4کرم الهی
ابراهیم بوالحسنی:ابراهیم بوالحسنی، 14 شهریور 1349 در شهرستان دورودمتولد شد ودر رشته ی زبان و ادبیات فارسی تحصیل کرد. آثار ابراهیم بوالحسنی بصورت مشترک با دیگر شاعران به چاپ رسیده که عبارتند از :
-1مجموعه شهر سراسری شاعران دفاع مقدس -2مجموعه شعرهای شعر جوان لرستان شعر شاعران لرستان -3مجموعه شعرهای مربوط به کنگره های شعر جوان نیایش و دو مجموعه ی شعر هم،به نام های»گزیدهی ادبیات معاصر« در سال 1380 و مجموعه شعر »خلوتی برای زیستن« در سال 1386 چاپ کرد. مجموعهی دیگری با نام »عشق ممنوع« در دست چاپ دارند.
تشبیه در شعر ابراهیم بوالحسنی
تو اشترانکوه منی دریاچه ات زیباست کوهی تو اما در دلت تصویر یک دریاست - بوالحسنی، 1380، - 15
در این بیت دو تشبیه وجود دارد و هر دو ابتکاری و نو هستند: تشبیه مادر به اشترانکوه که تشبیهی بکر و غیر تقلیدی است و مبتنی بر تجربه شخصی شاعر که در دامن اشترانکوه نشو و نما یافته است.بسیار مهم است که شاعر عناصر خیال خود را از زندگی ×واقعی بگیرد نه دیوان شعرای پیشین . شاید یکی از دلایل دلنشینی سخن شاعر همین باشد.تشبیه دوم،تشبیه دریاچه به دل است البته شاعر نامی از دریاچهی گهر نمی برد اما تنها دریاچهای که در دل اشترانکوه وجود دارد،دریاچه زیبای گهر است ٌ.این مورد هم بر ادعای شاعر ما در اسباب دلنشینی کلام شاعر صحه میگذارد. این موارد به کلام شاعر رنگ محلی می دهد و از این رهگذر نیز بر غنای آن می افزاید.
شاعر در این بیت با ظرافت و زیبایی فراوان مادر را به اشترانکوه و دل او را به دریاچهی گهر مانند کرده است .وجه شبه مادر با اشترانکوه در استواری و صلابت اوست و دل مادر با دریاچهی گهر به دلیل پاکی و زلالی شبیه است. ماییم آن کوهپایه ی افتاده بر پایت حجم وسیع دامنت سجاده ماست - بوالحسنی، 1380، - 15 در مصرع اول شاعر بیت اخیر، شاعر فرزندان را به کوه پایه افتاده تشبیه کرده و مادر را به کوه. در مصرع دوم دامن مادر را به سجاده ای برای عبادت فرزندان تشبیه کرده است.در این بیت شاعر با حس شاعرانه خود دامن پاک و مقدس مادر را محل سجده برای فرزندان می داند وجه شبه حجم وسیع ناظر هست به وسعت معنوی دامن مادر و حمایت های فداکارانه از فرزندانش که بسیار وسیع و گسترده است.دریاچهی گهر معروف به نگین اشترانکوه، دریاچه ای طبیعی است که از جاذبه های طبیعی و بسیار زیبای شهرستان دورود می باشد.
پیشانی ات پاک و سپید و خوب، همچون برف جاپای ایل مهربانی روی آن پیداست - بوالحسنی، 1380، - 18پیشانی مادر را به برف تشبیه کرده وجه شبه پاکی و سفیدی آن است.شاعر در این شعر مادر را به اشترانکوه تشبیه کرده اگر این را در نظر داشته باشیم علاوه بر پاکی و سفیدی پیشانی مادر به برف های نشسته بر قلهی اشترانکوه می توان سپیدی را وجه شبه برای موهای سفید ریخته بر پیشانی مادر که بر اثر گذر زمان به رنگ برف شده اند در نظر بگیریم؛ در مصراع دوم مهربانی به ایل تشبیه شده که این هم از نوع تشبیهات زیبا و بکر است. چرا که ایل نماد مهربانی، محبت و اتحاد است. ایل سمبل صفاست. وقتی از ایل می گوییم کوچ و گذر کردن از سختی به ذهن می آید، مادر با تمام دردها و سختی هایی که از روزگار متحمل می شود همچنان ردپای عشق و محبت به فرزندان را به پیشانی پر از چروک خود دارد. بعلاوه کوچ در این تصاویر رنگ محلی دارد و آثار آشنایی شاعر با این پدیده را نشان میدهد.
کوپایههاقدر تو را هرگز نمی دانند از ما مرنج ای کوه، ای آنکه دلت دریاست - بوالحسنی، 1380، - 15
دل ما در را به دریا تشبیه کرده که تشبیه بلیغ است و اجزای تصویر کاملاً از طبیعت گرفته شده. این تصویر عظمت و بزرگی دل مادر را که همچون دریا بی انتهاست به زیبایی ترسیم می کند.
تو شبیه مادر منی من تولدم روی شانه های تو بود - بوالحسنی، 1380، - 97
شاعر رشته کوه زاگرس را به مادر خود تشبیه کردهاست.
وسعت آرام اقیانوس آرام دلم ای پری خوب دریایی تمامش مال تو - بوالحسنی، 1380، - 10
شاعر دل خود را به اقیانوس آرام تشبیه کرده که تشبیهی نو است و بار دیگراز طبیعت در خلق تصویری زیبا بهره گرغته است.آرام در این بیت بسیار ظریف به کار رفته که کلام را بسیار شاعرانه کرده است.آرام ها با یکدیگر جناس تام دارند و با تکرا خیال انگیزی بیت را افزایش داده اند.
-1عزت االله فولادوند: عزت االله فولادوند، متولد اول آبان ماه 1317 در دهکده کوچک کامحمدرضا در چند کیلومتری دورود است. خواندن و نوشتن را در مکتب خانه روستای چغابهرام فرا گرفته و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در دورود و دوره دو ساله دانشسرای کشاورزی را در بروجرد به پایان رساند. در سال 1350 در رشته فلسفه و حکمت اسلامی از دانشکده الهیات دانشگاه ×تهران فارغ التحصیل شد . سالها به عنوان دبیر ادبیات در شهر دورود تدریس کرد.
