بخشی از مقاله
چکیده
تغییروتحولات اجتماعی ایران تا سده هاي سوم هزارة اول شمسی ، تغییرات »درون اقلیمی« و بیشتر مبتنی برباورهاي باستانی ، آموزه هاي دینی و حضوراقوام مهاجم و سازگاري با شرایط تاریخی بود . انقلاب مشروطیت ، جهت تحولات اجتماعی ایران را از مبانی درون اقلیمی به مبانی »بیرون اقلیمی« و اندیشه هاي نوینی که ریشه در تحولات اندیشگی و نظامهاي حکومتی غرب داشت ، تغییر داد تا مردم ایران ، گام به گام گرایشی ازسنت هاي دیرین به تجدد خواهی داشته باشند.
این جستار، به بررسی تطور ساختارومحتوا ،چگونگی تغییر در نگاه به کودك درروزنامه ها و نشریاتی که براي کودکان منتشر گردید میپردازد و با کنکاش درنشریات کودك و رویکرد دست اندرکاران تولید این نشریات به عنوان رسانه تأثیرگذار، این فرضیه را مورد بررسی قرارمیدهد که تغییرو تحولات سیاسی در عصرمشروطیت، زمینه ساز تغییر و تحول در ساختار ومحتواي ادبیات کودك ونوجوان درایران بوده است.
مقدمه
تاریخ اجتماعی ، شرح تغییر وتحولات سبک زندگی انسان ، تشکل خانوادگی ، قومی ، ملی و به تدریج تولید ابزار از گیاه وسنگ و آهن به ابزارهاي ترکیبی و استفاده ازتبدیل انرژیها به انرژي هاي دیگرودرنتیجه تولید ابزارهاي نوین است . چنین تغییراتی با تحول رویکرد انسان از نگرش تسلیم به طبیعت به نگرش غلبه بر طبیعت، اتفاق افتاده است که سرآغازي بر زیروروشدن جهان اندیشه از »سنت« به »تجدد « وپذیرش » مدرنیته« می باشد .
چنین تحولی را می توان به عصر » پسا ها « تعبیر کرد به این معنا که » پس ازهررویدادي و تجربه اي ، شکلی از اندیشه و نظریه ارائه می گردد که دریک سویه ، فرهنگی است و شامل آداب و رسوم وباورها و آیین ها می شود و درسویه اي تمدنی است که ابزارها و روشهاي تولید وتولیدات رادربرمی گیرد و در مجموع نگرشی عبوري از مرحله اي به مرحله اي نو وتازه دارد . در چنین جهانی »پساها « می توانند به عنوان پسوندهاي مراحل تاریخی و اندیشگی نظریات ، تحولات را به » پست مدرنیته « بازتعریف کنند .
تاریخ اجتماعی ایران در قرن سیزدهم هجري شمسی، تابع موقعیت هاي تاریخی واجتماعی غرب بوده است و بعداز چالش هاي بین سنت و تجدد ، حفظ سنت و پذیرش دستاوردهاي تمدنی غرب ،به اکنونی رسیده است که تابعی ازتغییروتحولات جهانی در دوسویه فرهنگی وتمدنی است و داعیه آن رادارد که در جهان معاصر ، با توجه به سوابق فرهنگی وتمدنی ، وبا تکیه بر داشته هاي باستانی و آموزه هاي مذهبی می تواند نقش شایسته وبرجسته اي در جهان داشته باشد . چنین نگرشی به دنباله دوانقلاب مشروطیت باصدور فرمان مشروطیت درچهاردهم مرداد سال 1285 شمسی 16 - جمادي الاخري - 1324 و پیروزي انقلاب اسلامی دربیست ودوم بهمن سال 1357 شکل گرفته است .
صدور فرمان مشروطیت ، تشکیل مجالس مشروطه ، حوادث ورویدادهاي بعد از صدور فرمان مشروطیت ، سرآغازي برتحولات نوین در جامعه ایران است که منجر به تغییر سبک زندگی و هم سویی ایرانیان با تغییروتحولات جهانی گردید یکی از هم سو یی هاي جامعه ایران با تغییر وتحولات جهانی ، تغییر در آموزش و پرورش کودکان بود که درنتیجه تأسیس مدارس جدید توسط میرزاحسن رشدیه ، یحیی دولت آبادي ، جبار باغچه بان و تهیه منابع آموزشی جدید اتفاق افتاد . این مدارس علی رغم مخالفت هاي سنت گرایان با گسترش آن ها ،مورد استقبال جامعه قرارگرفت وبا عمومی شدن این حرکت ، برتعدادافراد باسواد در ایران افزوده شد . گسترش سواد در میان خانواده ها وسواددار شدن کودکان ، باعث گردید روزنامه ها ، در ابتدا ، ستون وبه تدریج صفحاتی را به کودکان اختصاص دهند که براثررشد جریان هاي اجتماعی وترویج دیدگاه هاي روانشناسی کودك و غلبه نیازهاي نو ، تبدیل به انتشار مجلاتی ویژه گردید .
