بخشی از مقاله
چکیده:
در این تحقیق روش تعمیرات اساسی بر مبنای مدیریت پروژه - OPM3F4 - مورد بررسی قرار گرفته است. در صنایع با تکنولوژی بالا بخش اصلی کسب و کار، نگهداری و تعمیرات است و مهمترین پروژه در واحد نگهداری و تعمیرات پروژه تعمیرات اساسی است. در زمینه مدیریت پروژه اجزای اصلی استاندارد PMBOK بررسی شده و ارتباط آن با پروژه تعمیرات اساسی در بخش نگهداری و تعمیرات مطالعه گشته است.
مبتنی بر استاندارد گامهای اساسی به شش بخش مهم تقسیم شده است و در هر بخش توضیحات و اجزای مختلف آن شرح داده شده است. تحقیق انجام شده میتواند در تمام صنایعی که تعمیرات اساسی دارند مورد استفاده قرار گیرد. در پایان نیز مطالعه موردی در این زمینه بر روی پروژه تعویض ریم چرخ واگن در شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد انجام گرفته است.
-1 مقدمه:
امروزه با گسترش علم و امکانات فناوری، افزایش رفاه مردم مدنظر است که این امر باید با حضور مهندسان با تجربه صورت بگیرد.از مهندسانی که باید در این زمینه استفاده شوند، مهندسان نگهداری و تعمیرات و مهندسان کنترل پروژه هستند که با ادغام این دو علم می توان در جهت پیشبرد رفاه مردم کمک کرد.این دو علم در مهندسی صنایع مشاهده می شوند.
در شهرهای بزرگ با افزایش ترافیک مسئولین شهری به فکر راهی برای کم کردن ترافیک افتادند و یکی از اقداماتی که در این زمینه انجام دادند، احداث قطارهای شهری یا مترو بود که در ایران نیز در دو کلان شهر تهران و مشهد چند سال است که استفاده میشود و در شهرهای دیگر نیز نظیر اصفهان در دست احداث است. مهمترین فعالیتی که در جهت بهرهبرداری از این قطارها صورت میگیرد، نگهداری و تعمیرات آنهاست.در بخش نگهداری و تعمیرات پروژههای زیادی می توان تعریف کرد، اما مهمترین پروژه در حوزه نگهداری و تعمیرات پروژه اورهال یا تعمیرات اساسی است.
این پروژه در برخی تجهیزات ممکن است تا چندین ماه به طول انجامد لذا استفاده از دانش مدیریت پروژه ضروری به نظر میرسد. در پژوهش حاضر مدیریت پروژه بر مبنای مطرح ترین استاندارد یعنی استاندارد PMBOK مطالعه شده است. ارتباط اجزای اصلی این استاندراد با تعمیرات اساسی در مقاله تشریح گشته است. میتوان برای تعمیرات اساسی بر مبنای مدیریت پروژه از تلفیق دو نرمافزار مدیریت نگهداری و تعمیرات CMMS و نرم افزار مدیریت پروژه MSP استفاده کرد.
-2 ضرورت و هدف تحقیق:
معمولاً در مواجهه با پروژههای تعمیرات اساسی همانند دیگر فعالیتهای برنامه پیشگیرانه برخورد میشود. در حالی که پروژههای تعمیرات اساسی نیاز به مدیریت زمان، مدیریت هزینه، مدیریت ریسک، مدیریت منابع و زمانبندی و به صورت کلی مدیریت پروژه دارند. بنابراین باید با دید استانداردهای مدیریت پروژه برخورد گردد. همین نیاز باعث شد تا به تعمیرات اساسی مبتنی بر مدیریت پروژه پرداخته شود.
هدف اصلی در این پژوهش رسیدن به گامهای اساسی مدیریت پروژه در پروژههای تعمیرات اساسی است. پروژه های اساسی صنایع ریلی زمان و هزینه زیادی را به خود اختصاص میدهند. محدوده پروژه تعمیرات اساسی واگنهای شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد انتخاب شده است.
-3 تعریف پروژه تعمیرات اساسی:
پروژه مجموعه فعالیت های موقتی برای تحقق یک تعهد و ایجاد یک محصول یا ارائه خدمات مشخص است. از آنجایی که تعمیرات اساسی هم یک فعالیت موقتی برای تحقق یک تعهد است، پس یک پروژه محسوب می شود. تعمیرات و خرابی واگن ها، نظافت داخلی و آماده سازی واگن ها از جمله موارد نگهداری و تعمیرات در مترو محسوب می شوند.
در قطارهای شهری با پیمایش هر 750000 تا 850000 کیلومتر پیمایش، باید اورهال انجام شود هرچند که در مترو تهران پیمایش بعضی قطارهای بدون اورهال، از مرز 1000000 کیلومتر هم گذشته اند. اورهال به غیر از فعالیت ماهانه رفع نقص احتمالی مترو است. اورهال بازنگری در مورد همه زمینه هاست. اورهال به موقع باعث می شود به ندرت تعویض قطعات و وقوع حوادث اتصالی پیش آید.
در شرکت قطارشهری محدودیت بودجه داریم ولی با اجرای اورهال در هزینه ها صرفه جویی می شود و به کاهش حوادث ایمنی و محیط زیستی منجر می شود. در پروژه تعمیرات اساسی باید زمان انجام آن، فعالیت های پیش اورهال و فعالیت های اورهال تعیین شوند و برنامه ریزی دقیق، بودجه ریزی اصولی، مدیریت پیمانکاران و پیش بینی شرایط بحرانی انجام شود. اورهال باید در ایام تعطیل یا کم کاری ماشین انجام شود. در تمام این مراحل باید با نرم افزار نگهداری و تعمیرات و یا نرم افزارهای مدیریت پروژه به برنامهریزی منابع و مدیریت پروژه پرداخت.
-4 ویژگی های پروژه تعمیرات اساسی:
• پروژه یک کار منحصر به فرد، جدید و غیرتکراری است.اورهال تجهیزات جدید، منحصر به فرد و غیرتکراری است.
• پروژه برای تحقق یک نتیجه عینی انجام می شود.نتیجه عینی در اورهال افزایش کارایی و کاهش توقفات دارایی می باشد.
• پروژه موقتی است.اورهال نیز زمان محدود دارد و موقتی است.
• تحقیق نتیجه پروژه نیاز به تقسیم آن به بسته هایکاری مشخص - WBS - ، غیر تکراری و گسسته دارد.تواناییتعریف WBS در اورهال نیز وجود دارد.
• هریک از فعالیت ها نیازمند منابع کاری و مصرفی مختلفی هستند.امکان تعیین منابع کاری و مصرفی اورهال وجود دارد. - قطعات یدکی، موارد مصرفی، نیروی انسانی -
• بودجه فعالیت ها محدود و قابل پیش بینی است و باید یک حامی مالی داشته باشد.در اورهال نیز بودجه هریک از فعالیتها قابل شناسایی و حامی مالی آن سازمان است.
-5 ساختار طرح و پورتفولیو برای تعمیرات اساسی:
- 1-5 طرح:
یک گروه از پروژه ها میباشد که مدیریت آن به صورت هماهنگ انجام می شود.مانند طراحی و ارتقاء که در قطارها نیز تعمیرات اساسی چندین تجهیز با منابع مشترک مدیریت میگردد.
- 2-5 مدیریت سبد پروژه ها - پورتفولیو - :
یک فعالیت متمرکز مدیریت شامل شناخت، اولویت بندی، توسعه، مدیریت و کنترل پروژه ها، برنامه ها و سایر کارهای مرتبط برای دستیابی به اهداف استراتژیک خاص است.مدیریت پورتفولیو نسبت به مدیریت پروژه، رابطه نزدیکتری با مدیریت عمومی - مدیریت جامع - دارد.در اورهال قطارشهری نیز اجزای مختلفی برای نگهداری و تعمیرات وجود دارند که نیاز به یک مدیریت جامع دارند.
- 3-5 وظایف اصلی مدیریت پورتفولیو:
مهمترین وظایف مدیریت پورتفولیو به شرح ذیل است:
مدیریت بودجه، مدیریت بازار، مدیریت منابع انسانی، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت کیفیت، مدیریت فرایندها، مدیریت هموندان - مدیریت نیازهای اطلاعاتی و تعامل با اسپانسرها - ، پشتیبانی تصمیم مدیریت سطح بالا. این موارد در پروژه های تعمیرات اساسی به وضوح قابل شناسایی است.
-6 مرحله بندی پروژه تعمیرات اساسی بر مبنای استاندارد [3] :PMBOK
در شکل شماره - 1 - مراحل و گروه های فرایندی مدیریت پروژه برای پروژههای تعمیرات اساسی آورده شده است:
