بخشی از مقاله
چکیده
ظهور سازمان های اجتماعی و گسترش روز افزون آنها یکی از خصیصه های بارز تمدن بشری است. به این ترتیب و با توجه به عوامل گوناگون مکانی و زمانی و ویژگی ها و نیاز های خاص هر جامعه، هر روز بر تکامل و توسعه این سازمان ها افزوده می شود. بدیهی است، هر سازمان اجتماعی برای رسیدن به اهدافی طراحی شده و با توجه به ساختارش نیازمند نوعی مدیریت است.باید توجه داشت شیوه رهبری و مدیریت در هر تمدنی بستگی به ساخت فرهنگی آن تمدن دارد. بدان معنا که وظایفی که تحت اصول مدیریت - برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل - برای مدیر قائل شده اند؛ و بدیهی است، بنابر ماهیت خرده سیستم بودن هر سازمان در قیاس با کل جامعه، شکل اجرایی مذکور متأثر از نظام ارزشی حاکم بر سازمان است.
بر این اساس پژوهش حاضر به تعیین اصول پنجگانه مدیریت - برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل - در خطبه غدیر به عنوان یکی از منابع مدیریت در اسلامی پرداخته است تا شکل اجرایی موارد مذکور را دریافته و بتوان از آنان در سازمان هایی که باور ها و فرهنگ های اسلامی حاکم است، بهره برد. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و از نظر جمع آوری اطلاعات توصیفی می باشد و بر اساس مدل برآورد شده از مولفه های اصول پنجگانه مدیریت انجام گرفته است. نتایج نشان میدهد؛ مدیریت اسلامی، مدیریتی است که زمینه رشد انسان به سوی »االله« را فراهم میکند وپیامبران که مدیران الهی بودند،برای رشد انسان به سوی االله برگزیده شدند،مدیران جامعه اسلامی هم باید بر این شیوه حرکت کنند.
مقدمه
ظهور سازمان های اجتماعی و گسترش روز افزون آنها یکی از خصیصه های بارز تمدن بشری است. به این ترتیب و با توجه به عوامل گوناگون مکانی و زمانی و ویژگی ها و نیاز های خاص هر جامعه، هر روز بر تکامل و توسعه این سازمان ها افزوده می شود. بدیهی است هر سازمان اجتماعی برای رسیدن به اهدافی طراحی شده و با توجه به ساختارش نیازمند نوعی مدیریت است. ناگفته نماند که ظهور پدیده »اداره کرده« مربوط به روزگار اخیر نیست، بلکه از دیرباز، بشر متوجه شده است که برای رسیدن به یک »هدف«، لازم است به بسیج امکانات و رهبری آن ها به سوی آن هدف مشخص اقدام کند.
باید توجه داشت شیوه رهبری و مدیریت در هر تمدنی بستگی به ساخت فرهنگی آن تمدن دارد. بدان معنا که وظایفی که تحت اصول مدیریت - برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل - برای مدیر قائل شده اند؛ و بدیهی است بنابر ماهیت خرده سیستم بودن هر سازمان در قیاس با کل جامعه، شکل اجرایی مذکور متأثر از نظام ارزشی حاکم بر سازمان است.
بر این اساس پژوهش حاضر به سنجش اصول پنجگانه مدیریت - برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل - در خطبه غدیر به عنوان یکی از منابع مدیریت در اسلامی پرداخته است تا شکل اجرایی موارد مذکور را دریافته و بتوان از آنان در سازمان هایی که باور ها و فرهنگ های اسلامی حاکم است، بهره برد.
بیان مسئله
برای تأیید، تغییر، اصلاح و رد دستاورد های مدیریت غربی، لزوم تطبیق آنان را با منابع اسلامی می طلبد؛ از جمله منابع اسلامی که می توان جهت تطبق به کار برد می توان به خطبه های معروف معصومین که برای مردم ایراد شده و دارای موضوعات مدیرتی هستند، استفاده نمود. در این میان توجه خاصّ ائمه علیهم السلام به سخنان پیامبر - ص - در خطبه غدیر، و نیز اهتمام علما به تفصیل مباحث مربوط به خطبهغدیر به تبعیت از ائمه هدی علیهم السّلام به عنوان ریشه ی اصیل ولایت و امامت - کاکاوند - 1392 آن را به یک منبع مهم مدیریتی جهت بهره برداری در مباحث مدیریت براساس اعتقاد و فرهنگ اسلامی معرفی نموده است و باعث گردیده پژوهش حاضر به تطبیق پنج اصل مدیریتی - که تمام صاحب نظران مدیریت بر سر آنان تفاهم دارند - با سخنان پیامبر - ص - در این خطبه بپردازد و بتوان نتایجی را برای استفاده در مدیریت اسلامی ابراز نمود.
ادبیات پژوهش
تعریف مدیریت:
مدیریت فرآیند به کارگیری موثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانیو براساس نظام ارزشی مورد قبول، صورت می گیرد.
