بخشی از مقاله
چکیده
دکترین مهدویت از اعتقادات مسلمانان و به خصوص شیعیان است که اثبات آن از طرق مختلف نقلی و عقلی امکانپذیر است. یکی از روایات در طریق اثبات آن، خطبه غدیر است که پیامبر - ص - در بخشی از آن صفات و خصوصیات حضرت مهدی - عج - را توصیف کرده است. این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته پس از بررسی این بخش از خطبه غدیر، به این نتایج دست یافته که پیامبر - ص - در این خطبه بر چهار نکته اساسی تأکید کرده است: یک، اصل و نسب ایشان و نشانه وی که مهمترین آن بهرهمندی از علوم بیکران است، دوم، قدرت مواجهه ایشان با ادیان دیگر که ایشان به عنوان آخرین حجت الهی با قدرت تفویضی مقیّد بر همه ادیان چیره خواهد شد؛ و سوم، حضرت - ع - در مواجهه با ظالمان از آنان انتقام گرفته و همه
-1 مقدمه
ولایت و امامت از بارزترین مصداقهای نعمت خداست، چنانکه در جریان غدیر خم و اعطای کوثر ولایت، خداوند متعال فرمودندوأتمَمتُ:»عَلَیکُمنِعمَتی - مائده - 3/ و نعمتم را بر شما تمام کردم« و در آخرین حج رسول خدا - ص - ، ایشان را مأمور به اتمام رسالتشان کرده و به وی امر کردند که باید مسئله امامت را برای تمامی مردم بیان کنی. حضرت - ص - این وظیفه را انجام و در آن خطبه ماندگار ولایت امام علی - ع - و به دنبال آن ولایت ائمه - ع - بعد از ایشان را اعلام کردند در آن روز رسول خدا - ص - علاوه بر بیان اتمام رسالت- شان و اینکه بعد از ایشان حضرت علی - ع - امام و سرپرست مؤمنان است ضمن بیان این موضوع به امر مهم دیگری که همان امامت حضرت مهدی - ع - که خاتم همهی ائمه اطهار - ع - است، اشاره کردند و ایشان را بهعنوان آخرین حجت روی زمین معرفی نمودند. شیخ طوسی با سندش در کتاب غیبت از یعقوب بن یوسف ضرّاب غسّانی نقل کرد که در مکتوبی که از ناحیه مقدسه به او رسیده بود، نوشتهاللﱠهُمﱠشدبود: »صَلﱢ عَلی ﱠبِیّینَ، وحُجﱠهِمحمد رَبﱢ العالَمینَ... وصَلﱢ عَلَی الخَلَفِ الصّالِحِ الهادِی المَهدِیِإمامِ المُرسَلینَ،المُؤمِنینَ،وحُجﱠهِوارِثِرَبﱢ العالَمینَ... اللﱠهُمﱠکَالمُحییصَلﱢ سُنﱠتَکَ،عَلیوَلِیﱢ القائِمِ بِأَمرِکَ، الدّاعی... - ابن مشهدی، - 668 :1419 خدایا! بر محمد،سَرور فرستادگان و خاتم پیامبران و حجّت خدای جهانیان، درود فرست ... و بر جانشین شایسته، راهنمای راهیافته، امام مؤمنان، وارث فرستادگان و حجّت خدای جهانیان، درود فرستخدایا!... بر ولیّت، زنده کننده سنّتت، قیامکننده به امرت، دعوتگر به سویت، راهنمابه وجودت، حجّت تو بر مردمت، جانشینت در زمینت و گواهت بر بندگانت، درود فرست....«
در مورد پیشینه این موضوع، مقالات و کتابهایی نگاشته شده است ازجمله: »بعثت، غدیر و مهدویت نیمنگاهی به سه مؤلفه مبنایی انسجام اسلامی؛ اثر سید فیاض حسین رضوی، مجله پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی، زمستان 1386، شماره «24؛ »برداشت مهدویت در خطبه غدیر؛ اثر امین خوشرفتار، پاییز 1390، شماره «3؛ اما این آثار بخشی از این موضوع را بررسی کردهاند. چراکهاولاً چندین موضوع را در یک مقاله و دیگر اینکه، بعثت و مهدویت را بر اساس آیه اظهار بررسی کرده است؛ اما مقاله حاضر سعی کرده با شیوه نو و تازه این موضوع را تنها بر اساس آن بخش از خطبه غدیر که رسول خدا - ص - آن را فرمودند، بررسی کند. یکی از تکیهگاههای عمده و اصلی در اثبات امامت امام مهدی - ع - و مهدویت، دلایل متواتر و متقن در همان متن خطبه غدیر است. غدیر خم ابعاد بسیار گستردهای دارد که از مجال این مقاله خارج است؛ اما در مقالهی حاضر تلاش بر این است تا در چهار محدوده اصل و نسب ایشان، قدرت مواجهه ایشان با ادیان دیگر، قدرت مواجهه با ظالمان، شأن و منزلت ایشان را بر اساس خطبه غدیر بررسی و تصویر نماید تا از رهگذر آن، با مقام والای این انسان کامل آشنا شده و معرفت دینی نسبت به این وجود گرانقدر تقویت گردد؛ اما قبل از بررسی این چهار محور اصلی، ابتدا غدیر به لحاظ لغوی بررسی میگردد.
